Σήμερα, Κυριακή 3 Δεκεμβρίου Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, ο πρόεδρος του Συλλόγου ΑΜΕΑ Επαρχίας Ρόδου κ. Παναγιώτης Φωνιαδάκης, με συνέντευξή του στη «δημοκρατική» αποτυπώνει την πραγματική κατάσταση της καθημερινότητας των ατόμων με αναπηρία.
Μιλά για τα προβλήματα, για τις λύσεις που θα έπρεπε να είχαν ήδη δρομολογηθεί, για τις υποσχέσεις που μένουν πάντα στα χαρτιά, για την κοινωνία που ακόμα δεν έχει προσαρμοστεί στις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία, αλλά και για την ανάγκη τα λόγια να γίνουν επιτέλους πράξη.
• Κύριε Φωνιαδάκη, Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία σήμερα Κυριακή 3 Δεκεμβρίου και θα ήθελα να μου πείτε για εσάς τι σηματοδοτεί τόσο ως άτομο με αναπηρία όσο και ως πρόεδρος του Συλλόγου ΑΜΕΑ Επαρχίας Ρόδου.
Το 1992, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, ανακήρυξε την 3η Δεκεμβρίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία. Κάθε χρόνο η μέρα αυτή δίνει ακόμα μια ευκαιρία στην κοινωνία να εστιάσει την προσοχή της στα δικαιώματα και τις δυνατότητες των ατόμων με αναπηρία, προωθώντας την κατανόηση σε θέματα αναπηρίας και την κινητοποίηση υπέρ των δικαιωμάτων αξιοπρέπειας και ευημερίας των ατόμων με αναπηρία. Σε εμένα προσωπικά σαν Α.με.Α., αλλά και ως πρόεδρο του Συλλόγου Α.με.Α. Επαρχίας Ρόδου, σηματοδοτεί τον αδιάκοπο αγώνα για την συμπερίληψη, την ένταξη των ατόμων με αναπηρία σε κάθε πτυχή της πολιτικής, κοινωνικής, οικονομικής και πολιτιστικής ζωής.
• Φαντάζομαι πάντως, πως κάθε χρόνο τέτοια ημέρα ακούτε πολλά και θέλω να ρωτήσω από αυτά που ακούτε κάθε χρόνο τι κρατάτε ή τι είναι εκείνο που περιμένετε να ακούσετε.
Πράγματι κυρία Φώτη, την ημέρα αυτή όλοι μας θυμούνται, όλοι γίνονται θεματοφύλακες των δικαιωμάτων μας, και όταν… σβήσουν τα φώτα της ράμπας, περνάμε στη λήθη και επανερχόμαστε στη σκληρή πραγματικότητα που βιώνουν τα Α.με.Α. Δυστυχώς, έχουμε κουραστεί τόσα χρόνια, έχουμε χορτάσει από υποσχέσεις, λόγια κατανόησης και φιλικά χτυπήματα στην πλάτη. Περιμένουμε επιτέλους να ακούσουμε για υλοποιήσιμα σχέδια, για ρεαλιστικά χρονοδιαγράμματα, για παρεμβάσεις και υλοποίηση έργων που είναι αναγκαία να γίνουν στο νησί μας, για τη βελτίωση της ζωής των συνανθρώπων αυτών, που απαιτείται να είχαν γίνει χθες… και είναι τόσα πολλά. Φτάνουν πια τα λόγια και οι φρούδες υποσχέσεις, ας περάσουμε επιτέλους στα έργα!
• Στη Ρόδο ποια είναι τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει ένα άτομο με κινητική αναπηρία;
Δυστυχώς, και λυπάμαι που το λέω, όμως είναι η ζοφερή πραγματικότητα… Το όμορφο νησί μας είναι μη φιλικό για τα Α.με.Α., για τους συμπολίτες αλλά και για τους επισκέπτες. Θα ήταν άδικο όμως να επιμερίσω τα προβλήματα που υπάρχουν στα Α.με.Α. με κινητικά προβλήματα μόνο. Υπάρχουν τόσες μορφές αναπηρίας εξίσου ή περισσότερο σοβαρές που αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα. Ας τολμήσουμε να απαριθμήσουμε λοιπόν μερικά όπως λέτε από τα κυριότερα προβλήματα:
Μηδαμινή έως ανύπαρκτη προσβασιμότητα. Προβληματικές και απροστάτευτες ράμπες, πεζοδρόμια σχεδόν στο σύνολό τους πλήρως απροσπέλαστα, ειδικές θέσεις στάθμευσης οχημάτων Α.με.Α. που δεν τις σέβονται αποθαρρύνοντας έτσι το άτομο αυτό που θέλει να κινηθεί με το όχημά του. Δημόσιες και δημοτικές υπηρεσίες μη προσβάσιμες, παραλίες το ίδιο… Ειδικά σχολεία πεπαλαιωμένα και εντελώς ακατάλληλα με σοβαρές ελλείψεις σε εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό, με προβλήματα μεταφοράς των μαθητών και πολλά άλλα. Σας υπενθυμίζω εδώ ότι, με τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό, (Ν.4067/2012) όπως επκαιροποιήθηκε με το ν. 4994/2022, στα κτήρια του δημοσίου, των Δήμων και πλήθος άλλων κτηρίων δημοσίου ενδιαφέροντος, καθώς και στα ιδιωτικά κτήρια επιβάλλεται να γίνουν οι απαραίτητες διαμορφώσεις, ώστε οι λειτουργικοί χώροι τους να είναι προσπελάσιμοι από άτομα με αναπηρία ή εμποδιζόμενα άτομα. Γι’ αυτό το λόγο αυτόν, μέχρι 31 Μαρτίου 2023 θα έπρεπε όλα τα κτήρια στη χώρα μας, να έχουν προβεί στις κατάλληλες παρεμβάσεις δεδομένου ότι πέρα των ατόμων με κινητικά προβλήματα, τα άτομα με παροδικές αναπηρίες και τα λοιπά εμποδιζόμενα άτομα (έγκυες, νήπια, μικρά παιδιά, υπερήλικες κ.λπ.) αποτελούν το 50% περίπου του πληθυσμού της χώρας με αυξητικές τάσεις και ανάγκες. Εσείς βλέπετε αυτό να τηρείται σε αυτό τον τόπο;
• Η αλήθεια είναι πως σε καμία περίπτωση δεν βλέπουμε κάτι τέτοιο. Και με την ευκαιρία που μου δίνετε θα ήθελα να ρωτήσω αν η αντιμετώπισή τους κύριε Φωνιαδάκη είναι μόνο θέμα πολιτικής βούλησης.
Δεν είναι μόνο θέμα πολιτικής βούλησης, εξάλλου το νομοθετικό πλαίσιο υπάρχει αλλά δυστυχώς δεν εφαρμόζεται. Είναι πρωτίστως ζήτημα θέλησης, αποφασιστικότητας, και σωστού σχεδιασμού, να υπάρξει επιτέλους ο άνθρωπος που θα τολμήσει να κάνει αυτά που επιβάλλεται και πρέπει να γίνουν. Επισημαίνω ότι στις 4/10/2023 ψηφίστηκε στη Βουλή και είναι πλέον νόμος του κράτους ο υπερμειωμένος συντελεστής ΦΠΑ 4% για την εκτέλεση εργασιών που προορίζονται αποκλειστικά για την απομάκρυνση εμποδίων που περιορίζουν την κινητικότητα ατόμων με αναπηρία, σε δημόσια ή ιδιωτικά ή κτήρια που εξυπηρετούν δημόσιο συμφέρον. Πολύ απλά αυτό σημαίνει ότι, ανοίγει ο δρόμος για να γίνει επιτέλους αυτό που όλα τα Α.με.Α. προσδοκούν. Να γίνουν δηλαδή προσβάσιμα για τα Α.με.Α. τα δημόσια και ιδιωτικά κτήρια που εξυπηρετούν δημόσιο συμφέρον και μάλιστα με χαμηλό οικονομικό κόστος. Πλέον αναμένουμε να δούμε τα αντανακλαστικά των αρμοδίων και σε τοπικό επίπεδο. Αναμένουμε και το παρακολουθούμε….
• Η τοπική κοινωνία πόσο εξοικειωμένη είναι, αν είναι, με την αναπηρία;
Θα έλεγα, κυρία Φώτη, ότι απέχουμε αρκετά από το να πούμε ότι είναι εξοικειωμένη η τοπική κοινωνία με την αναπηρία. Θεωρώ ότι δεν είναι τα άτομα με αναπηρία που πρέπει να αλλάξουν ώστε να ενταχθούν στην κοινωνία. Πρέπει η κοινωνία να αλλάξει και να προσαρμοστεί στις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία. Να πάψουν, με απλά λόγια, τα άτομα με αναπηρία να αντιμετωπίζονται ως «αδύναμοι ασθενείς» και να αποτελέσουν ενεργά μέλη μιας κοινωνίας που τα εντάσσει ισότιμα σε κάθε κοινωνική και οικονομική πτυχή της. Η αναπηρία δεν θεωρείται πλέον ως μεμονωμένο πρόβλημα, αλλά είναι ένα μεγάλο κοινωνικό ζήτημα.
• Ως άτομο με αναπηρία τι είναι εκείνο που σας ενοχλεί περισσότερο;
Με ενοχλεί η λανθασμένη προσέγγιση και η προχειρότητα που αντιμετωπίζουν γενικά τα ζητήματα που αφορούν στην αναπηρία εν γένει. Με ενοχλούν τα βαθιά ριζωμένα στερεότυπα και η προκατάληψη.
Με ενοχλεί ο ρατσιστικός διαχωρισμός, με ενοχλεί όταν ακούω όρους που συχνά είναι προσβλητικοί για τα Α.με.Α. όπως, «καθυστερημένος, ανίκανος, κουτσός, στραβός, κουφός» για να αναφερθούν σε άτομα που κατά την κρίση τους, δρουν απογοητευτικά ή εκνευριστικά. Εξίσου, όροι όπως «άτομα με ειδικές ανάγκες», ή «άτομα με ειδικές ικανότητες», ή «ήρωες της ζωής», κ.λ.π. Να εμπεδώσουμε επιτέλους τον ευδόκιμο όρο «Άτομα με αναπηρίες» (Α.με.Α) που κατοχυρώθηκε συνταγματικά το 2001 και στη χώρα μας.
• Εσείς για να φτάσετε να είστε και πρόεδρος ενός Συλλόγου που προασπίζεται τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, σημαίνει ότι αφενός είχατε υποστηρικτικό περιβάλλον και αφετέρου ότι η αναπηρία δεν αποτέλεσε ανασταλτικό παράγοντα για την εξέλιξή σας.
Από τα νεανικά μου κιόλας χρόνια είχα την «τύχη» να κουβαλώ στις πλάτες μου το βαρύ «παράσημο» της αναπηρίας, πάλεψα σκληρά, πρώτα με τον εαυτό μου για να καταφέρω να αποδεχτώ την ιδιαιτερότητά μου, να συμβιβαστώ με την επώδυνη καθημερινότητά μου, έχοντας πάντα τη στήριξη της οικογένειάς μου. Πορεύτηκα και συμβιβάστηκα με αυτό σε όλο τον τριακονταετή εργασιακό μου βίο.
Η αναπηρία μου αυτή, δεν άφησα να σταθεί εμπόδιο στις όποιες δραστηριότητές μου. Μοιραία λοιπόν, συνάντησα και γνώρισα από κοντά την αληθινή έννοια των ιερών λέξεων Α.με.Α. και αναπηρία, την ανάγκη για συνεισφορά στο συνάνθρωπο που τη χρειάζεται μέχρι που κατάλαβα την αληθινή έννοια της αναπηρίας, τι σημαίνει πόνος, δάκρυ, στέρηση, εμπόδια, εκμετάλλευση, περιθωριοποίηση…
Και τότε αφιερώθηκα ολοκληρωτικά στον όμορφο αυτό σκοπό, που πλέον είναι συνυφασμένος με τη καθημερινότητά μου. Σήμερα, από τη θέση του προέδρου του Συλλόγου Ατόμων με Αναπηρία Επαρχίας Ρόδου, έχω τη μεγάλη τιμή αλλά και τη τεράστια ευθύνη να υπηρετώ και να εκπροσωπώ την αναπηρική κοινότητα του νησιού μου, μαζί με τα υπόλοιπα παιδιά του Δ.Σ., όλοι μαζί ενωμένοι σαν μια γροθιά.
• Με την πάροδο των χρόνων βλέπετε κάποια βελτίωση ή ένα μεγαλύτερο ενδιαφέρον που να αφορά και στη βούληση των αρμοδίων να δώσουν λύσεις στα προβλήματα που καθιστούν δύσκολη την καθημερινότητά σας;
Σήμερα μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι, σε πανελλαδικό επίπεδο στα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αρκετά προς τη κατεύθυνση αυτή, όμως υπολοιπόμαστε κατά πολύ για να πλησιάσουμε έστω στα πρότυπα κάποιων άλλων χωρών. Σ
ε τοπικό επίπεδο θα έλεγα ότι, δυστυχώς στα προβλήματα στο χώρο αναπηρίας, ποτέ δεν δόθηκε η προτεραιότητα και η πρέπουσα βαρύτητα που θα έπρεπε και αυτός είναι ο λόγος που έχουμε μείνει πολύ πίσω συγκριτικά με άλλες πόλεις της χώρας μας, που επιτρέψτε με όλο το σεβασμό να πω ότι, δεν έχουν τον πλούτο και την «αίγλη» της Ρόδου μας. Πάντα μας έλειπε ο σοβαρός προγραμματισμός και ο σχεδιασμός, αλλά προπάντων η τόλμη και η αληθινή βούληση. Σήμερα, και μετά την πρόσφατη αλλαγή της δημοτικής αρχής, προσδοκούμε και ευελπιστούμε ότι θα γίνουν τα απαραίτητα αναγκαία βήματα που απαιτούνται για να διορθωθεί η εικόνα του νησιού μας.
Προϋπόθεση για να παραχθεί το σωστό αποτέλεσμα, είναι η συμμετοχή της ίδιας της αναπηρικής κοινότητας μέσω των εκπροσώπων της στον σχεδιασμό και τον προγραμματισμό. «Τίποτα για εμάς χωρίς εμάς!». Ο Σύλλογός μας θα είναι πολύτιμος συμπαραστάτης και αρωγός στην προσπάθεια αυτή.
• Εν έτει 2023, θα λέγατε ότι η συμπερίληψη των ΑΜΕΑ παραμένει ακόμα ζητούμενο ή έστω και με αργούς ρυθμούς καθιερώνεται στη συνείδηση όχι μόνο της τοπικής κοινωνίας, αλλά ευρύτερα της Ελλάδας;
Η συμπερίληψη λοιπόν, είναι λέξη που βγαίνει αβίαστα στα τελευταία χρόνια από τα στόματα πολλών, που όμως είμαι πεπεισμένος ότι και οι ίδιοι δεν γνωρίζουν την βαθιά της έννοια. Ο πολιτισμός μιας χώρας φαίνεται από τον τρόπο που η ίδια αντιμετωπίζει τα άτομα με αναπηρία. Είναι η πολιτιστική κληρονομιά μιας χώρας και θα πρέπει κατά τη γνώμη μου να διδάσκεται στα σχολεία.
Η συμπερίληψη των Α.με.Α στην κοινωνία και σε ό,τι συνεπάγεται μέσα σε αυτήν, είναι το συστατικό που δίνει απάντηση σε κάθε φαινόμενο ρατσισμού, και σε κάθε φαινόμενο παραγκωνισμού. Μιλώντας για συμπερίληψη, εννοούμε την συνειδητή ενέργεια να «χωράνε» ισότιμα όλοι οι συνάνθρωποί μας μέσα σε κάθε γεγονός της καθημερινότητάς μας. Σε οτιδήποτε και με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς διαχωρισμούς και διακρίσεις. Κοντολογίς λοιπόν η συμπερίληψη εν έτει 2023, παραμένει ακόμα ζητούμενο στη χώρα μας και στο νησί μας.
