Ο τουρισμός είναι μια από τις ισχυρότερες κινητήριες δυνάμεις της οικονομίας της Ελλάδας και ειδικά της Ρόδου. Η Ρόδος, με την ιστορική της κληρονομιά και τις φυσικές ομορφιές, αποτελεί σημείο αναφοράς για τον τουριστικό χάρτη της Μεσογείου. Το 2024 υποδέχτηκε 3,5 εκατ. επισκέπτες, με αύξηση 14% από το 2023. Η δυναμικότητα ξεπερνά τις 100.000 κλίνες με αποτέλεσμα κατά τους θερινούς μήνες να πιέζονται ακόμη και οι βασικές υποδομές του νησιού. Παράλληλα οι πυρκαγιές του 2023 κατέδειξαν τον βαθμό ευαλωτότητας της περιοχής στην κλιματική αλλαγή.
Τα νησί μας, όπως και πολλά τουριστικά νησιά, βρίσκεται σήμερα μπροστά σε σημαντικές προκλήσεις όπως είναι η υπερσυγκέντρωση δραστηριοτήτων σε δημοφιλείς περιοχές με συνέπεια τη συμφόρηση και πολλές φορές την υποβάθμιση της εμπειρίας, η πίεση στο περιβάλλον (απορρίμματα, κυκλοφορία κλπ) και η έλλειψη νερού, ειδικά κατά την υψηλή τουριστική περίοδο.
Η ανάγκη για την προστασία του περιβάλλοντος και το σεβασμό της τοπικής κοινότητας είναι επιτακτική, ενώ ο βιώσιμος τουρισμός και ο ρόλος του σύγχρονου υπεύθυνου επισκέπτη είναι πιο σημαντικοί από ποτέ.
Η βιώσιμη προσέγγιση του τουρισμού δεν αφορά μόνο στην οικολογία, αλλά και τη διατήρηση της ποιότητας ζωής των κατοίκων και της αυθεντικότητας του τουριστικού προορισμού ενώ η διαρκώς αυξανόμενη τουριστική ροή φέρνει μαζί της και ευθύνες όχι μόνο για τις τοπικές αρχές και τους επαγγελματίες του τουρισμού, αλλά και για τον σύγχρονο επισκέπτη που το προφίλ του εξελίσσεται διαρκώς τα τελευταία χρόνια.
Ο βιώσιμος τουρισμός στοχεύει στο να διασφαλίσει πως η φιλοξενία του σήμερα δεν θέτει σε κίνδυνο τις προοπτικές του αύριο έχοντας κύριους άξονες :
· Το σεβασμό στο περιβάλλον, τους φυσικούς πόρους και τη βιοποικιλότητα.
· Την υποστήριξη της πολιτιστικής ταυτότητας της περιοχής, την οικονομία (πέρα από το all-inclusive) και τις τοπικές κοινότητες
· Την ελαχιστοποίηση των αρνητικών επιπτώσεων που μπορεί να προκαλέσει ο μαζικός τουρισμός, όπως η ρύπανση, η υπερκατανάλωση νερού ή η αλλοίωση του πολιτιστικού τοπίου.
Συγχρόνως ο σημερινός ταξιδιώτης δεν αντιμετωπίζεται σαν καταναλωτής εμπειριών αλλά ζητούμενο είναι να αποτελέσει έναν ενεργό συμμετέχοντα που:
Ενημερώνεται για τον προορισμό του: μαθαίνει για την τοπική κουλτούρα, τα ήθη και τις ανάγκες της τοπικής κοινότητας.
Σέβεται τον φυσικό και πολιτιστικό πλούτο του τόπου.
Προτιμά τοπικά προϊόντα και επιχειρήσεις, ενισχύοντας την οικονομία της περιοχής.
Περιορίζει το περιβαλλοντικό του αποτύπωμα, χρησιμοποιώντας μέσα μεταφοράς χαμηλών ρύπων, μειώνοντας τη χρήση πλαστικών και καταναλώνοντας υπεύθυνα νερό και ενέργεια.
Αποφεύγει την τουριστική υπερφόρτωση, επιλέγοντας μη δημοφιλείς περιόδους για την επίσκεψη του
Η πορεία προς το βιώσιμο τουρισμό είναι επιλογή που αφορά όλους τους εμπλεκόμενους στην παραγωγή του τουριστικού προϊόντος με κάθε έναν να φέρει τη δική του ευθύνη. Αποτελεί μια συλλογική διαδικασία και μόνο έτσι μπορεί να έχει αποτέλεσμα.
Οι κάτοικοι και οι επαγγελματίες του τουρισμού θα πρέπει να επενδύουν σε υποδομές φιλικές προς το περιβάλλον και να προωθούν την τοπική ταυτότητα. Ειδικά οι επαγγελματίες θα πρέπει σχεδιάζουν με μακροπρόθεσμη οπτική, όχι μόνο με βάση την επόμενη σεζόν και να προσφέρουν υπηρεσίες με γνώμονα την ποιότητα και την αρμονία και όχι το γρήγορο και ευκαιριακό κέρδος.
Οι επισκέπτες οφείλουν να συμμετέχουν με σεβασμό, ενημέρωση και ευαισθησία αφήνοντας θετικό αποτύπωμα.
Τέλος οι τοπικές αρχές θα πρέπει να ενισχύουν τις πολιτικές για ήπια τουριστική ανάπτυξη και επιμόρφωση όλων των εμπλεκομένων.
Η Ρόδος σήμερα δεν είναι απλώς ένας τουριστικός προορισμός. Αξιοποιώντας την υπάρχουσα πολυετή εμπειρία μπορεί να αποτελέσει εργαστήρι μετάβασης σε ένα ποιοτικότερο και φιλικό στο περιβάλλον τουρισμό για ολόκληρη την Ελλάδα.
Να τεκμηριώσει πως αυτό που χρειαζόμαστε δεν είναι περισσότερος τουρισμός. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι «καλύτερος» τουρισμός εκπαιδευμένος στο σεβασμό και την εκτίμηση σε αυτό που του προσφέρεται και απολαμβάνει.
Δρ Δέσποινα Π. Μπρόκου
Aγρ. Τοπογράφος Μηχανικός ΕΜΠ,
Διδάκτωρ Χαρτογραφίας και Γεωπληροφορικής ΕΜΠ, Msc ΜΒΑ
Συνιδιοκτήτρια AVALON BOUTIQUE SUITES HOTEL
