Μετρώντας πλέον 36 χρόνια ενεργής παρουσίας στον χώρο της εκπαίδευσης, ο προϊστάμενος της Περιφερειακής Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Νοτίου Αιγαίου, Γιάννης Παπαδομαρκάκης αποτελεί έναν από τους πιο έμπειρους και σταθερούς κρίκους της εκπαιδευτικής κοινότητας στη Ρόδο.
Από θέσεις ευθύνης και με διαρκή επαφή με μαθητές, γονείς και συναδέλφους του, έχει δει πολλές γενιές να περνούν τις πύλες του σχολείου και να χαράσσουν τον δικό τους δρόμο.
Με αφορμή την ανακοίνωση των φετινών αποτελεσμάτων των πανελλαδικών εξετάσεων, μιλήσαμε μαζί του για τις επιδόσεις, τις εναλλακτικές διαδρομές, τις ευκαιρίες που υπάρχουν και πέρα από τα πανεπιστήμια, αλλά και για τη στάση της σημερινής εκπαιδευτικής κοινότητας απέναντι σε κρίσιμα θέματα όπως η επαγγελματική καθοδήγηση και η ψυχοκοινωνική στήριξη των μαθητών.
• Κύριε Παπαδομαρκάκη, θέλω να ξεκινήσουμε από τα αποτελέσματα των πανελλαδικών εξετάσεων. Ακόμα μία διαδρομή πανελλαδικών εξετάσεων έλαβε τέλος και νομίζω ότι τα πήγαμε καλά.
Είμαι ιδιαίτερα ευχαριστημένος με τις αποδόσεις των παιδιών. Να τους χαρούμε. Είχαμε τα αποτελέσματα χθες. Πήγα στα σχολεία, ανακοινώθηκαν οι βαθμολογίες. Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος γιατί, για άλλη μια φορά, νομίζω ότι κανείς δεν υστέρησε. Αυτό τι σημαίνει; Ότι υπήρχαν και οι αριστούχοι, υπήρχαν και οι μαθητές με λιγότερη ή μέτρια απόδοση και βέβαια, υπήρχαν και κάποιοι, ελάχιστοι, που δεν πέτυχαν τον σκοπό τους, τον στόχο τους. Ωστόσο, στους τελευταίους που προείπα, τους δίνονται στη ζωή κι άλλες ευκαιρίες, να κάνουν πράγματα που θέλουν. Υπάρχουν δηλαδή δυνατότητες να ξαναδώσουν εξετάσεις ή να επιλέξουν κάτι άλλο. Άρα όλοι να είναι ευχαριστημένοι. Μπορεί τώρα να είναι μια δυσάρεστη ίσως απόφαση, που ήρθε από τις επιδόσεις τους, αλλά πιστεύω ότι πολύ σύντομα θα έχουν βρει αυτό που επιζητούν.
• Από την εμπειρία σας, κύριε Παπαδομαρκάκη, μιας και αναφέρεστε ουσιαστικά στις ευκαιρίες που υπάρχουν και δεν είναι μόνο τα αποτελέσματα των εξετάσεων τη στιγμή που ανακοινώνονται, πόσοι μαθητές έχουν αξιοποιήσει αυτή τη δεύτερη ευκαιρία;
Ένα 10% με 15% των μαθητών. Είναι μεγάλος ο αριθμός αυτός για τους μαθητές που μετά από ένα αποτέλεσμα στις πανελλαδικές εξετάσεις το οποίο δεν τους ικανοποιεί, στρέφονται προς άλλες κατευθύνσεις. Ή πάνε στο εξωτερικό, ή ασχολούνται με άλλες ειδικότητες. Μπορούν ακολουθώντας άλλες επιλογές, να έχουν επιτυχίες και να είναι επαγγελματίες που εμείς τους έχουμε ανάγκη. Εγώ τους βλέπω. Και αυτό είναι που με ικανοποιεί ιδιαίτερα. Εξάλλου, ξέρετε, ζούμε σε μία μικρή κοινωνία, εδώ στη Ρόδο. Και όχι μόνο εδώ, και στα νησιά που πάω, αυτό βλέπω. Αυτά τα παιδιά που συνειδητοποιημένα αξιοποιούν δεύτερες ευκαιρίες, πετυχαίνουν αυτό που επιθυμούν και τα καταφέρνουν μια χαρά. Και εμείς, ως κοινωνία, το αποζητούμε αυτό. Δεν πρέπει να γίνουν όλοι επιστήμονες. Δεν πρέπει να γίνουν όλοι γιατροί και δικηγόροι. Υπάρχουν και άλλα επαγγέλματα στη ζωή. Εχουμε ανάγκη από καλούς, καταρτισμένους τεχνίτες, που ακολουθούν μια επιτυχημένη επαγγελματική πορεία.
• Και φαντάζομαι ότι και ένας μεγάλος αριθμός μαθητών που συναντάτε στη συνέχεια, επιδιώκει την επαφή μαζί σας.
Φυσικά. Ποτέ δεν κόβουμε εμείς επαφές με τους απόφοιτούς μας. Είμαστε ανοιχτοί, συζητάμε μαζί τους και, όπου μπορούμε να βοηθήσουμε, το κάνουμε με μεγάλη χαρά και ευχαρίστηση.
• Οι μαθητές ζητάνε τη συμβουλή σας, κύριε Παπαδομαρκάκη;
Πολλές φορές, πάρα πολλές φορές. Έρχονται στο γραφείο μου είτε να με δουν, να πούμε ένα γεια, είτε για να μας ρωτήσουν για κάποια πράγματα, τι μπορούν να ακολουθήσουν, τι να κάνουν. Και μην ξεχνάτε, υπάρχει και ο επαγγελματικός προσανατολισμός. Είναι ένα γραφείο που λειτουργεί στη Διεύθυνση Εκπαίδευσης και μπορεί να τους κατευθύνει στα πιθανά ερωτήματα που έχουν και να πάρουν σωστές απαντήσεις.
• Εν όψει του μηχανογραφικού, λέτε, ή γενικότερα;
Και για το μηχανογραφικό, αλλά και μετά. Το γραφείο αυτό λειτουργεί όλο τον χρόνο, όλες τις ώρες.
• Υπάρχουν περιπτώσεις μαθητών που τις θυμάστε πιο έντονα;
Θυμάμαι έναν μαθητή που ήθελε να γίνει ψυκτικός. Τον καθοδηγήσαμε, πήγε στο ΙΕΚ, ακολούθησε την ειδικότητα του ψυκτικού. Αυτή τη στιγμή είναι από τους καλύτερους και περιζήτητους επαγγελματίες στον τομέα του. Κι αυτό είναι ένα μόνο παράδειγμα. Οι ηλεκτρολόγοι το ίδιο, μας λείπουν αυτές οι ειδικότητες, λείπουν τεχνίτες από τη Ρόδο αλλά και τα νησιά. Και πιστέψτε με όσοι ακολουθούν τεχνικά επαγγέλματα, και γίνονται καλοί επαγγελματίες, και πολύ γρήγορα σταδιοδρομούν και έχουν ικανοποιητικές απολαβές. Επομένως, ένας μαθητής ο οποίος είναι συγκροτημένος και έχει τελειώσει το Λύκειό του, έχει δώσει τις εξετάσεις του, μπορεί να παρακολουθήσει τα μαθήματα και ο συνδυασμός με την πρακτική άσκηση τον κάνει να είναι ένας αποτελεσματικός, ενεργός πολίτης της κοινωνίας, με την προσφορά αυτής της ειδικότητας που έχει επιλέξει.
• Οι γονείς επηρεάζουν τα παιδιά σε αυτές τις επιλογές, κύριε Παπαδομαρκάκη;
Πολλές φορές το κάνουν. Δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω το ποσοστό. Όμως κάποιοι γονείς, ναι, επηρεάζουν. Λένε: “να γίνεις γιατρός, να γίνεις δικηγόρος, να γίνεις μηχανικός, να γίνεις φιλόλογος”. Όμως τα παιδιά, να ξέρετε, έχουν συγκροτημένη σκέψη πλέον και ξέρουν τι θέλουν.
• Πόσα χρόνια είστε στον χώρο της εκπαίδευσης κύριε Παπαδομαρκάκη;
36 ολόκληρα χρόνια…
• Τι έχετε διαπιστώσει σε αυτά τα 36 χρόνια σε ό,τι αφορά στο σύστημα των πανελλαδικών εξετάσεων;
Κυρία Φώτη, ακούστε. Κάθε χρονιά είναι εντελώς διαφορετική. Δηλαδή, κάποια πράγματα μπορεί να μην ισχύουν από την προηγούμενη χρονιά. Και δεν εννοώ μόνο τις πανελλαδικές. Εννοώ γενικά τον τρόπο που δηλώνουν τις σχολές κ.λπ. Όμως, να ξέρετε ότι βαδίζουμε σε μια πεπατημένη. Οι μαθητές θέλουν να μπουν στο πανεπιστήμιο. Αν δεν μπουν, υπάρχουν αυτά που είπαμε. Άρα λοιπόν, δεν έχει αλλάξει κάτι. Η αλλαγή που βλέπουμε τα τελευταία χρόνια είναι ότι οι μαθητές έχουν πιο συγκροτημένη προσωπικότητα. Ξέρετε, παλιά δεν ήταν τόσο έντονο το bullying. Ή για να το θέσω διαφορετικά, υπήρχε αλλά δεν είχε αναδειχθεί. Τώρα που αναδεικνύεται, λαμβάνονται μέτρα. Με ψυχολόγους στα σχολεία, με συναντήσεις με ειδικούς. Όλα αυτά είναι θέματα που προκύπτουν ξαφνικά. Και πρέπει να τα αντιμετωπίσουμε. Αυτές είναι οι ουσιαστικές αλλαγές.
• Άρα και τα παιδιά καταγγέλλουν το bullying πιο εύκολα.
Φυσικά. Γιατί δίνεται η δυνατότητα πλέον να μιλάνε. Παλιά δεν μιλούσαν.
• Υπάρχει όμως, κύριε Παπαδομαρκάκη, υποστηρικτικό πλαίσιο που δημιουργούν οι ίδιοι οι μαθητές, για να προστατεύσουν όσους υφίστανται αυτή τη συμπεριφορά;
Πολλές φορές μπορεί να μη γίνει αυτό. Αλλά εμείς τους προτρέπουμε να μιλάνε. Η ομιλία, ο διάλογος, η συζήτηση, αυτό είναι που έχει το μεγαλύτερο κέρδος. Γιατί το να μιλάς και να το βγάζεις από μέσα σου, σε βοηθά να το αντιμετωπίσεις.
• Εσείς λέτε ότι τα παιδιά μιλάνε πλέον;
Βεβαίως. Πολύ πιο εύκολα τώρα.
• Αυτό είναι πολύ ενθαρρυντικό.
Βεβαίως και είναι. Παλιά δεν μιλούσαν τα παιδιά. Και βλέπαμε ένα παιδί, για παράδειγμα, απομονωμένο και δεν ξέραμε τι το προβληματίζει. Τώρα, δεν λέω το 100%, αλλά το 90-95% μας μιλάει. Ανοίγεται. Και αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό.
• Εσείς, 36 χρόνια στην εκπαίδευση, τι έχετε κερδίσει; Έχετε υπηρετήσει από σημαντικές θέσεις και συνεχίζετε.
Αυτό που έχω κερδίσει είναι η εμπιστοσύνη των μαθητών και των αποφοίτων στο πρόσωπό μου. Αυτό με αγγίζει. Με αγγίζει ότι μπορώ να μιλάω με τους μαθητές. Δεν λέω ότι τους κατευθύνω αλλά τους καθοδηγώ όσο μπορώ, όσο βλέπω ότι μπορώ, για να τους συμβουλέψω και να τους τονώσω το ηθικό. Είναι σημαντικό.
• Φυσικά και είναι.
Αυτό είναι το λειτούργημα, κυρία Φώτη. Δεν είναι επάγγελμα, είναι λειτούργημα. Όταν εκτελούμε ένα λειτούργημα, πρέπει να είμαστε δίπλα στις ανάγκες των μαθητών μας. Οι μαθητές μας μάς νοιάζουν και αυτό προσπαθούμε πάντα να κάνουμε. Υπάρχουν εξαιρέσεις, υπάρχουν προβλήματα για τους εκπαιδευτικούς, αλλά είναι ελάχιστα. Και προσπαθούμε να τα αντιμετωπίσουμε.
• Θέλω να κλείσουμε με ένα μήνυμα προς τους μαθητές αλλά και προς τους συναδέλφους εκπαιδευτικούς.
Το μήνυμα είναι το εξής: να χαρούν τα παιδιά που πέτυχαν τον στόχο τους και να απολαύσουν τους καρπούς της προσπάθειάς τους. Και να πω ότι, για τους μαθητές που δεν τα κατάφεραν, δεν είναι ποτέ αργά να κάνουν κάτι καινούργιο. Να προσπαθήσουν ξανά, αν το θέλουν. Ή να επιλέξουν κάτι άλλο που μπορεί να τους δώσει μια άλλη επαγγελματική κατεύθυνση ή έναν άλλο δρόμο για να φτάσουν στον στόχο τους.
Προς τους εκπαιδευτικούς, να τους ευχαριστήσω για την προσφορά τους όλα αυτά τα χρόνια που υπηρετούν. Και να τους πω πως, επιμορφώνοντάς τους με νέα προγράμματα και καινούργιες φάσεις στη ζωή τους, πιστεύω ότι προσφέρουμε από τη δική μας πλευρά, στο κοινωνικό σύνολο όπως και όλα τα άλλα επαγγέλματα. Αλλά, επειδή το επάγγελμα του εκπαιδευτικού είναι λειτούργημα, εμείς, ως δημόσιοι λειτουργοί, πρέπει να είμαστε δίπλα στους μαθητές μας σε κάθε φάση της εκπαίδευσής τους. Και είμαστε. Αυτό είναι σημαντικό και ελπιδοφόρο.
