Οι άνευ προηγουμένου αεροπορικές επιθέσεις των ΗΠΑ κατά του Ιράν έχουν θέσει σε συναγερμό traders και κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο, καθώς η Ισλαμική Δημοκρατία προειδοποιεί για αντίποινα και το Ισραήλ δεν δείχνει κανένα σημάδι ότι θα σταματήσει τις επιθέσεις του.
Οι πρωτοφανείς αεροπορικές επιθέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών σε τρεις βασικές πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν επαναχαράσσουν τη γεωπολιτική σκακιέρα στη Μέση Ανατολή, με παγκόσμιες επιπτώσεις. Μέσα σε λίγα 24ωρα, οι διεθνείς αγορές πετρελαίου εκτινάχθηκαν, οι παγκόσμιοι ηγέτες μπήκαν σε κατάσταση συναγερμού και ο φόβος ευρύτερης σύρραξης πλανάται πάνω από έναν ήδη ασταθή πλανήτη.
Η επίθεση που αλλάζει τα δεδομένα
Τα αμερικανικά χτυπήματα –η πρώτη άμεση στρατιωτική ενέργεια της Ουάσινγκτον κατά του Ιράν εδώ και δεκαετίες– περιελάμβαναν πάνω από 125 αεροσκάφη, stealth B-2 με βόμβες GBU-57 (Massive Ordnance Penetrator), πυραύλους Tomahawk από υποβρύχια και εστιασμένα πλήγματα στις εγκαταστάσεις στο Νατάνζ, το Φορντό και την Ισφαχάν. Ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ χαρακτήρισε τις επιχειρήσεις «συντριπτικά επιτυχημένες». Δορυφορικές εικόνες, ωστόσο, αποκαλύπτουν ένα πιο σύνθετο τοπίο: ζημιές μεν, αλλά όχι καταστροφή. Οι υπόγειες εγκαταστάσεις του Φορντό και του Νατάνζ δείχνουν επιφανειακά σημάδια επίθεσης, με έναν κρατήρα 5,5 μέτρων και σημεία πιθανών κατεστραμμένων εισόδων. Όμως, η κύρια εγκατάσταση ενδέχεται να παραμένει λειτουργική, θαμμένη κάτω από δεκάδες μέτρα ενισχυμένου σκυροδέματος και χάλυβα.
Το Ιράν υποχωρεί στρατιωτικά, απειλεί γεωοικονομικά
Η Τεχεράνη απάντησε φραστικά. Αξιωματούχοι του καθεστώτος προειδοποιούν για αντίποινα «σε τόπο και χρόνο της επιλογής τους». Ο πρέσβης του Ιράν στον ΟΗΕ, Amir Saeid Iravani, ανέφερε πως η αντίδραση θα είναι «αναλογική και αναπόφευκτη». Το ισχυρό Σώμα των Φρουρών της Επανάστασης έχει ήδη στοχοποιήσει αμερικανικές βάσεις στην περιοχή.
Όμως η πιο κρίσιμη απειλή είναι οικονομική: το Στενό του Ορμούζ, από όπου διέρχεται το 20% του παγκόσμιου πετρελαίου, είναι ξανά στο επίκεντρο. Το ιρανικό κοινοβούλιο ενέκρινε πρόταση για το κλείσιμό του, ενώ δύο super tanker έκαναν ήδη αναστροφή, επιβεβαιώνοντας τη νευρικότητα των αγορών.
Το πετρέλαιο εκτοξεύεται, το Bitcoin βυθίζεται
Οι τιμές του πετρελαίου εκτοξεύτηκαν έως και 5,7% στις αγορές της Ασίας. Οι αναλυτές δεν αποκλείουν επιστροφή στα 100 δολάρια το βαρέλι – ή και υψηλότερα, αν το Ιράν προχωρήσει σε ενέργειες στο Ορμούζ. Η Goldman Sachs εκτιμά ότι, με μερικό αποκλεισμό, η τιμή Brent μπορεί να σκαρφαλώσει στα 110 δολάρια. Ταυτόχρονα, η παγκόσμια οικονομία αισθάνεται ήδη τον κραδασμό: το δολάριο ενισχύεται, οι δείκτες μετοχών υποχωρούν και το Bitcoin έσπασε το ψυχολογικό φράγμα των 100.000 δολαρίων.
Διεθνείς αντιδράσεις και διπλωματικό θρίλερ
Ο Ιρανός ανώτατος ηγέτης Αλί Χαμενεΐ έστειλε επιστολή στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν ζητώντας υποστήριξη, όμως η Μόσχα απέφυγε να δεσμευτεί. Η Κίνα περιορίστηκε σε «ανησυχία» και κάλεσμα για αυτοσυγκράτηση, ενώ σύμμαχοι των ΗΠΑ, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία, αποστασιοποιήθηκαν από την ενέργεια Τραμπ. Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ συνεδριάζει εκτάκτως. Ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) ζητά κατάπαυση του πυρός για να συνεχίσει την παρακολούθηση του ιρανικού προγράμματος, το οποίο έχει πλέον βυθιστεί στην αβεβαιότητα. Το απόθεμα ουρανίου υψηλού εμπλουτισμού –αρκετό για 10 πυρηνικές κεφαλές– έχει εξαφανιστεί από το ραντάρ των επιθεωρητών.
Ισραήλ: Χωρίς φρένα στην επίθεση
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Νετανιάχου δήλωσε ότι οι στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά του Ιράν και της Χαμάς «θα συνεχιστούν όσο χρειαστεί». Το Ισραήλ ισχυρίζεται ότι αναχαίτισε ιρανικούς πυραύλους πάνω από την Ιερουσαλήμ και απάντησε με πλήγματα σε εκτοξευτές στην Τεχεράνη και στρατιωτικές βάσεις στο δυτικό Ιράν. Οι αντιαεροπορικές σειρήνες ήχησαν σε όλο το Ισραήλ, ενώ το κοινό οδηγήθηκε σε καταφύγια. Στο μεταξύ, αμερικανικά και ισραηλινά στρατεύματα ενισχύονται σε βάσεις στην περιοχή, ενώ η Νέα Υόρκη και η Ουάσινγκτον ενίσχυσαν τα μέτρα ασφαλείας σε θρησκευτικά και διπλωματικά ιδρύματα.
Ένα επικίνδυνο παιχνίδι χωρίς καθαρό τέλος
Η αποτελεσματικότητα των χτυπημάτων αμφισβητείται. Η επίσημη αφήγηση της Ουάσινγκτον περί ολοκληρωτικής καταστροφής των ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων δεν επιβεβαιώνεται από ανεξάρτητες αναλύσεις. Η πραγματικότητα μοιάζει πιο θολή – και πιο επικίνδυνη.
«Η παρακολούθηση του ιρανικού προγράμματος έγινε σχεδόν αδύνατη», προειδοποιούν ειδικοί από τον ΔΟΑΕ και διεθνή think tanks. Οι Ιρανοί, φοβούμενοι νέες επιθέσεις, πιθανότατα θα μεταφέρουν κρίσιμα προγράμματα σε άγνωστες, βαθύτερες τοποθεσίες, μακριά από τη διεθνή εποπτεία.
Το στοίχημα του Ορμούζ και το ρίσκο της απομόνωσης
Το Ιράν, αν και απειλεί με κλείσιμο του Στενού, βρίσκεται μπροστά σε ένα δίλημμα: ένα πλήρες μπλοκάρισμα θα έπληττε εξίσου ή περισσότερο το ίδιο, αποκόπτοντας τις εξαγωγές του στην Ασία και θέτοντας σε κίνδυνο τη σχέση του με την Κίνα – τον κύριο εμπορικό του εταίρο.
Αναλυτές εκτιμούν ότι η Τεχεράνη ίσως ακολουθήσει τακτικές «περιορισμένης παρενόχλησης», με στόχο να αυξήσει τις τιμές χωρίς να προκαλέσει συντριπτικό πλήγμα. Αλλά ακόμη και μερική διακοπή, λέει η Goldman Sachs, αρκεί για να εκτινάξει τις τιμές του Brent και να φέρει ενεργειακή ασφυξία από την Ασία ως την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική.
Ένας κόσμος στην κόψη
Η κρίση Ιράν–ΗΠΑ–Ισραήλ φέρνει τον πλανήτη σε επικίνδυνο σταυροδρόμι. Η παγκόσμια οικονομία, ήδη εύθραυστη, απειλείται από πετρελαϊκές αναταράξεις, γεωστρατηγικές συγκρούσεις και την επανεμφάνιση ενός πυρηνικού φαντάσματος. Το πολιτικό κενό, η διπλωματική αναποφασιστικότητα και οι στρατιωτικοί υπολογισμοί δημιουργούν μια τέλεια καταιγίδα.
Ο κόσμος παρακολουθεί. Και περιμένει την επόμενη κίνηση – ή την επόμενη έκρηξη.
Ασφαλές το αεροδρόμιο «Διαγόρας» της Ρόδου
• Συνεχίζεται η κίνηση με ανοδική πορεία, παρά το κλείσιμο του Μπεν Κουριόν, στο Ισραήλ • Κανένα πρόβλημα με πτήσεις • Δεν υπάρχουν ακυρώσεις από άλλες χώρες • Κανονικά εκτελούνται τα απευθείας δρομολόγια από Κωνσταντινούπολη προς Ρόδου
«Ασφαλής» κρίνεται ο διεθνής αερολιμένας «Διαγόρας» Ρόδου, παρά την ανησυχία με τις ακυρώσεις πτήσεων από το Μπεν Κουριόν, το αεροδρόμιο του Ισραήλ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, δεν σημειώθηκε μέχρι και σήμερα κανένα πρόβλημα στις εκτελούμενες πτήσεις από όλες τις ευρωπαϊκές χώρες ενώ δεν υπάρχουν ακυρώσεις δρομολογίων.
Επιπρόσθετα, κανονικά εκτελούνται τα απευθείας δρομολόγια από Κωνσταντινούπολη προς Ρόδου που εγκαινιάστηκαν από την Aegean Airlines, τον περασμένο μήνα.
Σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά, η κίνηση στο αεροδρόμιο της Ρόδου για τον μήνα Ιούνιο (οπότε και ξεκίνησαν οι ακυρώσεις των πτήσεων από το Ισραήλ λόγω της ανάφλεξης στην Μέση Ανατολή με το Ιράν) κινούνται με θετικό πρόσημο της τάξης του 1,5% πάνω. Εάν, φυσικά δεν υπήρξαν οι εξελίξεις στην γεωπολιτική σκακιέρα, ο Ιούνιος θα ήταν περίπου στο 5-6% πάνω σε σχέση με το 2024.
Συνεπώς, η κίνηση στο αεροδρόμιο της Ρόδου –τηρουμένων των αναλογιών- εξελίσσεται κανονικά. Όλα τα βλέμματα παραμένουν στραμμένα στις διεθνείς εξελίξεις αλλά οι απώλειες για την δική μας περιοχή (και κατ’ επέκταση για τον τουρισμό της χώρας μας) περιορίζονται μόνον στην αγορά του Ισραήλ.
Οι εκτιμήσεις των εμπλεκόμενων τουριστικών και οικονομικών φορέων, αναφέρουν ότι οι ξένοι επισκέπτες μας, προτιμούν την Ελλάδα που αποτελεί ασφαλή τουριστικό προορισμό. Αναφορικά με την Ρόδο, όσοι έχουν κάνει τις κρατήσεις τους για να επισκεφτούν το νησί αεροπορικώς, δεν έχουν προβεί σε ακυρώσεις –ούτε και οι αεροπορικές εταιρείες έχουν αλλάξει κάτι στα πτητικά τους προγράμματα. Σε περίπτωση πάντως που τελειώσουν οι εχθροπραξίες, υπάρχει ανοιχτό το ενδεχόμενο να ξεκινήσει και πάλι η κίνηση από το Ισραήλ. Είναι όμως, κάτι που θα εξαρτηθεί από τις διεθνείς εξελίξεις, την διπλωματία και πολλές παραμέτρους της εξωτερικής πολιτικής.
Να σημειωθεί ακόμη, ότι οι ελληνικές αρχές έχουν τεθεί σε επιφυλακή, καθώς εντείνεται η ανησυχία για πιθανές επιθέσεις εναντίον ισραηλινών στόχων στην Αθήνα και σε άλλες περιοχές της χώρας.
Σύμφωνα με πληροφορίες που είδαν την δημοσιότητα, η ΕΛ.ΑΣ. έχει θέσει σε καθεστώς επιτήρησης τουλάχιστον 20 σημεία υψηλού κινδύνου, στα οποία περιλαμβάνονται:
-Η ισραηλινή πρεσβεία και άλλες διπλωματικές εγκαταστάσεις,
-Συναγωγές, εβραϊκά σχολεία και μνημεία,
-Κατοικίες και γραφεία εταιρειών ισραηλινών συμφερόντων,
-Περιοχές όπου διαμένουν ή κινούνται Ισραηλινοί τουρίστες, τόσο στην Αττική όσο και σε δημοφιλή νησιά ή σε κρουαζιέρες.
Στην δική μας περιοχή, υπάρχει ήδη αυξημένη αστυνομική δύναμη ενώ στο αεροδρόμιο, οι αστυνομικές δυνάμεις είναι ενισχυμένες.
