Θυσία στη δημιουργική σκέψη

Τις προάλλες ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα της εξέτασης PISA που διεξήχθη το 2022. Και για άλλη μια φορά, τα αποτελέσματα των μαθητών/μαθητριών μας, ήταν πολύ άσχημα. Λογικό. Ο συγκεκριμένος διαγωνισμός απαιτεί κριτική σκέψη με τη χρήση διαφορετικών πεδίων γνώσης. Αν όμως επρόκειτο για διαγωνισμό παπαγαλίας, θα τους είχαμε πάρει τα σκαλπ. Αυτά συμβαίνουν όταν κατά σύστημα οι πολιτικές ηγεσίες του υπουργείου Παιδείας βάζουν το κάρο μπροστά από το άλογο και ασχολούνται μονότονα με την τριτοβάθμια εκπαίδευση και την πρόσβαση σε αυτήν και όχι με την πρωτοβάθμια και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, που όμως παράγουν τη μαγιά των ενηλικών πολιτών τού αύριο. Εκεί όπου τα παιδιά κάνουν τα πρώτα συγκροτημένα βήματά τους στον κόσμο της γνώσης και της εκπαίδευσης.  Το σχολείο παράγει αμόρφωτους επειδή δεν επικεντρώνεται στις βασικές και αναγκαίες γνώσεις, αλλά προσπαθεί να καλύψει μια ευρύτατη και περίπλοκη ύλη, πολεμά  την φαντασία και την κριτική σκέψη που διαθέτουν όλα τα παιδιά, επιδιώκει την αποστήθιση ενόψει των πανελλαδικών και οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί –και κυρίως τα φροντιστήρια– εθίζουν τα παιδιά στην αποστήθιση. Εδώ αξίζει να δανειστούμε το σχόλιο του καθηγητή Γιάννη Πανάρετου, πρώην υφυπουργού Παιδείας (2009-2011) και εκ των εμπνευστών του προγράμματος PISA: «Ο κορσές της ύλης» των Πανελλαδικών, οδηγεί στην ακραία απομνημόνευση εις βάρος της κριτικής σκέψης… Στον βωμό της ισότητας (μικρή και ακραία προσδιορισμένη εξεταστέα ύλη) έχουμε θυσιάσει τη δημιουργική σκέψη των νέων…Έχει διαμορφωθεί μια ολόκληρη οικονομία και μια νοοτροπία βολέματος γύρω από τις πανελλήνιες και τη μορφή που έχουν. Από την εμπειρία δεκαετιών στην εκπαίδευση (και στην πολιτική της) έχω καταλήξει ότι έφθασε η ώρα της ριζικής επανεξέτασης της πρακτικής των πανελληνίων. Πέρασαν περίπου 40 χρόνια με αυτές και στο όνομα του αδιάβλητου θυσιάζουμε τη δημιουργική σκέψη γενεών. Δύσκολο το εγχείρημα, κυρίως πολιτικά και ψυχολογικά. Όμως, πρέπει να το αποτολμήσουμε»… Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η άποψη του Κυριάκου Κυριακούλη, γενικού διευθυντή του «Ροδίων Παιδεία». «Ενας μαθητής στην Ελλάδα εξαρτά πάρα πολύ την πρόοδό του από την αποστήθιση, αυτό δεν έχει κλονιστεί και παραμένει κυρίαρχο στα ελληνικά σχολεία. Κάποιες φωτεινές εξαιρέσεις παραμένουν εξαιρέσεις. Ο κανόνας είναι τα παιδιά να μάθουν μία συγκεκριμένη μέθοδο, για να μπορούν να λύσουν μερικές ασκήσεις και να μπορούν να ανταποκριθούν σε ένα σύστημα συγκεκριμένων εξετάσεων. Ακόμα και η αποστήθιση, που δεν είναι ακριβώς η παπαγαλία, αλλά να μάθουν μία μέθοδο, ούτε αυτό βοηθάει στην κριτική και δημιουργική σκέψη, μολονότι αυτό είναι το ζητούμενο». Εν ολίγοις, είναι η ώρα για εθνικό συναγερμό. Η PISA του 2022, ασχέτως αν δεν απασχολεί τα δελτία ειδήσεων, πρέπει να προκαλέσει, αν όχι κατακραυγή για τη διαχρονική αποτυχία της Πολιτείας, να παράγει πολίτες με στοιχειώδεις γνωστικές δεξιότητες.