• Ο διακεκριμένος νευροχειρουργός Απ. Χατζηκάλφας μιλά στη «δ» για την απόφασή του να αφήσει μία διεθνή καριέρα και να ενταχθεί στο Νοσοκομείο Ρόδου, μεταφέροντας πρωτοποριακές τεχνικές και μια νέα φιλοσοφία στην τοπική υγειονομική φροντίδαΥστερα από σχεδόν τρεις δεκαετίες σπουδών, κλινικής εμπειρίας και διοικητικής παρουσίας σε μερικά από τα κορυφαία νοσοκομεία της Ευρώπης, ο νευροχειρουργός Απόστολος Χατζηκάλφας επιστρέφει στη Ρόδο, όχι μόνο για να λειτουργήσει μέσα στο δημόσιο σύστημα υγείας, αλλά για να το ενισχύσει με πρωτοποριακές μεθόδους και διεθνείς συνεργασίες. Με αφετηρία τις σπουδές του στο Βελιγράδι, και σταθμούς την Κολωνία, τη Βόννη, το Ντίσελντορφ και την Ελβετία, ο κ. Χατζηκάλφας καταθέτει μία διαδρομή επιστημονικού και προσωπικού βάθους.
Μιλάει με ρεαλισμό αλλά και πίστη για τη δυναμική της Νευροχειρουργικής Κλινικής του Γενικού Νοσοκομείου Ρόδου, τοπικά, αλλά και ευρύτερα για τον ρόλο της ιατρικής γνώσης όταν επιστρέφει στην περιφέρεια – όχι ως συμβιβασμός, αλλά ως επιλογή ουσίας. Στη συνέντευξη που ακολουθεί, μιλά για το πώς η πατρότητα επανακαθόρισε τις προτεραιότητές του, πώς αντιλαμβάνεται την αποστολή ενός γιατρού σε δημόσιο νοσοκομείο, αλλά και ποιο είναι το όραμά του για ένα σύστημα υγείας που θα ενσωματώνει ευελιξία, διαφάνεια και καινοτομία. Μια συνομιλία με σαφήνεια, συναίσθημα και πολλή εμπειρία.
Αναλυτικά η συνέντευξη:
• Πείτε μας λίγα λόγια για τη διαδρομή σας κ. Χατζηκάλφα: Πού σπουδάσατε και πού ασκήσατε την ειδικότητα της νευροχειρουργικής στο εξωτερικό;
Τελείωσα την ιατρική σχολή το 2001 στο Βελιγράδι της Σερβίας. Κατέθεσα τα χαρτιά μου για να δώσω εξετάσεις αναγνώρισης στην Ελλάδα, αλλά δυστυχώς εκείνη την περίοδο έκαναν παρατεταμένες απεργίες οι πανεπιστημιακοί καθηγητές όποτε υπήρξαν απανωτές αναβολές κι έτσι διέκοψα την αναβολή μου και κατατάχτηκα στον ελληνικό στρατό. Υπηρέτησα στη Ρόδο, στο Καστελλόριζο και στη νησίδα Ρω. Το 2004 μετά από μια αναζήτησή για το ποια ειδικότητα ήθελα να ακολουθήσω, βρέθηκα στην Κολωνία της Γερμανίας για να κάνω διδακτορικό. Το 2006 θέλοντας να βελτιώσω τα γερμανικά μου και τις γνώσεις μου στη γερμανική ιατρική ορολογία βρέθηκα στην πανεπιστημιακή κλινική για στερεοτακτική και λειτουργική Νευροχειρουργική της Κολωνίας. Εκεί ένας Έλληνας, ονόματι Αθανάσιος Κουλουζάκης, ο οποίος ήταν η κορυφή στην Ευρώπη στον τομέα της νευροτροποποίησης για χρόνιο πόνο και σπαστικότητα, με πήρε κάτω από τις φτερούγες του. Για συνολικά επτά χρόνια μου έδειξε όλα τα μυστικά της νευροτροποποίησης. Στο ενδιάμεσο φοίτησα τρία χρόνια υπό τον καθηγητή Schramm, διευθυντή της πανεπιστημιακής κλινικής στη Βόννη και έναν από τους κορυφαίους νευροχειρουργούς στον κόσμο, ιδιαίτερα στον τομέα της νευροχειρουργικής αντιμετώπισης της επιληψίας. Το 2017 έχοντας πάρει πια τον τίτλο ειδικότητας πήγα στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο του Ντίσελντορφ όπου ανέλαβα τη διοίκηση του τμήματος πόνου και σπαστικότητας. Το 2020 μετακόμισα οικογενειακώς στην Ελβετία για να αναλάβω τη διοίκηση του τμήματος νευροτροποποίησης στην κλινική πόνου της Βασιλείας
• Ποιες ήταν οι κυριότερες εμπειρίες ή σταθμοί στην καριέρα σας εκτός Ελλάδας;
Είναι πραγματικά πάρα πολλές οι εμπειρίες που πρόλαβα να μαζέψω στα 29 χρόνια παραμονής μου στο εξωτερικό. Μία από τις πρώτες εμπειρίες, που δεν θα της έλεγες και ιδιαίτερα ευχάριστες, ήταν ο βομβαρδισμός του Βελιγραδίου το 1999, που μου έδειξε το πόσο εύκολα μπορεί ένα πολιτικό παιχνίδι να καταστρέψει μια χώρα.
Σίγουρα μία από τις κορυφαίες στιγμές είναι η συμμετοχή μου σαν γιατρός αγώνων στη formula 1 και η πενταετή παρουσία στην πίστα Nürburgring, Η εκλογή μου σε πρόεδρο του Ερυθρού Σταυρού στο Wachtberg της Βόννης, η επιλογή από τη γερμανική κυβέρνηση να υποστηρίξω υγειονομικά τόσο τον τότε υπουργό εσωτερικών Thomas de Maiziere όσο και τον πρόεδρο της Γερμανίας Joachim Gaul.
Από πλευράς ιατρικής είμαι ιδιαίτερα περήφανος για το βραβείο καλύτερης επιστημονικής εργασίας που μου απονεμήθηκε το 2017 από τη γερμανική εταιρία νευροτροποποίησης (DGNM), το 2016 η ομάδα μου με εμένα μπροστάρη ήταν η πρώτη στην Ευρώπη που εμφύτευσε ηλεκτρόδια για την αντιμετώπιση πόνου που λειτουργούσαν ασύρματα και γενικά από το 2014 έως το 2022 η ομάδα μου είχε να παρουσιάσει μόνο πρωτοποριακές μέθοδος θεραπείας που δεν υπήρχαν πουθενά αλλού στην Ευρώπη. Τα επιτεύγματά μας φιλοξενήθηκαν αρκετές φορές στις εφημερίδες της Γερμανίας. Μάλιστα αυτά τα έχω και σαν λάφυρα στο επεμβατικό κέντρο μου στη Ρόδο.
• Τι σας οδήγησε γιατρέ στην απόφαση να ενταχθείτε στο δυναμικό του Γενικού Νοσοκομείου Ρόδου και πώς σας υποδέχθηκε η κοινότητα των νοσοκομειακών γιατρών και νοσηλευτών;
Η αλήθεια είναι ότι πάντα ήθελα να προσφέρω τις υπηρεσίες μου, τις γνώσεις μου και τις εμπειρίες μου στην τοπική κοινωνία της Ρόδου. Ήταν άλλωστε και ένας από τους λόγους που αποφάσισα να επαναπατριστώ. Το καλοκαίρι του 2024, όντας ήδη ενάμιση χρόνο στη Ρόδο, ήρθα σε επαφή με την τότε διοίκηση του νοσοκομείου όπου και προσέφερα τη βοήθεια μου. Δυστυχώς οι συνθήκες τότε δεν ευδοκίμησαν κάποια συνεργασία.
Φέτος ένας συνδυασμός από γεγονότα καθώς και η παρουσία από ευήκοα ώτα τόσο στη διοίκηση του νοσοκομείου όσο και στα ανώτερα κλιμάκια, απέδειξαν πως είχαν ωριμάσει πια οι συνθήκες προκειμένου να συνεργαστώ με το νοσοκομείο της Ρόδου.
Οφείλω να παραδεχτώ ότι, μηδενός εξαιρουμένου, όλοι ήταν και είναι άψογοι απέναντί μου, με καλωσόρισαν εγκάρδια στο δυναμικό του νοσοκομείου. Μάλιστα ένας τραυματιοφορέας όταν συστηθήκαμε και γνωριστήκαμε, αποκρινόμενος σε εμένα, μου είπε «καλώς ήρθατε στην οικογένειά μας». Αυτό μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση. Δεν έχω πάρα θετικά λόγια για όλους τους συναδέλφους και συνεργάτες του νοσοκομείου.
• Είχατε δισταγμούς για το πώς θα είναι η επιστροφή στην ελληνική πραγματικότητα της υγείας; Γιατί πολλοί που διάβασαν το βιογραφικό σας αναρωτήθηκαν πώς αφήνετε μία καριέρα σε μία χώρα που οι οικονομικές απολαβές είναι υψηλές για να ενταχθείτε σ’ ένα σύστημα υγείας που πάσχει και που η ιατρική επιστήμη αμφισβητείται από πολλούς υποτακτικούς;
Σίγουρα, την απόφαση να επιστρέψω πίσω στην Ελλάδα δεν την πήρα ελαφριά την καρδία. Ήξερα από την αρχή ότι η προσαρμογή σε μία εντελώς διαφορετική πραγματικότητα, ιδιαίτερα όταν απέχεις από την Ελλάδα 29 χρόνια, θα ήταν κάτι αρκετά δύσκολο. Όμως άλλαξε ο τρόπος σκέψης μου από τη στιγμή που έγινα πατέρας.
Οι προτεραιότητές μου άλλαξαν σημαντικά και θεώρησα ότι πρωτίστως θα πρέπει να φροντίσω ώστε τα παιδιά μου να μεγαλώσουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Ναι, η Ελβετία και η Γερμανία προσφέρουν σε πολλά πράγματα καλύτερες μισθολογικές απολαβές, ένα πιο σταθερό σύστημα λειτουργίας, όμως μετά από 29 χρόνια εξωτερικού μπορώ να πω σε αυτούς που ονειρεύονται τη ζωή στο εξωτερικό, ότι δεν είναι ουτοπία, πολλά από τα πράγματα που κάνουμε εμείς οι Έλληνες, ιδιαίτερα κάποιες κακές συνήθειές μας, τις ίδιες ακριβώς έχουν και στην αλλοδαπή, όμως έχουν βρει τρόπο να της καμουφλάρουν ώστε να μη φαίνονται με την πρώτη ματιά. Σίγουρα με τις εξειδικεύσεις που έχω και το βιογραφικό μου θα μπορούσα στην Αθήνα ή στη Θεσσαλονίκη να έχω πολύ καλύτερη ανέλιξη, όμως αμφιβάλλω εάν η ποιότητα ζωής των παιδιών μου θα ήταν το ίδιο καλή, όπως σε ένα μέρος σαν τη Ρόδο.
• Ποια είναι η κατάσταση της Νευροχειρουργικής Κλινικής στο Νοσοκομείο σήμερα; Υπάρχει επαρκής υλικοτεχνική υποδομή;
Η Νευροχειρουργική Κλινική είναι σε πολύ καλή κατάσταση. Το επίπεδο των συναδέλφων είναι υψηλό και δεν είναι μόνο γιατί το λέω εγώ, αλλά το έργο το οποίο έχουν προσφέρει τα τελευταία 20 χρόνια στη Ρόδο αποδεικνύει από μόνο του του λόγου το αληθές. Σίγουρα υπάρχουν αρκετές δυνατότητες βελτίωσης, σίγουρα οι ανάγκες για ακόμα περισσότερες εξειδικευμένες θεραπείες απαιτούν και τον κατάλληλο εξοπλισμό, άρα ανάγκη για βελτίωση της υλικοτεχνικής υποδομής, όμως το επίπεδο και η ποιότητα υπηρεσιών είναι υψηλή.
Το λέω και το ξαναλέω, ο Δωδεκανήσιος δεν έχει κανένα λόγο να αναζητήσει χειρουργική αντιμετώπιση στα προβλήματα υγείας του στην Αθήνα ή σε κάποιο άλλο μεγάλο αστικό κέντρο. Δυστυχώς έχει εδραιωθεί μία πολύ κακή νοοτροπία σε σχέση με αυτό. Και αυτό δεν ισχύει μόνο για τη νευροχειρουργική, αλλά και για τις υπόλοιπες χειρουργικές ειδικότητες. Την τελευταία τετραετία έχουν επαναπατριστεί μία σειρά από Δωδεκανήσιους συνάδελφους με εξαιρετικές σπουδές στο εξωτερικό. Με εξαίρεση πολύ συγκεκριμένες θεραπείες, οι οποίες χρειάζονται και τον κατάλληλο εξοπλισμό, το μεγαλύτερο ποσοστό των νευροχειρουργικών παθήσεων που βλέπουμε στην καθημερινότητά μας, μπορούν να αντιμετωπιστούν στη Ρόδο.
• Ποιες είναι οι νέοι μέθοδοι νευροχειρουργικών επεμβάσεων που φιλοδοξείτε να προσθέσετε στη λίστα των υπηρεσιών του Νοσοκομείου Ρόδου, ώστε να εξελιχθεί σε σημείο αναφοράς για πιο εξειδικευμένες υπηρεσίες υγείας στο Νότιο Αιγαίο;
Πέρα από την κλασική νευροχειρουργική, ο σκοπός μου είναι να φέρω τις ελάχιστα επεμβατικές μεθόδους θεραπείας παθολογιών της σπονδυλικής στήλης καθώς επίσης και ενός πλήθους θεραπειών για νευρολογικές ασθένειες όπως η νόσος του Πάρκινσον, ο τρόμος, η σπαστικότητα, ο χρόνιος πόνος στην κλινική. Η εξειδίκευσή μου στις ελάχιστα επεμβατικές μεθόδους έρχεται να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στη συντηρητική αγωγή και στα ανοιχτά χειρουργεία, που ένα μεγάλο ποσοστό των ασθενών μας τόσο πολύ φοβάται.
Μάλιστα σε συνεργασία με το δίκτυο γνωριμιών που έχω τόσο στη Γερμανία όσο και στη Ελβετία θέλω σε βάθος χρόνου το νοσοκομείο της Ρόδου να γίνει σημείο αναφοράς για τις ελάχιστα επεμβατικές μεθόδους καθώς επίσης και κέντρο εκπαίδευσης νεαρών συναδέλφων που θέλουν ασχοληθούν με αυτόν τον τομέα.
• Αν μπορούσατε ν’ αλλάξετε ένα πράγμα στο ελληνικό σύστημα υγείας, ποιο θα ήταν αυτό;
Πιστεύω ότι το ελληνικό σύστημα υγείας χρειάζεται περισσότερη ευελιξία κυρίως στο να ενστερνιστεί πρακτικές και μεθόδους που χρησιμοποιούνται στον ιδιωτικό τομέα και αποδεδειγμένα λειτουργούν προς όφελος των ασθενών. Θα πρέπει να διώξουμε το στίγμα που ακολουθεί τις διάφορες πρακτικές που ακολουθούνται στον ιδιωτικό τομέα, μόνο και μόνο γιατί εκτελούνται από ιδιώτες. Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούν να μάθουν οι συνάδελφοι του Δημοσίου από τους συναδέλφους του ιδιωτικού τομέα και ταυτόχρονα υπάρχουν πολλά που μπορούν να προσφέρουν οι ιδιώτες συνάδελφοι στο δημόσιο σύστημα υγείας. Πάντα θα υπάρχουν τα κακά παραδείγματα, αλλά θέλω να πιστεύω ότι αυτά θα είναι η εξαίρεση που θα επιβεβαιώνει τον κανόνα.
