Η Ελλάδα έχει αναδειχθεί σε δραστήριο και σίγουρο εταίρο της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ, χωρίς περιορισμούς από οποιαδήποτε άλλη διμερή σχέση δηλώνει ο πρώην υφυπουργός Ενέργειας και πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Ελλάδα Τζέφρι Πάιατ, στη συνέντευξη που παραχώρησε στα «ΝΕΑ» με αφορμή τη συμμετοχή του στο 29th Annual Economist Government Roundtable. Ο Αμερικανός διπλωμάτης, εταίρος σήμερα στη McLarty Associates και διακεκριμένος συνεργάτης στο Atlantic Council Global Energy Centre μιλά επίσης για το Ιράν, τη διατλαντική σχέση, την ενέργεια.
Πόσο επικίνδυνες είναι οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και πώς βλέπετε την εμπλοκή των ΗΠΑ στον πόλεμο Ιράν – Ισραήλ;
Ο πόλεμος Ισραήλ – Ιράν είναι μια σημαντική διεθνής κρίση με αλυσιδωτές επιπτώσεις για την περιφερειακή σταθερότητα, τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων και τις παγκόσμιες αγορές ενέργειας. Ωστόσο, η κατάπαυση του πυρός της 23ης Ιουνίου αντιπροσωπεύει μια πολύ σημαντική θετική εξέλιξη, ανοίγοντας τον δρόμο για ανανεωμένη διπλωματία. Θα παρακολουθούσα στενά τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας, του οποίου οι μοναδικές ικανότητες επαλήθευσης και η ευρεία αξιοπιστία θα είναι καθοριστικές για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης του Ιράν με τις υποχρεώσεις του βάσει της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων. Ο γενικός διευθυντής του ΔΟΑΕ δήλωσε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ότι «η διαπίστωση των γεγονότων επιτόπου αποτελεί προϋπόθεση για οποιαδήποτε συμφωνία και αυτό μπορεί να γίνει μόνο μέσω επιθεωρήσεων του ΔΟΑΕ». Είναι απολύτως προς το συμφέρον όλων μας να μην αποκτήσει το Ιράν πυρηνικό όπλο.
Πώς θα ορίζατε την πολιτική των ΗΠΑ στην περιοχή και στην Ανατολική Μεσόγειο; Και ποια θέση βλέπετε να έχει η Ελλάδα;
Ζούμε μια περίοδο δραματικών μετασχηματισμών στη Μέση Ανατολή, όπως αντικατοπτρίζονται στον οικονομικό και κοινωνικό μετασχηματισμό της Σαουδικής Αραβίας, την εδραίωση των Συμφωνιών του Αβραάμ, την κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία, την καταστροφή των τρομοκρατικών αντιπροσώπων του Ιράν και τώρα στη δραματική υποβάθμιση των επιθετικών στρατιωτικών ικανοτήτων του Ιράν ως αποτέλεσμα του πολέμου με το Ισραήλ. Η Ελλάδα και η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου συνδέονται με αυτές τις εξελίξεις μέσα από αιώνες ιστορίας, την παρουσία της Ορθόδοξης Εκκλησίας, πιο πρόσφατα, με την ισχυρή υποστήριξη των ΗΠΑ, με την εμφάνιση της διαδικασίας 3+1 ως εργαλείου για την εμβάθυνση της συνεργασίας σε ενέργεια, ασφάλεια και οικονομία μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ και ΗΠΑ. Τα συμφέροντα των ΗΠΑ σε αυτήν την περιοχή καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας και ορισμένων από τις μεγαλύτερες εταιρείες μας, και της ζωτικής στρατιωτικής μας συνεργασίας στον κόλπο της Σούδας. Ανατρέχοντας στην άφιξή μου στην Αθήνα ως πρέσβης πριν από σχεδόν μια δεκαετία, αυτό που ξεχωρίζει για μένα είναι η ανάδειξη της Ελλάδας ως δραστήριου και σίγουρου εταίρου της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ, χωρίς περιορισμούς από οποιαδήποτε άλλη διμερή σχέση.
Βλέπουμε μια μετατόπιση στις διατλαντικές σχέσεις. Τι σας ανησυχεί περισσότερο;
Κατά τη διάρκεια των 35 ετών μου ως Αμερικανός διπλωμάτης, η διατλαντική μας σχέση και η προστασία ασφαλείας της νατοϊκής συμμαχίας υπήρξαν θεμελιώδεις για την προώθηση των εθνικών συμφερόντων ασφαλείας των ΗΠΑ και την ικανότητά μας να προβάλλουμε ισχύ και επιρροή παγκοσμίως. Είναι μια πραγματικά παγκόσμια συνεργασία. Αναπόφευκτα, όπως σε κάθε σχέση, υπήρξαν περίοδοι με σκαμπανεβάσματα. Αλλά τα θεμελιώδη στρατηγικά μας συμφέροντα παρέμειναν ευθυγραμμισμένα και συμφωνούμε σε όλες τις θεμελιώδεις προκλήσεις, τη διαχείριση της ανόδου της Κίνας ως μεγάλης ανταγωνιστικής δύναμης, τη διασφάλιση ότι η μετασχηματιστική δύναμη της τεχνητής νοημοσύνης ευθυγραμμίζεται με τις δημοκρατικές μας αξίες, τη διαχείριση παγκόσμιων ζητημάτων όπως η κλιματική αλλαγή και η πανδημία. Με ανησυχεί το να μη χάσουμε την αίσθηση των πόσων μας ενώνουν και τη σημασία της προστασίας του άυλου αγαθού που αντιπροσωπεύει η συμμαχική μας σχέση.
Η Ευρώπη προσπαθεί να καταργήσει τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα. Ποιον ρόλο βλέπετε να διαδραματίζει η ανατολική Μεσόγειος και η Ελλάδα και πιστεύετε ότι ο αγωγός EastMed θα μπορούσε να έχει άλλη μια ευκαιρία;
Με ενθάρρυνε ιδιαίτερα η αποφασιστικότητα με την οποία ο επίτροπος Γιόργκενσεν και η Κομισιόν προσέγγισαν τη σταδιακή κατάργηση της ρωσικής ενέργειας στην Ευρώπη. Όλοι έχουμε πάρει τα μαθήματα του 2022, ότι η Ρωσία δεν είναι αξιόπιστος προμηθευτής ενέργειας και δεν μπορεί να παρέχει την ενεργειακή ασφάλεια που περιμένουν οι Ευρωπαίοι. Εν τω μεταξύ, η ανάπτυξη του αμερικανικού LNG μεταμορφώνει την παγκόσμια αγορά φυσικού αερίου. Σήμερα είμαστε ο μεγαλύτερος παραγωγός LNG στον κόσμο. Η Ευρώπη είναι ο προορισμός για την πλειονότητα των αμερικανικών εξαγωγών LNG. Το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο είναι σήμερα η μεγαλύτερη μεμονωμένη κατηγορία αμερικανικών εξαγωγών και η δυναμικότητα υγροποίησης LNG στις ΗΠΑ θα διπλασιαστεί ξανά μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Η Ελλάδα υπήρξε σημαντικό στοιχείο της διατλαντικής ενεργειακής σχέσης με την αυξανόμενη ικανότητα για επαναεριοποίηση με την επέκταση του τερματικού σταθμού Ρεβυθούσας, του FSRU Αλεξανδρούπολης και με νέες διασυνδέσεις φυσικού αερίου όπως οι αγωγοί TAP και IGB. Όπως επεσήμανε ο υφυπουργός Ενέργειας Νίκος Τσάφος, το μεγαλύτερο μέρος του φυσικού αερίου που εισέρχεται στην Ελλάδα δεν παραμένει στην Ελλάδα. Αποστέλλεται σε τρίτες χώρες, καθιστώντας τη χώρα περιφερειακό ενεργειακό κόμβο. Σε αυτό το πλαίσιο, η αγορά θα αποφασίσει εάν υπάρχει ανάγκη και επενδυτική διάθεση για την υποστήριξη ενός mega-project όπως ο αγωγός East Med.
Η Ελλάδα προωθεί τις διασυνδέσεις GREGY και GSI με την Αίγυπτο και το Ισραήλ. Ταυτόχρονα, αμερικανικές εταιρείες δραστηριοποιούνται νότια της Κρήτης, αλλά αντιμετωπίζουν την επιθετικότητα της Τουρκίας. Ποιες λύσεις βλέπετε;
Με ενθαρρύνει η συνεχιζόμενη πρόοδος περιφερειακών έργων όπως οι GREGY και GSI, που θα συμπληρώσουν την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην ανατολική Μεσόγειο. Βρίσκονται σήμερα πιο κοντά στην εφαρμογή από ποτέ. Στο συνέδριο του Economist θα συνεχίσω τη συζήτηση για τις ευκαιρίες αυτές και ανυπομονώ να δω πώς μπορώ να βοηθήσω στην προώθηση αυτού του οράματος περιφερειακής συνεργασίας. Σήμερα, η παρουσία δύο από τις μεγαλύτερες αμερικανικές ενεργειακές εταιρείες στην ανατολική Μεσόγειο καταδεικνύει πως η περιοχή έχει αυξηθεί σε σημασία για τις παγκόσμιες αγορές ενέργειας.
Πηγή: in.gr
