• Η 5763/2025 απόφαση του 29ου Τριμελούς Τμήματος ευθυγραμμίζεται με τις 2423/2023 και 2077/2024 του ΣτΕ, θεωρώντας ότι τυχόν απώλειες προκύπτουν από την εκτέλεση των συμβάσεων και όχι από τη νομοθέτηση καθ’ εαυτή, με συνέπεια να μη θεμελιώνεται αποζημιωτική ευθύνη του Δημοσίου κατά το άρθρο 105 ΕισΝΑΚ
Σε μία υπόθεση που αγγίζει τον πυρήνα των αξιώσεων παραγωγών ΑΠΕ για τις διαβόητες περικοπές του 2014, το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών (29ο Τριμελές) απέρριψε αγωγή ανώνυμης εταιρείας με τρεις φωτοβολταϊκούς σταθμούς στη Ρόδο, η οποία ζητούσε από το Ελληνικό Δημόσιο 437.253,45 ευρώ ως αποζημίωση και 50.000 ευρώ ως ηθική βλάβη. Στο σκεπτικό της, η υπ’ αριθμ. 5763/2025 απόφαση υιοθετεί πλήρως τη νομολογιακή κατεύθυνση του Συμβουλίου της Επικρατείας: όταν η ζημία δεν επέρχεται άμεσα από τον νόμο αλλά από τον τρόπο εκτέλεσης των επί μέρους συμβάσεων, δεν στοιχειοθετείται αστική ευθύνη του Δημοσίου κατά το άρθρο 105 ΕισΝΑΚ.
Το διακύβευμα: αποζημιώσεις για τις μειώσεις του 2014 και την αναδρομική έκπτωση του 2013
Η ενάγουσα εταιρεία, ειδική διάδοχος παραγωγού με συμβάσεις πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας που υπεγράφησαν το 2011 και τροποποιήθηκαν το 2012, υποστήριξε ότι ο νομοθετικός επανακαθορισμός των τιμών αναφοράς (υποπ. ΙΓ.1 του ν. 4254/2014) και η αναδρομική υποχρέωση έκπτωσης για την ενέργεια του 2013 (υποπ. ΙΓ.3) ανέτρεψαν το δικαιοπρακτικό θεμέλιο των συμβάσεών της με τον ΔΕΔΔΗΕ. Στη βάση αυτή αξίωσε:
— 406.257,44 ευρώ ως διαφορά μεταξύ της προ της 1.4.2014 εγγυημένης τιμής (0,42849 €/kWh, με τις τότε αναπροσαρμογές) και της μειωμένης τιμής (0,290 €/kWh) για το διάστημα Απριλίου 2014–Σεπτεμβρίου 2019.
— 30.996,01 ευρώ ως άθροισμα των πιστωτικών τιμολογίων της 2.5.2014 (ποσοστό 20% επί της αξίας της ενέργειας του 2013 για τρεις σταθμούς των 100 kW στο Δ.Δ. Διμυλιάς Ρόδου).
— 50.000 ευρώ για ηθική βλάβη.
Η κρίσιμη νομική γραμμή: άμεση νόθευση ή έμμεση επίπτωση;
Το Διοικητικό Πρωτοδικείο επανέλαβε τη σταθερή θέση της ανώτατης νομολογίας: αποζημιωτική ευθύνη του Δημοσίου για πράξεις νομοθετικού περιεχομένου υπάρχει κατ’ εξαίρεση μόνο όταν η ζημία επέρχεται «ευθέως» από τη ρύθμιση, πριν και ανεξάρτητα από οποιαδήποτε εφαρμογή της. Στις υποθέσεις ΑΠΕ, οι οικονομικές επιπτώσεις δεν γεννώνται από τον νόμο καθαυτόν αλλά από την εφαρμογή του σε συγκεκριμένες συμβάσεις πώλησης ή συμψηφισμού (τιμολόγηση, διάρκεια, όροι εκτέλεσης). Άρα, λείπει ο αναγκαίος αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ του νομοθετικού μέτρου και της επίκλησης ζημίας, προϋπόθεση σωρευτική για τη θεμελίωση αξίωσης κατά το άρθρο 105 ΕισΝΑΚ.
Το δικαστήριο σκιαγράφησε το κανονιστικό πλαίσιο: από τον ν. 3468/2006 και τις μετέπειτα τροποποιήσεις (ν. 3734/2009, ν. 3851/2010) έως τις υπουργικές αποφάσεις του 2012–2013 που αναπροσάρμοσαν τις τιμές για νέες συμβάσεις, κορυφώθηκε το 2014 με το «New Deal» (ν. 4254/2014), που επανακαθόρισε εκτενώς τις τιμές αναφοράς για ήδη λειτουργούντες σταθμούς και επέβαλε έκπτωση για το 2013. Σκοπός δηλωμένος: η εξυγίανση του ειδικού λογαριασμού ΑΠΕ (τότε ΛΑΓΗΕ, σήμερα ΔΑΠΕΕΠ) και η διασφάλιση της βιωσιμότητας του μηχανισμού στήριξης. Όμως, το αν οι εκάστοτε παραγωγοί υπέστησαν ζημία δεν είναι ερώτημα αφηρημένης αντισυνταγματικότητας, αλλά ζήτημα εφαρμογής και εκτέλεσης των δικών τους συμβατικών δεσμεύσεων.
Ιδιαίτερη σημασία έχει ότι το Πρωτοδικείο τόνισε ρητά: η νομολογιακή συλλογιστική του ΣτΕ δεν αφορά μόνο συμβάσεις συμψηφισμού (net metering ή οικιακά προγράμματα), αλλά και συμβάσεις πώλησης. Η ενιαία μεταχείριση απορρέει από το ίδιο το γράμμα της υποπ. ΙΓ.1. Κατά τούτο, οι συνέπειες του «New Deal» δεν γεννούν αυτοτελώς αποζημιωτική αξίωση κατά του Δημοσίου· ό,τι γεννάται, γεννάται στη σφαίρα του εκτελεστικού φορέα (ΔΑΠΕΕΠ/ΔΕΔΔΗΕ) και της συγκεκριμένης σύμβασης.
Αφού δεν στοιχειοθετείται η βασική αδικοπρακτική ευθύνη του Δημοσίου, το δικαστήριο απέρριψε και το αίτημα για χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης (άρθρο 932 ΑΚ). Η διάταξη δεν μεταβάλλει τους όρους γένεσης ευθύνης· απλώς επεκτείνει τις συνέπειες όταν αυτή έχει ήδη θεμελιωθεί.
Η 5763/2025 λειτουργεί ως ακόμη ένας κρίκος στη νομολογιακή αλυσίδα που ξεκαθαρίζει: η νομοθετική παρέμβαση του 2014 στα φωτοβολταϊκά δεν γεννά, αφ’ εαυτής, αποζημιωτική ευθύνη του Δημοσίου. Για τους παραγωγούς, η στρατηγική μετατοπίζεται από τη μάχη της «μεγάλης αρχής» στην αποτίμηση της «μικρής πράξης»: ρήτρες, τιμοκατάλογοι, εκκαθαρίσεις, πιστωτικά τιμολόγια, και ο τρόπος που όλα αυτά εφαρμόστηκαν στην πράξη από τους φορείς της αγοράς. Σε αυτό το πεδίο, αν υπάρξουν βάσιμες διεκδικήσεις, θα κριθούν με τεχνική ακρίβεια και όχι με αφηρημένες καταγγελίες αντισυνταγματικότητας.
