• «Εφ’όσον υπάρχει το ΠΑΣΟΚ πιστεύω ότι η λύση για την κεντροαριστερά περνάει μέσα από αυτό και όχι μέσα από καινούργιους φορείς, ειδικά καινούργιους φορείς που θέλουν να χτίσουν το αύριο με ηγεσίες ενός προβληματικού χθες» • «Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, παρά τις φιλοφρονήσεις περί “ήρεμων νερών” και “βελτίωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων”, αγνοεί τις βαθύτερες επιδιώξεις της Τουρκίας, που είναι η αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο» • «Η συζήτηση για τα θαλάσσια πάρκα παραμένει σε δεύτερη μοίρα, ενώ αφορά κρίσιμα εθνικά ζητήματα»
Επικριτικός για τη στρατηγική της κυβέρνησης στα εθνικά θέματα, καυστικός για την απουσία ουσιαστικής εξωτερικής πολιτικής, και ξεκάθαρος για τον ρόλο του ΠΑΣΟΚ στο μέλλον της Κεντροαριστεράς, ο Παύλος Γερουλάνος τοποθετείται ευθέως για τα κρίσιμα ζητήματα της επικαιρότητας.
Στη συνέντευξή μας στη «δημοκρατική», μιλά για την ανάγκη επαναπροσδιορισμού του προοδευτικού χώρου, με πυρήνα το ΠΑΣΟΚ, απορρίπτει τα σενάρια περί νέων σχημάτων και δεν κρύβει τη δυσφορία του για τις «ηγεσίες του προβληματικού χθες».
Επιμένει ότι η χώρα χρειάζεται ριζικές μεταρρυθμίσεις και ένα άλλο μοντέλο διακυβέρνησης. Όχι άλλη διαχείριση, αλλά ένα νέο σχέδιο. Με καθαρές προτάσεις, πολιτικό βάθος και κοινωνική απεύθυνση και ασκεί δριμεία κριτική στην κυβέρνηση Μητσοτάκη για την οικονομία, τους θεσμούς και τη διεθνή απομόνωση της χώρας.
-«Η μεγάλη του πτώση πριν πάνω από μία δεκαετία τροφοδότησε την πολυδιάσπαση, η ολική του επαναφορά θα την τερματίσει. Αλλά θέλει δουλειά»
• Κύριε Γερουλάνε θέλω να ξεκινήσουμε τη συνέντευξη από τη μεγάλη κρίση στη Μέση Ανατολή…
Αυτή τη στιγμή η χώρα πορεύεται προς τρεις κρίσεις, οι οποίες έχουν προκύψει από τις επιλογές της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Πρώτον, είναι δικό της δημιούργημα η νέα οικονομική τρύπα, που μεγαλώνει, στην τσέπη των Ελληνικών νοικοκυριών και επιχειρήσεων, με το 60% των ελληνικών νοικοκυριών να έχουν θέμα να βγάλουν τον μήνα, να έχουν αυξηθεί τα κόκκινα δάνεια, οι ακάλυπτες επιταγές, και οι υποχρεώσεις προς το δημόσιο. Ο κ. Μητσοτάκης έχει επιλέξει τα υψηλά κέρδη για λίγους, αντί για ευημερία για όλους. Και το κάνει συνειδητά, γιατί πιστεύει ότι έτσι λειτουργεί η οικονομία. Ότι η κερδοφορία ψηλά θα δημιουργήσει ανάπτυξη που θα «στάξει» και κάτω, στη βάση. Δεύτερον, έχει προκαλέσει τεράστια κρίση δυσπιστίας προς τους θεσμούς. Τα Τέμπη και οι υποκλοπές αναδεικνύουν μια κυβέρνηση που δεν έχει σεβασμό στους θεσμούς και τα δικαιώματα του πολίτη. Και τέλος, έχει «καταφέρει» να απομονώσει την Ελλάδα στη διεθνή σκηνή και να την μετατρέψει σε απλό παρατηρητή την ώρα που γίνονται κοσμογονικές αλλαγές. Το ειδικό βάρος της χώρας μειώνεται συνεχώς.
Η νέα ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή συνιστά τη σοβαρότερη απειλή για τη διεθνή σταθερότητα το τελευταίο διάστημα. Η σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, με εκατέρωθεν επιθέσεις, έχει φέρει στο προσκήνιο τους φόβους μιας ανεξέλεγκτης γεωπολιτικής κλιμάκωσης, ενώ η παγκόσμια κοινότητα παρακολουθεί με ανησυχία την ταχύτατη επιδείνωση της κατάστασης.
Σε αυτό το τοπίο, η θέση της Ελλάδας δεν μπορεί να είναι αυτή του παρατηρητή. Καμία στρατηγική συμμαχία, ποτέ, δεν αναίρεσε την υποχρέωση, το συμφέρον της Ελλάδας να ασκεί μια εξωτερική πολιτική που να είναι ενεργητική, πολυδιάστατη και συνεπή με τον ιστορικό ρόλο της χώρας ως γέφυρας μεταξύ Δύσης και Ανατολής. Σε αυτό το πλαίσιο, μία κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ θα είχε δρομολογήσει εδώ και πάρα πολύ καιρό διπλωματικές πρωτοβουλίες σε όλα τα επίπεδα: με τους Ευρωπαίους εταίρους, με τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και με τον αραβικό κόσμο, με τον οποίο η Ελλάδα διατηρεί ιστορικούς δεσμούς, ιδιαίτερα μέσα από τη δημοκρατική παράδοση του κινήματός μας. Αυτό που δεν κάνει η σημερινή κυβέρνηση, ούτε στο ελάχιστο. Μία κυβέρνηση που βυθίζεται σε μία παθητικότητα, εγκλωβισμένη στα δικά της αδιέξοδα, την ώρα που τα πάντα γύρω αλλάζουν.
• Ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή έχει ενεργοποιήσει νέες ισορροπίες και συμμαχίες στην περιοχή. Πιστεύετε ότι αυτό επηρεάζει, και πώς, τη στάση της Τουρκίας απέναντι στην Ελλάδα;
Αυτή τη στιγμή, η Ελλάδα βρίσκεται πολύ κοντά σε ένα ρήγμα που αποτελείται από τα μέτωπα Ρωσίας – Ουκρανίας, Τουρκίας – Συρίας, Ισραήλ – Παλαιστίνης, Σαουδικής Αραβίας – Υεμένης και τώρα Ισραήλ – Ιράν. Αυτό το ρήγμα βρίσκεται σε απόσταση βολής από τη χώρα μας και μας επηρεάζει άμεσα. Η κατάσταση στη Μέση Ανατολή και ειδικά η αναζωπύρωση της σύγκρουσης μεταξύ Ισραήλ και Ιράν δημιουργούν νέα δεδομένα στον γεωπολιτικό χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου.
Η Τουρκία σπεύδει να εκμεταλλευτεί τη ρευστότητα, επανεμφανιζόμενη ως κρίσιμος περιφερειακός παίκτης και επιτήδειος διαμεσολαβητής. Την ίδια στιγμή, η ελληνική κυβέρνηση περιορίζεται σε μια παθητική και συχνά εσωστρεφή διαχείριση της εξωτερικής πολιτικής, αδυνατώντας να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της συγκυρίας.
Ενώ η Άγκυρα ελίσσεται ανάμεσα στις αντιμαχόμενες πλευρές, προσπαθώντας να κρατήσει ανοιχτούς διαύλους τόσο με τη Δύση όσο και με τον μουσουλμανικό κόσμο, η Αθήνα αρκείται σε μια διαχείριση ρουτίνας.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, παρά τις φιλοφρονήσεις περί «ήρεμων νερών» και «βελτίωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων», αγνοεί τις βαθύτερες επιδιώξεις της Τουρκίας, που είναι η αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο, η προώθηση της «Γαλάζιας Πατρίδας» και την εν γένη επιμονή της σε μια πολιτική αναθεωρητισμού. Η κυβέρνηση προβάλλει συχνά την ενίσχυση των σχέσεων με τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, το Ισραήλ και την Αίγυπτο ως επιτυχία. Ωστόσο, η πολυδιαφημισμένη «πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική» αποδεικνύεται μονοδιάστατη, χωρίς σχεδιασμό και βάθος.
Η Τουρκία, την ώρα που συνδιαλέγεται και με την Τεχεράνη και με την Ουάσιγκτον και παρουσιάζει τον εαυτό της ως απαραίτητο σύμμαχο για την επίλυση κρίσεων, έχει απέναντί της μία Ελλάδα που συνεχίζει να λειτουργεί ως προβλέψιμος δορυφόρος της Δύσης, χωρίς διαπραγματευτικό εκτόπισμα.
Η ΝΔ επενδύει συνεχώς στην επικοινωνία, στη «διπλωματία των συμβόλων» και όχι της ουσίας. Η προσκόλληση σε μια συγκεκριμένη αμερικανική κυβέρνηση αποδείχθηκε λάθος και για μία ακόμη φορά η κυβέρνηση Μητσοτάκη δείχνει να προτιμά την προσαρμογή στη συγκυρία αντί για τη διαμόρφωση συνθηκών. Η εξωτερική πολιτική δεν μπορεί να περιορίζεται σε επικοινωνιακές ανακοινώσεις, ενώ η άλλη πλευρά προχωρά σε μεθοδικό στρατηγικό σχεδιασμό. Η Ελλάδα έχει ανάγκη από μία εξωτερική πολιτική που θα τολμά, θα διεκδικεί και θα αξιοποιεί τις ευκαιρίες που αναδύονται μέσα από τις διεθνείς κρίσεις και όχι απλώς να τις παρατηρεί.
• Σε ό,τι αφορά τα θαλάσσια πάρκα σε Ιόνιο και Νότιο Αιγαίο, τα οποία δρομολογεί η κυβέρνηση, αφήνοντας τα Δωδεκάνησα βέβαια εκτός, ποια είναι η άποψή σας και ποια είναι η θέση του ΠΑΣΟΚ;
Η συζήτηση για τα θαλάσσια πάρκα παραμένει σε δεύτερη μοίρα, ενώ αφορά κρίσιμα εθνικά ζητήματα όπως την προστασία του φυσικού πλούτου, τη βιώσιμη ανάπτυξη, την κλιματική ανθεκτικότητα αλλά και την εθνική κυριαρχία. Η κυβέρνηση κινήθηκε, για ακόμα μία φορά, αργοπορημένα και αποσπασματικά, κάτω μόνο υπό την πίεση διεθνών εξελίξεων, όπως η εμφάνιση τουρκικών χαρτών.
Αλλά το ζήτημα δεν είναι μόνο συγκυριακό ή διμερές. Η θαλάσσια πολιτική της χώρας είναι διάτρητη: οι ζώνες Natura 2000 συχνά υπάρχουν μόνο στα χαρτιά, οι φορείς διαχείρισης είναι υποστελεχωμένοι ή ανενεργοί, ενώ οι Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες καθυστερούν. Και σε αυτό το πλαίσιο, τα θαλάσσια πάρκα, που θα μπορούσαν να είναι μοχλός οικολογικής και τουριστικής υπεραξίας, παραμένουν ανεκμετάλλευτα.
Το ΠΑΣΟΚ προτάσσει μια πιο δομική προσέγγιση. Την ολοκλήρωση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδίου, τη θεσμική κύρωση των προστατευόμενων περιοχών και την ενίσχυση των αρμόδιων φορέων με προσωπικό και πόρους. Στη βάση αυτής της πρότασης, το κόμμα μας επιχειρεί να αναδείξει το ζήτημα όχι μόνο ως ένα τεχνικό περιβαλλοντικό θέμα, αλλά ως στρατηγική επιλογή για την εθνική υπόσταση και την εξωτερική πολιτική της χώρας.
Η Ελλάδα διαθέτει ένα από τα πιο πλούσια θαλάσσια οικοσυστήματα στην Ευρώπη, σε μία από τις πιο ασταθείς γειτονιές. Δεν έχει την πολυτέλεια να λειτουργεί με χρονικά αντανακλαστικά, ούτε να νομοθετεί κατόπιν εορτής. Η χάραξη θαλάσσιας πολιτικής δεν είναι τεχνικό ζήτημα. Είναι εργαλείο στρατηγικής, ανάπτυξης και εθνικής αξιοπιστίας. Το περιβάλλον δεν περιμένει, το ίδιο και η γεωπολιτική συγκυρία. Το στοίχημα δεν είναι απλώς οικολογικό. Είναι εθνικό.
• Να περάσουμε στα του ΠΑΣΟΚ, κύριε Γερουλάνε, και στην πρόσφατη αναφορά σας πως χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο σχέδιο διακυβέρνησης, όχι απλώς διαχείρισης. Γιατί δεν έχει παρουσιαστεί ακόμη κάτι τέτοιο; Αυτό έχει να κάνει και με τα καθηλωμένα δημοσκοπικά ποσοστά;
Στις εκλογές, κάθε Ελληνίδα και Έλληνας καλείται να επιλέξει πρόγραμμα διακυβέρνησης το οποίο προσδιορίζει ένα όραμα για τη χώρα, τις πολιτικές θέσεις που απορρέουν από αυτό το όραμα και τις πολιτικές προτάσεις που στηρίζουν τις θέσεις του. Χωρίς όραμα, χωρίς θέσεις, οι πολιτικές προτάσεις δεν είναι τίποτα άλλο από επιλογές διαχείρισης ασφυκτικά περιορισμένες από λογιστικά κριτήρια. Αυτό που σήμερα χρειάζεται η χώρα είναι ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις που εμπνέουν τον πολίτη και ανοίγουν νέους δρόμους και νέες προοπτικές. Με λίγα λόγια, ένα νέο κοινωνικό, νέο παραγωγικό και νέο διοικητικό μοντέλο για τη χώρα, που θα την ετοιμάσει να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του αύριο.
Η σημερινή κυβέρνηση έχει αποτύχει να μας δώσει και τα τρία. Το διοικητικό μοντέλο έγινε ακόμα πιο συγκεντρωτικό από αυτό που ήταν και σήμερα όλη η εξουσία απορρέει από ένα μόνο μέρος, το Μαξίμου. Το παραγωγικό μοντέλο έχει μείνει σε προηγούμενες δεκαετίες, αλλά η υπερσυγκέντρωση της εξουσίας οδηγεί σε υπερσυγκέντρωση του πλούτου και σε τεράστιες ανισότητες, κοινωνικές, γεωγραφικές και διαγενεακές. Και αυτό κρατά το κοινωνικό μοντέλο της χώρας σε υπηρεσίες υψηλού κόστους και χαμηλής απόδοσης που εντείνουν τις κοινωνικές ανασφάλειες στην κοινωνία. Μετά από τόσα δισεκατομμύρια ευρώ που ήρθαν στη χώρα, το μόνο που έχουμε πετύχει είναι να κάνουμε τη ζωή πιο εύκολη για αυτούς που έχουν και πιο δύσκολη για όλους τους άλλους.
Το ΠΑΣΟΚ θέλει και μπορεί να προσφέρει μια εναλλακτική και σοβαρή πρόταση διακυβέρνησης. Για αυτό και δεκάδες στελέχη που βρίσκονται σε όλη την Ελλάδα δουλεύουν για να παρουσιάσουμε πριν τις εκλογές ένα κυβερνητικό πρόγραμμα που θα μπορεί να δημιουργήσει μια νέα σχέση εμπιστοσύνης με την κοινωνία. Με ανοιχτές διαδικασίες, όπως είναι οι περιφερειακές συνδιασκέψεις αλλά και το digitalsociety.gr, χτίζουμε ένα πρόγραμμα που απορρέει μέσα από την ίδια την κοινωνία και θα δώσει λύσεις στα προβλήματα που αυτή τη στιγμή την ταλανίζουν. Η πρόκληση που έχουμε μπροστά μας δεν είναι εύκολη υπόθεση. Πιστεύω όμως ότι θα μπορέσουμε να παρουσιάσουμε ένα πρόγραμμα που θα μιλήσει στην καρδιά της Ελληνίδας και του Έλληνα και θα μας δώσει τη νίκη στις επόμενες εκλογές.
• Τη φημολογία για επανεμφάνιση του Αλέξη Τσίπρα, και την προοπτική να ηγηθεί νέου κόμματος πώς τη σχολιάζετε; Υπάρχουν και εκείνες οι φωνές που τον προβάλλουν ως λύση για τη συνένωση των κατακερματισμένων δυνάμεων της κεντροαριστεράς; Ποια πιστεύετε ότι θα ήταν η ορθή οδός προς αυτή την κατεύθυνση;
Όλο και περισσότεροι αντιλαμβάνονται πλέον ότι η λύση της κεντροαριστεράς περνάει μέσα από το ΠΑΣΟΚ. Η μεγάλη του πτώση πριν πάνω από μία δεκαετία τροφοδότησε την πολυδιάσπαση, η ολική του επαναφορά θα την τερματίσει. Αλλά θέλει δουλειά. Δουλειά που αφορά ένα καλύτερο μέλλον για την Ελλάδα και πώς αυτό θα γίνει πράξη.
Σίγουρα δεν πιστεύω πως η ορθή οδός είναι η δημιουργία ενός ακόμα φορέα. Έχω υπερασπιστεί και υπηρετήσει το ΠΑΣΟΚ, και τα σύμβολά του, σε όλη μου την πολιτική ζωή, γιατί το όραμα του ΠΑΣΟΚ για την απελευθέρωση του Έλληνα σε ατομικό, κοινωνικό, και εθνικό επίπεδο με εκφράζει βαθύτατα. Και πιστεύω πως εκφράζει κάθε Ελληνίδα και Έλληνα, γιατί είναι ακόμα επίκαιρο. Εφ’όσον λοιπόν υπάρχει το ΠΑΣΟΚ πιστεύω ότι η λύση για την κεντροαριστερά περνάει μέσα από αυτό και όχι μέσα από καινούργιους φορείς, ειδικά καινούργιους φορείς που θέλουν να χτίσουν το αύριο με ηγεσίες ενός προβληματικού χθες. Σκοπός δικός μας είναι να επικαιροποιήσουμε το πώς εκφράζουμε αυτό το όραμα, να το επικοινωνήσουμε, και να χτίσουμε με αυτό μια εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης.
Όσο κάποιοι αναλώνονται σε σενάρια, πρόσωπα, και συνεργασίες κορυφής, η κοινωνία θα συνεχίσει να νιώθει εγκλωβισμένη, ανήμπορη, χωρίς διέξοδο μέσα στο υπερσυγκεντρωτικό κράτος του κ. Μητσοτάκη. Και δεν υπάρχει τίποτα πιο επικίνδυνο για τη χώρα από μία κοινωνία που νιώθει ότι δεν σχεδιάζει και δεν κάνει πράξη το δικό της όραμα.
• Και σε ό,τι αφορά το ΠΑΣΟΚ; Ποιος είναι ο δρόμος που πρέπει να ακολουθήσει; Ποια είναι η ρεαλιστική οπτική;
Να υπηρετήσει το όραμα για το οποίο γεννήθηκε. Με ποιον τρόπο; Μιλώντας στην καρδιά κάθε προοδευτικού πολίτη, με αυτόνομη πορεία, πετυχαίνοντας μία αμφίπλευρη διεύρυνση από την αριστερά και το κέντρο, μέχρι τις παρυφές της δεξιάς και τους απογοητευμένους ψηφοφόρους του Κυριάκου Μητσοτάκη. Και θα το πετύχει αυτό όταν δώσουμε λύσεις στα πραγματικά προβλήματα των πολιτών και πείσουμε ότι αυτές τις λύσεις μπορούμε να τις κάνουμε πράξη. Το οφείλουμε σε κάθε Ελληνίδα και κάθε Έλληνα που θέλει να ζει με αξιοπρέπεια και θα το κάνουμε.
