«Κάθε χρόνο τα ίδια. Μέσα στο κατακαλόκαιρο, με το νησί γεμάτο κόσμο, να αγωνιούμε αν θα φθάσει το νερό. Και κάθε τόσο να είμαστε στα τηλέφωνα με την Αθήνα, να στέλνουμε έγγραφα, να πιέζουμε με όποιον τρόπο μπορούμε». Ο κ. Κώστας Βεντούρης, δήμαρχος Κιμώλου, βρέθηκε πριν από έναν μήνα και πάλι στην ίδια θέση: να ζητά βοήθεια από την πολιτεία, καθώς οι δεξαμενές νερού του νησιού είχαν σχεδόν αδειάσει. Το νησί βρέθηκε στην ίδια θέση και πέρυσι το καλοκαίρι, αλλά και στο τέλος του φθινοπώρου. Οπως και τη χρονιά πριν από αυτήν. Και πολλές φορές ακόμα.
Με την παρέμβαση της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου, τη λύση ανέλαβε να δώσει μία υδροφόρα του Πολεμικού Ναυτικού, που έναντι 20.000 ευρώ μετέφερε στο νησί 2.000 κυβικά. Η Κίμωλος ήταν ανάμεσα στα δέκα άνυδρα νησιά, τα οποία, όπως κάθε χρόνο, είχε σχεδιαστεί να εξυπηρετηθούν μέσω της μεταφοράς νερού από ιδιώτη. «Η σύμβαση μας καλύπτει έως τον Σεπτέμβριο. Ομως επειδή το Δημόσιο καθυστέρησε τις πληρωμές στον ιδιώτη (σ.σ. εταιρεία ΙΝΕ Κυκλάδες), εκείνος με τη σειρά του καθυστέρησε τη μεταφορά νερού στα νησιά», εξηγεί ο κ. Βεντούρης. Ο ιδιώτης υποστηρίζει ότι το ύψος της οφειλής είναι τέτοιο που αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα θα διακόψει τη μεταφορά νερού. «Αν συνυπολογίσουμε και τον Αύγουστο, η οφειλή φθάνει το ένα εκατ. ευρώ», λέει ο ιδιοκτήτης της ΙΝΕ Κυκλάδες Χρήστος Ηλιακίδης. «Εχω στείλει έγγραφο στο υπουργείο και τους προειδοποιώ ότι, αν δεν με πληρώσουν, θα σταματήσω στις 23 Αυγούστου».
Το πρόβλημα στα άνυδρα νησιά είναι ότι οι λύσεις είναι πάντα πυροσβεστικές ή αποσπασματικές και ποτέ συνολικές. Από τις αφαλατώσεις που αγοράστηκαν αλλά δεν λειτούργησαν, μέχρι τα φράγματα που άλλοτε «έσωσαν» νησιά (π.χ., Σέριφος) και άλλοτε… δεν γέμισαν ποτέ με νερό, λόγω κακής κατασκευής (π.χ., στη Λέρο). Ετσι, η πολιτεία «οδηγείται» κάθε χρόνο σε σύμβαση με τον ίδιο, μοναδικό ιδιώτη, πληρώνοντας 10 ευρώ/κυβικό, δηλαδή 12,50 ευρώ αν συνυπολογιστεί ο ΦΠΑ: περισσότερα από 60 εκατ. ευρώ έχουν διατεθεί έτσι την τελευταία δεκαετία, χωρίς να αφήσουν πίσω τους τίποτα σε επίπεδο υποδομών.
Το παράδοξο στην υπόθεση της Κιμώλου είναι ότι… διαθέτει μονάδα αφαλάτωσης. «Η αφαλάτωσή μας αγοράστηκε από τη Γενική Γραμματεία Αιγαίου πριν από ενάμιση χρόνο», λέει ο κ. Βεντούρης. «Ομως η διαδικασία αδειοδότησης είναι δαιδαλώδης. Στείλαμε τη μελέτη στις τεχνικές υπηρεσίες της Περιφέρειας και απομένει να λάβουμε την άδεια ώστε να κάνουμε διαγωνισμό για την εγκατάσταση της μονάδας. Εχουμε σκεφθεί την πιθανότητα να αναθέσουμε σε ιδιώτη και τη συντήρηση και λειτουργία της για τα πρώτα χρόνια, μέχρι να εκπαιδευτεί κάποιος από τον δήμο».
Η Κίμωλος δεν είναι η μόνη περίπτωση. Πολλά νησιά έχουν αποκτήσει μονάδες αφαλάτωσης, αλλά δεν τις έχουν εγκαταστήσει. Ή αδυνατούν να τις συντηρήσουν σωστά, με αποτέλεσμα να χαλάνε ύστερα από λίγο καιρό. Η συντήρηση, άλλωστε, κοστίζει σε έναν δήμο, σε σχέση με τη μεταφορά νερού, που όσο κι αν ακούγεται παράξενο… είναι δωρεάν, αφού καλύπτεται από τη Γενική Γραμματεία Αιγαίου. Ο νέος γραμματέας, Γιάννης Γιαννέλης-Θεοδοσιάδης, δηλώνει ότι θα αλλάξει την κατάσταση, επιστρατεύοντας ιδιώτες για τους μικρούς νησιωτικούς δήμους που δεν είναι σε θέση να συντηρούν σωστά τις μονάδες αφαλάτωσης. «Το πάρτι τελείωσε», υποστηρίζει. «Θα ξεκινήσουμε με έναν πιλοτικό διαγωνισμό μόνο για το Καστελλόριζο, για να αναθέσουμε την τοποθέτηση νέας μονάδας αφαλάτωσης και τη λειτουργία της παλαιάς και της νέας μονάδας από ιδιώτη. Ετσι το κόστος θα πέσει από τα 12,50 ευρώ/κυβικό στο 1-1,80 ευρώ. Οπου υπάρχει μονάδα θα τη συντηρεί και θα τη λειτουργεί ο ιδιώτης. Οπου δεν υπάρχει θα την εγκαθιστά με δικά του έξοδα». Στόχος της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου είναι ο ιδιώτης να αναλάβει πριν από το επόμενο καλοκαίρι και για διάστημα πέντε ετών.
Πλην όμως, μειώνοντας τα άνυδρα νησιά από 10 σε 9, το πρόβλημα δεν θα λυθεί για ακόμα ένα έτος. Με την επιλογή ενός πιλοτικού διαγωνισμού, τα υπόλοιπα νησιά θα εξακολουθήσουν για τουλάχιστον 1-2 χρόνια (στην καλύτερη περίπτωση) να εξαρτώνται από τη μεταφορά νερού με υδροφόρες. Ερωτώμενος από την «Κ» για την επιλογή του, ο κ. Γιαννέλης επικαλείται την έλλειψη πείρας από ανάλογες συμβάσεις (παρότι υπάρχουν νησιωτικοί δήμοι, όπως η Μήλος και η Υδρα, που έχουν από ετών επιλέξει με επιτυχία την ανάθεση σε ιδιώτη και θα μπορούσαν ίσως να βοηθήσουν). «Θα ξεκινήσουμε με ένα νησί πιλοτικά, γιατί η Γενική Γραμματεία Αιγαίου δεν έχει υπογράψει τέτοιες συμβάσεις», λέει ο κ. Γιαννέλης. «Αναλόγως θα ακολουθήσουν κι άλλα νησιά ή ομάδες νησιών». Ολα δείχνουν, λοιπόν, ότι η ίδια συζήτηση θα επαναληφθεί και το επόμενο καλοκαίρι…
Καθημερινή
