Ο ελληνικός τουρισμός μπορεί να διανύει μια ακόμη ισχυρή χρονιά, ωστόσο τα δεδομένα που παρουσιάστηκαν στο συνέδριο Reimagine Tourism 2025 φωτίζουν, αυτή τη στιγμή, τρεις απειλές που επηρεάζουν ευθέως τη βιωσιμότητα του μοντέλου. Σε τούτο το σημείο να τονιστεί ότι οι απειλές αυτές δεν αφορούν απλώς επιμέρους τάσεις, αλλά δομικές εξαρτήσεις που αν συνεχιστούν αναλλοίωτες θα περιορίσουν την ανθεκτικότητα του ελληνικού τουριστικού προϊόντος.
Η πρώτη εξάρτηση αφορά τη μονοκαλλιέργεια των πέντε κυρίαρχων αγορών προέλευσης. Η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία, η Ιταλία και οι ΗΠΑ παράγουν σήμερα σχεδόν το 43% των αφίξεων και πάνω από το 53% των συνολικών εισπράξεων. Η οικονομική επιβράδυνση σε μία μόνο από αυτές μπορεί να επηρεάσει άμεσα τη ροή επισκεπτών και τα τουριστικά έσοδα σε εθνικό επίπεδο. Η αναφορά του Brexit ως παράγοντα που αναπροσάρμοσε τα ταξιδιωτικά μεγέθη των Βρετανών αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα. Παράλληλα η Τουρκία και η Ισπανία εντείνουν τον ανταγωνισμό για το ίδιο πελατολόγιο, πιέζοντας τις τιμές και αναδιανέμοντας μερίδια αγοράς.
Η δεύτερη απειλή αφορά τη σχεδόν πλήρη εξάρτηση από τους μεγάλους tour operators, οι οποίοι εξακολουθούν να ελέγχουν κρίσιμα τμήματα της αλυσίδας αξίας. Οι πτωχεύσεις της FTI και της ευρωπαϊκής θυγατρικής της TUI το 2024 υπενθυμίζουν ότι ένα σοκ σε επίπεδο διαμεσολάβησης μπορεί να συμπαρασύρει προορισμούς που στηρίζονται υπέρμετρα σε πακέτα. Ενδεικτικά, η Κεντρική Τράπεζα της Ελλάδας υπολογίζει ότι οι απώλειες που προκλήθηκαν από την κατάρρευση της FTI ξεπέρασαν ήδη τα 80 εκατομμύρια ευρώ. Μάλιστα η τοπική οικονομία σε αρκετούς προορισμούς βρέθηκε εκτεθειμένη χωρίς άμεση δυνατότητα αναπλήρωσης των ροών.
Πίεση στις υποδομές
Την ίδια στιγμή καταγράφεται μια ακόμη πιο ανησυχητική τάση που σχετίζεται με την υπερβολική πίεση στις υποδομές. Η αναλογία τουριστών ανά κάτοικο το 2024 ανήλθε σε 98,9 στη Σαντορίνη, 48,1 στη Μύκονο και 46,8 στην Κέρκυρα. Οι μικροί προορισμοί παρουσιάζουν αντίστοιχη υπερσυγκέντρωση, γεγονός που τροφοδοτεί το φαινόμενο του coolocation, δηλαδή τη μαζική προτίμηση συγκεκριμένων σημείων μέχρι κορεσμού. Η εικόνα αυτή, προς επίρρωση τούτου, επιβαρύνει τη φέρουσα ικανότητα και δημιουργεί κοινωνικές πιέσεις που δυσχεραίνουν τη λειτουργία τουριστικών επιχειρήσεων.
Η κλιματική αλλαγή
Η τρίτη απειλή αγγίζει πλέον οριζόντια το σύνολο του κλάδου: η κλιματική αλλαγή αλλάζει τη ζήτηση και τις προτιμήσεις των επισκεπτών. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν, το 28% των Ευρωπαίων ταξιδιωτών επιλέγουν πλέον ψυχρότερους προορισμούς για τους καλοκαιρινούς μήνες. Το φαινόμενο heat fatigue που καταγράφεται σε Ισπανία, Ιταλία και Τουρκία θα ενταθεί στην Ανατολική Μεσόγειο, ιδίως μετά το 2030, με επιπτώσεις στην εποχικότητα και στα έσοδα.
Στον αντίποδα όλων αυτών, κορυφαίο επιχειρησιακό ζήτημα παραμένει η έλλειψη εργατικού δυναμικού. Η Τράπεζα της Ελλάδος εκτιμά ότι μέχρι το 2035 ο κλάδος θα αντιμετωπίζει έλλειψη 200.000 εργαζομένων, παρά τις αυξανόμενες ανάγκες. Η δυσκολία κάλυψης θέσεων δημιουργεί λειτουργικά κενά, επηρεάζοντας την ποιότητα υπηρεσιών ακόμη και σε ώριμους προορισμούς.
Το ελληνικό τουριστικό προϊόν βρίσκεται σήμερα σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Η αναθεώρηση της στρατηγικής προσέλκυσης αγορών, η διαφοροποίηση από τους μεγάλους tour operators, η προσαρμογή στις κλιματικές προκλήσεις και η ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού δεν αποτελούν απλώς επιθυμητές κινήσεις, αλλά αναγκαίες προϋποθέσεις για τη διατήρηση της χώρας σε τροχιά διεθνούς ανταγωνιστικότητας. Συνεχίζεται, συνεπώς, μια συζήτηση που θα καθορίσει τη φυσιογνωμία του ελληνικού τουρισμού για την επόμενη δεκαετία.
Πηγή: tornosnews.gr
