• Το Μικτό Ορκωτό επέβαλε κάθειρξη 26 ετών και 30 μηνών με απαγόρευση εξόδου από τη χώρα και υποχρέωση μηνιαίας εμφάνισης στο αστυνομικό τμήμα στον κατηγορούμενο
Η υπόθεση που ήρθε στο φως στη Λέρο ανέδειξε με σκληρό τρόπο πόσο ευάλωτα γίνονται παιδιά με σοβαρά προβλήματα υγείας και νοητική υστέρηση όταν οι δικλείδες προστασίας δεν λειτουργούν. Μετά την ακροαματική διαδικασία, επιβλήθηκε στον κατηγορούμενο ποινή κάθειρξης 26 ετών και 30 μηνών. Η έφεση έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα και συνοδεύεται από αυστηρούς όρους, συγκεκριμένα απαγόρευση εξόδου από τη χώρα και υποχρέωση εμφάνισης μία φορά κάθε μήνα στο αστυνομικό τμήμα του τόπου κατοικίας. Η απόφαση έρχεται να κλείσει έναν κύκλο ερευνών που ξεκίνησε το 2020 και επηρέασε δραματικά την καθημερινότητα μιας ολόκληρης δομής φιλοξενίας.
Το χρονικό της καταγγελίας και οι πρώτες ενέργειες
Η αφετηρία καταγράφεται την 3η Νοεμβρίου 2020 όταν αλλοδαπή που διέμενε στο Π.Ι.Κ.Π.Α. Λέρου απευθύνθηκε στο τοπικό αστυνομικό τμήμα και κατήγγειλε επαναλαμβανόμενη σεξουαλική προσβολή σε βάρος ανήλικου 17 ετών με διαγνωσμένη νοητική υστέρηση καθώς και εξυβρίσεις προς άλλο παιδί 4 ετών. Η ίδια περιέγραψε κλίμα φόβου και αποκλίνουσα συμπεριφορά εργαζόμενου παρουσία ανηλίκων, στοιχείο που ενεργοποίησε άμεσα τη θεσμική αντίδραση. Η πληροφορία μεταφέρθηκε και στη διοίκηση της δομής, η οποία προχώρησε σε απόλυση του εργαζόμενου, καθώς η περιγραφή των περιστατικών έδειχνε επαναληπτικότητα και θύματα με ιδιαίτερη ευαλωτότητα.
Καταθέσεις ανηλίκων και ιατροδικαστικά ευρήματα
Στο πλαίσιο της προδικασίας, ο 17χρονος εξετάστηκε παρουσία ψυχολόγου και περιέγραψε κατ’ επανάληψη πράξεις θώπευσης, ενώ τοποθέτησε ένα σοβαρό επεισόδιο την 2α Νοεμβρίου 2020. Ανέφερε ότι ανάλογες ενέργειες υπέστησαν τα δύο αδέλφια του. Η ιατροδικαστική διερεύνηση επεκτάθηκε στα 7 παιδιά της οικογένειας και κατέδειξε ευρήματα κακοποίησης σε 3 και ενδείξεις σε 1, ενισχύοντας την εικόνα συστηματικότητας που ήλεγχε η ανάκριση. Ιδιαίτερη θέση απέκτησε η κατάθεση ανηλίκου με προβλήματα ακοής και ομιλίας, ο οποίος φέρεται να αντέδρασε εντόνως στην επίδειξη φωτογραφίας και στην αναφορά του ονόματος του κατηγορούμενου, ενώπιον Ανακριτή επιβεβαίωσε με νοηματική πράξεις θώπευσης και προσδιόρισε επανάληψη 3 φορές. Η συνέπεια των περιγραφών, ο τρόπος αντίδρασης και η αντιστοίχιση με τα ευρήματα αποτέλεσαν βασικές παραμέτρους στη συγκρότηση του κατηγορητηρίου.
Ο χώρος των περιστατικών και τα κενά επιτήρησης
Στη δικογραφία αποτυπώνονται περιγραφές για νυχτερινές πράξεις σε απομονωμένο σημείο πίσω από κτήριο με στέγαστρο και μανδρότοιχο. Ο χώρος αυτός δεν φυλασσόταν από προσωπικό ασφαλείας, γεγονός που κατά το δικαστικό συμβούλιο και το ακροατήριο εξηγεί πώς μια συμπεριφορά θα μπορούσε να διαφύγει της προσοχής σε μια κατά τα άλλα μικρής έκτασης δομή. Η χωρική απομόνωση σε συνδυασμό με τις ώρες τέλεσης και την ευαλωτότητα των φερόμενων ως θυμάτων προσέδωσαν αυξημένο βάρος στην αξιολόγηση των περιστάσεων.
Η υπερασπιστική θέση και η κρίση των δικαστικών αρχών
Ο κατηγορούμενος, ημεδαπός εργαζόμενος καθαριότητας, αρνήθηκε όλες τις πράξεις. Υποστήριξε ότι λόγω του περιορισμένου μεγέθους της δομής θα γινόταν άμεσα αντιληπτός αν επιχειρούσε οτιδήποτε και ότι οι καταγγελίες υπαγορεύθηκαν από σκοπιμότητες που σχετίζονταν με μετεγκατάσταση. Η κρίση των δικαστικών αρχών στάθηκε σε δύο στοιχεία. Πρώτον, το γεγονός ότι η αρχική αναφορά δεν έγινε από τους γονείς αλλά από άλλη διαμένουσα, γεγονός που αποδυνάμωσε τον ισχυρισμό περί επιδίωξης οφέλους. Δεύτερον, η σύμπτωση μαρτυρικών περιγραφών με ιατροδικαστικές ενδείξεις και με τον τόπο και τον χρόνο που προσδιόρισαν μάρτυρες για νυχτερινή δραστηριότητα στον προαύλιο χώρο. Η συνολική συνεκτίμηση οδήγησε στο βαρύ κατηγορητήριο για βιασμό κατ’ εξακολούθηση και κατά συρροή, γενετήσιες πράξεις με ανήλικο που δεν είχε συμπληρώσει τα 12 έτη κατ’ εξακολούθηση και κατά συρροή, κατάχρηση σε ασέλγεια κατ’ εξακολούθηση και ασέλγεια με κατάχρηση εξουσίας κατ’ εξακολούθηση και κατά συρροή.
Οι επιπτώσεις στη δομή και το αποτύπωμα της υπόθεσης
Πέρα από την ποινική διάσταση, η υπόθεση αναδεικνύει την ανάγκη αυστηρότερων πρωτοκόλλων στις δομές φιλοξενίας. Η απουσία επιτήρησης σε συγκεκριμένα σημεία, οι νυχτερινές βάρδιες με περιορισμένο προσωπικό και η ελλιπής καταγραφή κινήσεων σε χώρους εκτός κεντρικής εποπτείας δημιουργούν συνθήκες που ευνοούν την αορατότητα συμπεριφορών υψηλού κινδύνου. Το θεσμικό αποτύπωμα οφείλει να είναι διπλό. Πρώτον, ενίσχυση του προσωπικού ασφαλείας με σαφές πλάνο περιπολιών και φωτισμού. Δεύτερον, εκπαίδευση όλων των εργαζόμενων στη διαχείριση καταγγελιών και στην αναγνώριση ενδείξεων κακοποίησης ειδικά όταν εμπλέκονται ανήλικοι με αναπηρίες ή διαταραχές επικοινωνίας.
Ως συνήγορος υπεράσπισης του παρέστη ο κ. Παναγιώτης Αβρίθης.
