• Διεκδικεί αποζημίωση 250.000 ευρώ για σοβαρά εγκαύματα και ηθική βλάβη • Στο επίκεντρο της αγωγής οι καθυστερήσεις, οι ελλείψεις και η απουσία συντονισμού των αρμόδιων αρχών κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς του Ιουλίου 2023
Ένας κάτοικος της Νότιας Ρόδου και πρώην αιρετός της τοπικής αυτοδιοίκησης κατέθεσε αγωγή ενώπιον του Τριμελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών κατά του Ελληνικού Δημοσίου, της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου και του Δήμου Ρόδου.
Μέσω της αγωγής, ζητεί αποζημίωση συνολικού ύψους 250.000 ευρώ για τις σωματικές και ψυχικές βλάβες που υπέστη στη μεγάλη πυρκαγιά του Ιουλίου 2023, η οποία αποτέφρωσε τεράστιες εκτάσεις του νησιού και προκάλεσε ανυπολόγιστη οικολογική και οικονομική ζημία.
Στην αγωγή περιγράφει το χρονικό των γεγονότων, καταγράφοντας τα περιστατικά της ημέρας που ο ενάγων τραυματίστηκε βαριά, αλλά και τις θεσμικές αστοχίες που, κατά τους ισχυρισμούς του, οδήγησαν στη ραγδαία εξάπλωση της φωτιάς.
Το προφίλ του ενάγοντος και η σχέση του με τον τόπο
Ο ενάγων, επί σειρά ετών πρόεδρος της Κοινότητας Απολλώνων, έχει συνδέσει τη ζωή του με την περιοχή και την τοπική κοινωνία. Υπηρέτησε επί δεκαπέντε χρόνια στα όργανα της αυτοδιοίκησης, ενώ παράλληλα υπήρξε επί μακρόν ενεργό μέλος της εθελοντικής ομάδας πυροπροστασίας του χωριού. Όπως ο ίδιος αναφέρει στην αγωγή, συμμετείχε επί δεκαετίες στην κατάσβεση πυρκαγιών στην ορεινή ενδοχώρα της Ρόδου και γνώριζε καλά τα σημεία υψηλού κινδύνου.
Η οικογένειά του διατηρεί εστιατόριο στο χωριό Απόλλωνα, όπου και διέμενε μόνιμα με τη σύζυγό του. Εκεί βρισκόταν το απόγευμα της 18ης Ιουλίου 2023, όταν διέκρινε καπνούς στα δυτικά του χωριού και, γνωρίζοντας την επικινδυνότητα των καιρικών συνθηκών, έσπευσε να ειδοποιήσει την Πυροσβεστική Υπηρεσία και να μεταβεί στο σημείο. Η απόφασή του εκείνη την ημέρα, όπως αποδείχθηκε, θα του άλλαζε τη ζωή.
Το χρονικό της μοιραίας ημέρας
Λίγο μετά τις 19:00, ο πρώην πρόεδρος έφθασε στην περιοχή όπου είχε ξεσπάσει η πυρκαγιά. Στο σημείο επιχειρούσε, όπως αναφέρεται στην αγωγή, ένα μόνο πυροσβεστικό όχημα με έναν οδηγό και μία εποχική πυροσβέστη. Η τελευταία προσπαθούσε να περιορίσει τις φλόγες μόνη της, γεγονός που κατέδειξε την έλλειψη επαρκούς προσωπικού και συντονισμού.
Ο ίδιος, έχοντας εμπειρία από προηγούμενες φωτιές, προσφέρθηκε να βοηθήσει με τη δεύτερη μάνικα του οχήματος. Όμως μέσα σε λίγα λεπτά, οι φλόγες ενισχύθηκαν από τον άνεμο, δημιουργώντας ένα θερμικό κύμα που τον περικύκλωσε. Παρά την προσπάθειά του να απομακρυνθεί, υπέστη σοβαρά εγκαύματα στο πρόσωπο, στον κορμό και στα άκρα.
Σε άθλια κατάσταση, με έντονους πόνους και περιορισμένη όραση, κατάφερε να επιστρέψει με το δίκυκλό του στο χωριό, όπου οι συγχωριανοί του ειδοποίησαν άμεσα ασθενοφόρο. Νοσηλεύτηκε αρχικά στο Γενικό Νοσοκομείο Ρόδου «Ανδρέας Παπανδρέου» και στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο Θριάσιο Νοσοκομείο, στη Μονάδα Εγκαυμάτων «Λάτσειο», όπου υποβλήθηκε σε δερματικές μεταμοσχεύσεις. Παρά την ιατρική φροντίδα, έχει πλέον υποστεί μόνιμη αναπηρία και εμφανή παραμόρφωση, ενώ συνεχίζει να λαμβάνει θεραπευτική αγωγή.
Οι παραλείψεις που καταγγέλλονται
Η αγωγή, σε εκτενές νομικό και πραγματολογικό υπόμνημα, περιγράφει με λεπτομέρεια τους λόγους για τους οποίους πιστεύει ότι υπήρξαν παραλείψεις των αρμόδιων υπηρεσιών που, σύμφωνα με τον ενάγοντα, οδήγησαν στην ανεξέλεγκτη εξάπλωση της φωτιάς.
Αναφέρεται ότι τα πυροφυλάκια της περιοχής, σε Λιβάδια, Έμπωνα, Προφήτη Ηλία και Λάερμα, ήταν εγκαταλελειμμένα και μη στελεχωμένα, παρά το γεγονός ότι η Ρόδος είχε χαρακτηριστεί «περιοχή υψηλής επικινδυνότητας» σύμφωνα με την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία και τον Χάρτη Κινδύνου Πυρκαγιάς.
Η καθυστέρηση ειδοποίησης της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας εκτιμάται σε τουλάχιστον τριάντα λεπτά, γεγονός που επέτρεψε στη φωτιά να εξαπλωθεί με ταχύτητα.
Παράλληλα, σημειώνεται ότι η εντολή απογείωσης εναέριων μέσων δόθηκε μόλις στις 19:15, όταν η πυρκαγιά είχε ήδη αποκτήσει διαστάσεις, ενώ οι επίγειες δυνάμεις ήταν ανεπαρκείς.
Καταγράφονται επίσης σημαντικές ελλείψεις στα μέσα πυρόσβεσης, με ανενεργά υδροστόμια και δεξαμενές, ανεπαρκή σημεία υδροληψίας και προβλήματα παροχής νερού.
Το δίκτυο άρδευσης και οι δεξαμενές που βρίσκονταν κοντά στην καιόμενη περιοχή δεν αξιοποιήθηκαν, καθώς δεν υπήρχε η κατάλληλη υποδομή για τον ανεφοδιασμό των οχημάτων.
Επιπλέον, η έλλειψη καθαρισμού της ξερής βλάστησης γύρω από το χωριό Απόλλωνα θεωρείται παράγοντας που ευνόησε τη γρήγορη εξάπλωση της φωτιάς.
Σύμφωνα με όσα αναφέρει, οι δρόμοι και οι κοινόχρηστοι χώροι δεν είχαν καθαριστεί επαρκώς, ενώ δεν είχαν δημιουργηθεί προληπτικά αντιπυρικές ζώνες πριν από το περιστατικό.
Οι νομικές βάσεις της διεκδίκησης
Η αγωγή βασίζεται στα άρθρα 105 και 106 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα, που προβλέπουν την ευθύνη του Δημοσίου και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων τους.
Ο ενάγων διεκδικεί:
• 100.000 ευρώ για τις σωματικές βλάβες, την αναπηρία και την παραμόρφωση που υπέστη, βάσει του άρθρου 931 ΑΚ.
• 150.000 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση για την ηθική βλάβη, επικαλούμενος τη βαρύτητα των τραυμάτων και τη μόνιμη ψυχολογική επίπτωση.
Οι διαπιστώσεις των ειδικών
Η αγωγή παραπέμπει σε πορίσματα αυτοψιών και πραγματογνωμοσυνών. Αναφέρεται ότι η φωτιά εκδηλώθηκε σε δασική περιοχή χαλεπίου πεύκης και πουρναριού με υψηλή ευφλεκτότητα, σε σημείο προσβάσιμο σε οχήματα. Οι μετεωρολογικές συνθήκες (θερμοκρασία, υγρασία κάτω του 10% και άνεμοι 4–5 μποφόρ) δημιούργησαν ιδανικό υπόβαθρο για ραγδαία εξάπλωση.
Η Πυροσβεστική είχε τεθεί σε κατάσταση γενικής επιφυλακής από τις 17 Ιουλίου 2023, ωστόσο, σύμφωνα με την αγωγή, το Ενοποιημένο Επιχειρησιακό Σχέδιο Αντιμετώπισης Δασικών Πυρκαγιών του ΠΕ.ΠΥ.Δ. Νοτίου Αιγαίου δεν προέβλεπε εναέρια επιτήρηση, ούτε επαρκή στελέχωση πυροφυλακίων. Οι πραγματογνώμονες διαπιστώνουν ότι τα μέτρα πρόληψης που είχαν προβλεφθεί σε προηγούμενα έτη δεν εφαρμόστηκαν πλήρως το 2023.
Οι συνέπειες της πυρκαγιάς
Η φωτιά που ξεκίνησε στις 18 Ιουλίου 2023 και τέθηκε υπό έλεγχο έντεκα ημέρες αργότερα αποτέφρωσε, σύμφωνα με την Υπηρεσία Copernicus της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 177.735 στρέμματα, δηλαδή το 12,6% της συνολικής έκτασης της Ρόδου. Προκάλεσε τον τραυματισμό 44 πολιτών, τον θάνατο ενός κατοίκου από εισπνοή καπνού, την απώλεια εκατοντάδων ζώων και μελισσοσμηνών και εκτεταμένες ζημιές σε αγροτικές και τουριστικές εγκαταστάσεις.
Η καταστροφή οδήγησε στην κήρυξη της περιοχής ως αναδασωτέας και ανέδειξε, εκ νέου, την ανάγκη ριζικής αναθεώρησης του μοντέλου πολιτικής προστασίας στα νησιά.
Η ευρύτερη διάσταση της υπόθεσης
Η δικαστική προσφυγή του πρώην προέδρου της Κοινότητας Απολλώνων υπερβαίνει τα όρια μιας προσωπικής υπόθεσης. Θίγει θεμελιώδη ζητήματα κρατικής ευθύνης, επιχειρησιακής επάρκειας και θεσμικής πρόληψης έναντι φυσικών καταστροφών. Αναδεικνύει τις διαχρονικές παθογένειες ενός συστήματος που λειτουργεί αντιδραστικά και όχι προληπτικά, αφήνοντας τους πολίτες εκτεθειμένους σε κινδύνους που θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί.
Η δίκη που θα ακολουθήσει αναμένεται να αποτελέσει σημαντικό νομικό προηγούμενο, καθώς ενδέχεται να καθορίσει τα όρια ευθύνης του Δημοσίου για περιπτώσεις φυσικών καταστροφών στις οποίες οι ελλείψεις πρόληψης και συντονισμού συνέβαλαν καθοριστικά στις συνέπειες.
