Στη ζυγαριά του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) μπαίνει το ελληνικό Σύμφωνο Ελεύθερης Συμβίωσης, που ψηφίστηκε το 2008, επειδή αποκλείει τα ομόφυλα ζευγάρια.
Το ΕΔΔΑ απεφάσισε να κρίνει «παραδεκτές» και να εξετάσει επί της ουσίας τις δύο προσφυγές τεσσάρων ομόφυλων ζευγαριών -δύο ζευγάρια γυναικών και δύο ανδρών- που στρέφονται κατά της Ελλάδας, υποστηρίζοντας πως παραβιάζονται τα δικαιώματά τους.
Το θέμα εξετάζεται από το Εφετείο Δωδεκανήσου, το Πρωτοδικείο Ρόδου και την Εισαγγελία Πλημμελειοδικών Ρόδου, που κλήθηκαν από το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους να συνδράμουν με την αποστολή στοιχείων για τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών στην Τήλο.
Το ΕΔΔΑ, κάλεσε συγκεκριμένα την Ελλάδα να δώσει εξηγήσεις για τον αποκλεισμό των ομόφυλων ζευγαριών από το σύμφωνο συμβίωσης, και να απαντήσει στο ερώτημα αν η διάκριση αυτή παραβιάζει το ¶ρθρο 8 (δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής) μόνο του ή σε συνδυασμό με το ¶ρθρο 14 (απαγόρευση των διακρίσεων), καθώς και το ¶ρθρο 13 (δικαίωμα πραγματικής προσφυγής) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ).
Οι προσφεύγοντες, ομόφυλα ζευγάρια παραπονούνται για παραβίαση των συγκεκριμένων άρθρων επειδή η ελληνική νομοθεσία επιτρέπει τη σύναψη συμφώνου συμβίωσης μόνο στα ετερόφυλα ζευγάρια.
Στις παρατηρήσεις τους οι προσφεύγοντες υποστηρίζουν μεταξύ άλλων ότι στην Ελλάδα τα ομοφυλόφιλα άτομα είναι θύματα προκαταλήψεων λόγω του σεξουαλικού τους προσανατολισμού και αναφέρονται στις περιπτώσεις των “γάμων της Τήλου”.
Εν πάση περιπτώσει στην προσφυγή ενώπιον του ΕΔΔΑ τονίζεται ότι ο αποκλεισμός των ομόφυλων ζευγαριών από το σύμφωνο, το καθιστά εξ ολοκλήρου αντισυνταγματικό, «λεπτομέρεια» βέβαια που εντάσσεται σε ένα γενικότερο φαινόμενο ρατσιστικού αποκλεισμού, το οποίο χαρακτηρίζει κοινωνικά και νομοθετικά τη χώρα.
Δεύτερο, κρίσιμο σημείο της αντιπαράθεσης, είναι πως η σχετική νομοθεσία δε θεωρεί ΅οικογένεια’ τα ζευγάρια που συνάπτουν σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης, γεγονός που εγείρει επίσης συνταγματικές συζητήσεις, και καθιστά ανούσιο το θεσμό σε πολλές περιπτώσεις, ιδιαίτερα όσον αφορά το καθεστώς κοινωνικής ασφάλισης.
Εν πάση περιπτώσει το κατηγορητήριο ενώπιον του ΕΔΔΑ σχηματίστηκε από τη συνένωση δύο προσφυγών, οι οποίες έχουν κατατεθεί από τρία ομόφυλα ζευγάρια, και θα βασιστεί σε μεγάλο βαθμό στην αντίστοιχη καταδίκη της Γαλλίας το 2008.
Η πρώτη προσφυγή υποβλήθηκε από τους Γρηγόρη Βαλλιανάτο και Νίκο Μυλωνά μέσω του ΕΠΣΕ (Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι) και γνωστοποιήθηκε σε γενικό κοινό δελτίο τύπου των οργανώσεων Athens Pride, Ομοφυλοφιλική Λεσβιακή Κοινότητα Ελλάδας και ΕΠΣΕ στις 5 Μαΐου 2009.
Η δεύτερη προσφυγή υποβλήθηκε από δύο ζευγάρια γυναικών και ένα ζευγάρι ανδρών (που ζήτησαν να τηρηθεί η ανωνυμία τους) καθώς και τη ΜΚΟ «Σύνθεση» μέσω του Καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου του Πανεπιστημίου Αθηνών Νίκου Αλιβιζάτου και του Διδάκτορα Νομικής Βαγγέλη Μάλλιου.
Θυμίζουμε ότι το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Ρόδου είχε αποφασίσει να µην γίνει κατηγορία εις βάρος των 4 οµόφυλων που παντρεύτηκαν τον Μάιο του 2009 στην Τήλο για την πράξη της ηθικής αυτουργίας σε παράβαση καθήκοντος, παύοντας και τη δίωξη που είχε ασκηθεί στον αείµνηστο δήµαρχο του νησιού Τάσο Αλιφέρη.
Η υπόθεση της τελέσεως δύο πολιτικών γάµων ζευγαριών οµοφυλόφιλων στο νησί της Τήλου την 29η και την 30ή Mαΐου 2008 από τον Τάσο Αλιφέρη είχε προσλάβει ποινική διάσταση.
Η Εισαγγελία Πληµµελειοδικών Ρόδου είχε ασκήσει ποινική δίωξη εις βάρος του δηµάρχου για το αδίκηµα της παράβασης καθήκοντος αλλά και εις βάρος των δύο ζευγαριών για ηθική αυτουργία σε παράβαση καθήκοντος από κοινού.
Θυµίζουµε ότι το Εφετείο Δωδεκανήσου µε δύο αποφάσεις του έκανε δεκτές τις αναγνωριστικές αγωγές του Εισαγγελέα Πληµµελειοδικών Ρόδου περί ακυρότητας των γάµων που τέλεσαν οι κ.κ. Θεµιστοκλής Kατσαγιάννης του Kωνσταντίνου, 23 ετών και Δηµήτριος Tσαµπρουνής του Nικολάου 42 ετών, αλλά και οι κ.κ. Oλγα – Mαρία Kαρποδίνη του Bασιλείου 44 ετών και Eυαγγελία Bλάµη του Kωνσταντίνου 47 ετών.
Εν πάση περιπτώσει αφορµή για την άσκηση των ποινικών διώξεων αποτέλεσαν στοιχεία που συγκεντρώθηκαν στα πλαίσια προκαταρκτικής εξέτασης που είχε προκαλέσει παρέµβαση του πρώην Eισαγγελέα του Aρείου Πάγου κ. Γ. Σανιδά.
O πρώτος τότε τη τάξει Eισαγγελέας της χώρας µε εγκύκλιό του είχε ζητήσει από τον τότε Eισαγγελέα Πληµµελειοδικών Pόδου «την ενέργεια των νοµίµων», δηλαδή την άσκηση ποινικής δίωξης εις βάρος του δηµάρχου του νησιού, σε περίπτωση που εκείνος προχωρούσε τελικά στην τέλεση του γάµου.
Όπως επεσήµανε στην εγκύκλιό του ο πρώην Eισαγγελέας του Αρείου Πάγου «από την κείµενη νοµοθεσία γάµος µεταξύ οµοφυλοφίλων ούτε προβλέπεται, ούτε επιτρέπεται και συνεπώς µία τοιαύτη πράξη του δηµάρχου δεν θα είναι µόνο άκυρη και ανίσχυρη αλλά θα είναι και παράνοµη».
Ανέφερε παραπέρα ότι «µε το άρθρο 21 του Συντάγµατος προστατεύεται η οικογένεια ως θεµέλιο της συντήρησης και προαγωγής του έθνους καθώς και ο γάµος, η µητρότητα και η παιδική ηλικία. Εξ άλλου ως γάµος νοείται η νόµιµη ένωση και συµβίωση ζευγαριού, ήτοι η σύσταση οικογένειας µεταξύ ενός άνδρα και µιας γυναίκας, ενώ εξ άλλου ο θεσµός του γάµου αποτελεί το θεµέλιο της κοινωνίας αφού οδηγεί στην αέναη ύπαρξή της. Μητρότητα και παιδική ηλικία τα οποία προστατεύονται επίσης από το Σύνταγµα είναι νοητά µόνο µε την ύπαρξη γάµου υπό την ανωτέρω µορφή ήτοι µεταξύ ετερόφυλων. Γάµος µεταξύ οµοφυλόφιλων, υπό την έννοια που προστατεύεται από το Σύνταγµα και επιτρέπεται η τέλεσή του, υπό τη διάταξη του άρθρου 1367 ΑΚ (και µε δήλωση προς το δήµαρχο) δεν είναι νοητός ούτε επιτρεπτός».
