Για πρώτη φορά φέτος, έπειτα από αρκετά χρόνια κατά τα οποία ο αριθμός των τμημάτων ΑΕΙ ακολουθούσε –με απόφαση της εκάστοτε κυβερνήσεως που ικανοποιούσε και μικροπολιτικούς σκοπούς– ετησίως αυξητική τάση ή τουλάχιστον παρέμενε ο ίδιος, ο αριθμός των τμημάτων στα πανεπιστήμια θα είναι μειωμένος. Αυτό προβλέπει ο σχεδιασμός του υπουργείου Παιδείας, το οποίο κάνει το πρώτο βήμα αναδιάταξης του χάρτη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με μείωση των τμημάτων. Στο επίκεντρο των συγχωνεύσεων θα βρεθεί το Πανεπιστήμιο Πατρών, το σχέδιο αναδιάταξης του οποίου, που προβλέπει συγχωνεύσεις τμημάτων, έγινε δεκτό από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ). Ηδη, την Τετάρτη η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως είχε σύσκεψη με βουλευτές της Ν.Δ. στην Ηλεία, περιοχή που «χάνει» δύο τμήματα, και φυσικά αντιδρά σε αυτό.
Ειδικότερα, ο αριθμός των εισακτέων στα ΑΕΙ για την ακαδημαϊκή χρονιά 2021-2022 θα είναι στα ίδια επίπεδα με πέρυσι. Χθες ανακοινώθηκε ότι δίνονται στα ΑΕΙ 77.415 θέσεις. Ο αριθμός θα αυξηθεί καθώς θα προστεθούν οι εισακτέοι των σχολών αστυνομίας, στρατού κ.λπ., οι οποίες δεν εποπτεύονται από το υπουργείο Παιδείας. Μέχρι τώρα τα αρμόδια υπουργεία έχουν ανακοινώσει τις θέσεις για τις στρατιωτικές σχολές (φέτος δόθηκαν 1.335 θέσεις), αυξημένες κατά 516 σε σχέση με πέρυσι, και τις σχολές του Λιμενικού (δίνονται 127 θέσεις). Ωστόσο, από το υπουργείο Παιδείας γίνεται ανακατανομή του αριθμού των θέσεων υπέρ των περιφερειακών ΑΕΙ σε σχέση με τα κεντρικά. Στόχος να περιοριστούν οι απώλειες σε περιφερειακά τμήματα χαμηλής ζήτησης λόγω της ελάχιστης βάσης εισαγωγής (ΕΒΕ) που θεσμοθετήθηκε.
Ο αριθμός των τμημάτων ΑΕΙ θα μειωθεί από τα 430 που ήταν πέρυσι. Η απόφαση περί συγχώνευσης ή κατάργησης τμημάτων ελήφθη από την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, καθώς έχει υπάρξει σχετική εισήγηση από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ) και απόφαση των αρμόδιων ΑΕΙ. Αυτά είναι και τα βήματα που ακολουθήθηκαν ως προς την απόφαση της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου Πατρών για συγχωνεύσεις τμημάτων, οι οποίες, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», θα είναι μεταξύ των πρώτων αλλαγών που στέλνουν το μήνυμα σε όλα τα ΑΕΙ για την ανάγκη αναδιάρθρωσής τους, μετά το… «ξεχείλωμα» δεκαετιών.Συγκεκριμένα, στο Πανεπιστήμιο Πατρών που έχει τμήματα, πλην της Αχαΐας, σε Ηλεία και Αιτωλοακαρνανία:
• Το Τμήμα Μουσειολογίας στον Πύργο (πέρυσι είχε 260 εισακτέους) θα συγχωνευθεί με το Τμήμα Ιστορίας – Αρχαιολογίας στην Πάτρα (170 εισακτέους πέρυσι), το οποίο θα διατηρήσει το όνομά του.
• Το Τμήμα Γεωπονίας στην Αμαλιάδα (230 θέσεις εισακτέων πέρυσι) θα «μεταφερθεί» στο Μεσολόγγι, όπου θα συγχωνευθεί με το Τμήμα Επιστήμης Βιοσυστημάτων και Γεωργικής Μηχανικής (210 εισακτέοι πέρυσι) και το Τμήμα Επιστήμης Φυτικής Παραγωγής (πέρυσι 210 θέσεις). Το νέο τμήμα θα ονομάζεται Επιστήμης Φυτικής Παραγωγής και σε αυτό δόθηκαν 250 θέσεις.
• Το Τμήμα Επιστήμης Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων και Τροφίμων (200 θέσεις πέρυσι) θα συγχωνευθεί με το Τμήμα Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων (145 θέσεις δόθηκαν πέρυσι), το οποίο θα ονοματοδοτήσει το νέο τμήμα, που φέτος πήρε 280 θέσεις. Και τα δύο τμήματα είναι στο Αγρίνιο, όπου θα παραμείνουν.
• Το Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος στο Αγρίνιο θα παραμείνει ως έχει με 174 εισακτέους. Η πρόταση του ΑΕΙ ήταν να μετεξελιχθεί σε Τμήμα Αειφορικής Γεωργίας και μαζί με τα δύο προηγούμενα τμήματα θα συγκροτήσουν Σχολή Γεωπονίας στην Αιτωλοακαρνανία.
Το υπουργείο Παιδείας επιδιώκει να στείλει μήνυμα προς τα ΑΕΙ να προχωρήσουν σε αποφάσεις αναδιάταξης των τμημάτων τους. Πάντως, η απόφαση της Συγκλήτου του Παν. Πατρών είναι γενναία καθώς, όπως ανέφερε στην «Κ» ο πρύτανης του ιδρύματος Χρήστος Μπούρας, υπήρξαν ισχυρότατες αντιδράσεις από βουλευτές και τοπικούς παράγοντες της Ηλείας κατά της απώλειας τμημάτων από τον νομό.
Ο ρόλος της ΕΒΕ
Κρίσιμος παράγοντας για τον αριθμό των θέσεων που θα καλυφθούν είναι η ελάχιστη βάση εισαγωγής (ΕΒΕ) που θα εφαρμοστεί από φέτος. Η ΕΒΕ θα προκύπτει κάθε χρόνο από τον μέσο όρο των επιδόσεων των υποψηφίων κάθε επιστημονικού πεδίου –συνολικά 4– πολλαπλασιαζόμενο με συντελεστή, τον οποίο θα αποφασίζει κάθε Τμήμα ΑΕΙ, που είναι ενταγμένο στο πεδίο. Ενδεικτικά, πέρυσι ο μέσος όρος των επιδόσεων των υποψηφίων στο 1ο επιστημονικό πεδίο (ανθρωπιστικές σπουδές) ήταν 11,1, στο 2ο επ. πεδίο (θετικές – τεχνολογικές επιστήμες) 11,44, στο 3ο (υγείας) 11,56 και στο 4ο επ. πεδίο (οικονομίας – πληροφορικής) 9,81. Η τελική βάση εισαγωγής σε κάθε τμήμα θα προκύψει από τον μέσο όρο των επιδόσεων των υποψηφίων πολλαπλασιαζόμενο με τον συντελεστή που όρισε κάθε τμήμα. Το υπουργείο όρισε ότι το εύρος των συντελεστών είναι από 0,8 έως 1,2. Η «Κ» παρουσίασε κατ’ αποκλειστικότητα (2 Απριλίου) τους συντελεστές που όρισαν τα τμήματα. Από τις αποφάσεις των ΑΕΙ προκύπτει ότι τα περισσότερα τμήματα των κεντρικών ΑΕΙ επέλεξαν συντελεστές πάνω από 1. Αντίθετα, τα τμήματα των περιφερειακών ΑΕΙ έχουν προτιμήσει να κινηθούν πέριξ του 0,8. Δηλαδή, να οδηγήσουν τη βάση εισαγωγής τους κάτω από τον μέσο όρο των επιδόσεων των υποψηφίων τους.
Η μεγάλη «έκρηξη» και οι διελκυστίνδες
Ενα στα πέντε τμήματα των ΤΕΙ, δηλαδή περίπου 30 με 40 τμήματα, πρέπει να καταργηθούν. Αυτό παραδέχθηκε, μιλώντας στην «Κ», υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Παιδείας, στα τέλη του 2012. Στο «κόκκινο» ήταν τα τμήματα, οι θέσεις των οποίων κάθε χρονιά μένουν στα αζήτητα από τους υποψηφίους του λυκείου. Τμήματα που ιδρύθηκαν από τα μέσα της δεκαετίας του ’90 και μετά, κατά κύριο λόγο με ευρωπαϊκά κονδύλια, για να τονώσουν τις τοπικές οικονομίες, καθώς οι φοιτητές ξόδευαν για στέγη, σίτιση και διασκέδαση. Κάπως έτσι εκτυλίχθηκε το άνοιγμα της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Με κύριο μέλημα την ικανοποίηση των μικροπολιτικών στόχων της κυβέρνησης, των βουλευτών, των νομαρχών και των δημάρχων δημιουργήθηκαν τμήματα με αντικείμενα που είχαν ελάχιστες επαγγελματικές προοπτικές ή άλλα με αντικείμενα που θα ταίριαζαν απλώς σε ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα. «Εγινε πανεπιστήμιο το πήδημα της μύγας», είχε παρατηρήσει μέσα σε υπουργικό συμβούλιο πρωτοκλασάτο στέλεχος της κυβέρνησης Σημίτη, για να εξοργίσει τον τότε υπουργό Π. Ευθυμίου.
Ειδικότερα, περίπου 60 νέα πανεπιστημιακά τμήματα δημιουργήθηκαν από το 1998 έως τα τέλη της δεκαετίας του 2000. Ηταν η μεγάλη έκρηξη που κάθε πόλη ζητούσε και τμήμα πανεπιστημίου ή ΤΕΙ. Μάλιστα, υπήρξαν πολλές διελκυστίνδες ανάμεσα σε πόλεις για ένα τμήμα. Χαρακτηριστικά, το Αργος και το Ναύπλιο ήταν πάντοτε δύο πόλεις που η μία κοίταζε με… μισό μάτι την άλλη. «Μία από τις πολλές γνωστές έριδες σε όλη την Ελλάδα», θα πουν πολλοί. Λάδι στη… φωτιά έριξε το γεγονός ότι το 2003 το Ναύπλιο απέκτησε ένα τμήμα, όχι όμως και το Αργος, που ακόμη να δει… άσπρη μέρα. Τότε, ένα αίτημα του Αργους ήταν για ίδρυση τμήματος TEI με τίτλο «Eκπαιδευτών Oδηγών».
Ωστόσο, τα περισσότερα τμήματα δημιουργήθηκαν με ευρωπαϊκά κονδύλια, και όταν αυτά στέρεψαν άρχισαν τα προβλήματα. Η οικονομική κρίση από το 2010 επιτάχυνε τις εξελίξεις. Τον Μάρτιο του 2013 η τότε ηγεσία του υπ. Παιδείας παρουσίασε το σχέδιο «Αθηνά» για αναδιάταξη του πανεπιστημιακού χάρτη. Ομως, οι περισσότερες αλλαγές ήταν συγχωνεύσεις τμημάτων σε ένα τμήμα με δύο κατευθύνσεις. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ την άνοιξη του 2019 λίγο πριν από τις εθνικές εκλογές ίδρυσε νέα τμήματα. Σήμερα, διαθέτουμε 23 πανεπιστήμια, και ένα ΤΕΙ, με 430 τμήματα. Συνολικά 55 πόλεις –πρωτεύουσες νομών και κωμοπόλεις– διαθέτουν ένα τουλάχιστον πανεπιστημιακό τμήμα.
Πηγή: kathimerini.gr
