Για μια σειρά από σοβαρά ζητήματα που αφορούν στον επιχειρηματικό κλάδο, μιλάει σήμερα στην «δημοκρατική» ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ κ. Γιώργος Καββαθάς και αναφέρεται αρχικά στη μελέτη για τη μετάβαση των ΜμΕ σε πιο ‘πράσινες’ πρακτικές.
Επίσης αναλύει το ζήτημα που έχει προκύψει με τις κενές θέσεις εργασίας στον τουρισμό και στην εστίαση (πανελλαδικά) μετά την πανδημική κρίση, καταθέτοντας προτάσεις που μπορούν να δώσουν λύσεις.
Σημαντικό πάντως –όπως επισημαίνει- παραμένει το γεγονός πως οδεύοντας προς τις εθνικές εκλογές, το ζητούμενο είναι η σταθερότητα για την χώρα που είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ανάπτυξη, τις επενδύσεις και το επιχειρηματικό περιβάλλον.
• Πρόσφατα, δημοσιεύτηκε η μελέτη της ΓΣΕΒΕΕ «Διερεύνηση αναδυόμενων τάσεων, πρακτικών και πολιτικών στο πεδίο της πράσινης οικονομίας». Πόσο δύσκολη είναι τελικά, η μετάβαση των ΜμΕ σε πιο «πράσινες» πρακτικές και μάλιστα, σε σύντομο χρονικό διάστημα;
Αρχικά πρέπει να σας πω ότι κι εμείς οι ίδιοι περιμέναμε με αγωνία τα ευρήματα αυτής της έρευνας επειδή θέλαμε να διαπιστώσουμε τι πραγματικά συμβαίνει με την λεγόμενη πράσινη οικονομία και την πράσινη επιχειρηματικότητα. Επιδίωξή μας ήταν δηλαδή να ενημερωθούμε πρωτογενώς πέραν των ωραιοποιήσεων και των υποσχέσεων που σχεδόν πάντα εμφανίζονται ως πραγματικότητα.
Να διευκρινίσω ότι αναφερόμαστε τόσο στην παραγωγή προϊόντων που σχετίζονται με την προστασία του περιβάλλοντος, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, όσο και στην υιοθέτηση βιώσιμων παραγωγικών διαδικασιών, που μπορούν να ξεκινούν από την μορφή ενέργειας που χρησιμοποιεί μια επιχείρηση και να φτάνει στην ενεργοποίηση κυκλικής οικονομίας.
Ξεκινώ από τα αισιόδοξα: Διαπιστώσαμε μια ατελείωτη σειρά καλών πρακτικών πράσινης επιχειρηματικότητας που εφαρμόζονται στις ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις ανεξαρτήτως κλάδου: Χρηστή διαχείριση απορριμμάτων με διαλογή στην πηγή, επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση, τακτική συντήρηση κλιματιστικών ώστε και κόστος να εξοικονομείται και η ποιότητα του αέρα να είναι υψηλή, εκτεταμένη τηλεργασία σε κλάδους υπηρεσιών όπου είναι εφικτό ώστε να αποφεύγονται περιττές μετακινήσεις και άσκοπες δαπάνες, συνεργασίες με εταιρείες ανακύκλωσης λαδιών, πλαστικών, μπαταριών, κ.α., μονώσεις σε κτήρια για αποφυγή χρήσης κλιματιστικών, και θερμαντικών σωμάτων, κ.λπ.
Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις έχουν επίγνωση των ωφελειών που συνοδεύουν την στροφή σε μορφές πράσινης επιχειρηματικότητας: την μείωση του κόστους λόγω της οικονομίας σε πρώτες ύλες κι ενέργεια, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, την ευκολότερη πρόσβαση που θα έχουν μελλοντικά στην χρηματοδότηση κι άλλα πολλά.
Κάπου εδώ όμως σταματούν τα ευχάριστα, επειδή διαπιστώσαμε και τα σοβαρά, ανυπέρβλητα συχνά, εμπόδια που συνοδεύουν την μετάβαση σε μια πράσινη οικονομία για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Αναφέρομαι ειδικότερα στα ακόλουθα εμπόδια, όπως μας τα δήλωσαν επαγγελματίες απ’ όλη την Ελλάδα που έλαβαν μέρος στην έρευνά μας.
• Πολύ υψηλό κόστος, που μπορεί σε βάθος χρόνου να αποσβένεται, βραχυπρόθεσμα όμως είναι πολύ μεγάλο για τα μέτρα των ελληνικών ΜμΕ.
• Έλλειψη χρηματοδότησης από κρατικά κονδύλια και ΕΣΠΑ, ενώ ταυτόχρονα οι τράπεζες διατηρούν τις πόρτες τους ερμητικά κλειστές απέναντι στις μικρές επιχειρήσεις.
• Έλλειψη των απαραίτητων τεχνικών γνώσεων, μιας και στην πλειοψηφία τους αυτές οι τεχνολογίες είναι εξεζητημένες κι απέχουν των ειδικεύσεων που συναντάμε συνήθως στους κλάδους μας. Τόσο η επιλογή αυτών των τεχνολογιών, όσο και η εγκατάσταση μαζί με την λειτουργία τους απαιτούν εξειδικευμένους συμβούλους.
• Η απεύθυνση πολλών επιχειρηματιών στις αρμόδιες υπηρεσίες αποδείχθηκε άκαρπη λόγω γραφειοκρατίας.
• Τέλος, από την αγορά απουσιάζουν τεχνικές λύσεις που να είναι και ώριμες και οικονομικές και συμβατές με τα μεγέθη των ελληνικών ΜμΕ. Οι λύσεις που προσφέρονται επειδή έχουν σχεδιαστεί για άλλα εταιρικά μεγέθη δεν ταιριάζουν στις δικές μας ανάγκες. Απέναντι λοιπόν σε αυτή την όχι και τόσο ρόδινη πραγματικότητα καταθέσαμε μέσω της έρευνας ορισμένες προτάσεις που μπορούν να μας βγάλουν από το σημερινό αδιέξοδο, το οποίο στην πράξη αποκλείει τις μικρές επιχειρήσεις από την πράσινη μετάβαση:
• Οικονομικά κίνητρα, όπως για παράδειγμα φορολογικές εκπτώσεις, για την υιοθέτηση πράσινης επιχειρηματικότητας και την ενεργειακή αναβάθμιση του τεχνολογικού εξοπλισμού και των κτιριακών εγκαταστάσεων.
• Ανάπτυξη κατάλληλου θεσμικού πλαισίου που να ενθαρρύνει την πράσινη επιχειρηματικότητα χωρίς να τιμωρεί τις επιχειρήσεις που υστερούν.
• Προβολή και διάδοση των ωφελειών που συνοδεύουν την πράσινη επιχειρηματικότητα.
• Υλοποίηση σεμιναρίων ανά κλάδο και επάγγελμα που να απαντάει σε πραγματικά ερωτήματα και να δίνει εφαρμόσιμες, δοκιμασμένες λύσεις.
• Δωρεάν παροχή τεχνικών συμβουλών σε μικρές επιχειρήσεις.
• Κίνητρα για κατανάλωση προϊόντων προερχόμενων από επιχειρήσεις που ενσωματώνουν βιώσιμες πρακτικές παραγωγής και λειτουργίας.
• Έμπρακτη υποστήριξη φιλικών προς το περιβάλλον τεχνολογιών που αναπτύσσονται εγχώρια, με θετικό αποτύπωμα στην απασχόληση και τις αλυσίδες αξίας.
• Διευκόλυνση της συνεργασίας μεταξύ επιχειρήσεων για τον επιμερισμό του υψηλού κόστους στις σχετικές επενδύσεις.
• Οδεύοντας προς τις εθνικές εκλογές, πόσο σημαντικό είναι να έχει η χώρα μας, πολιτική σταθερότητα και για ποιους λόγους; Θα ήθελα το σχόλιό σας.
Στην Ελλάδα, σε σύγκριση με άλλες δημοκρατικές χώρες, έχουμε το ελάττωμα το κράτος να μην λειτουργεί σε περιόδους πολιτικής αστάθειας. Αυτό όπως είναι επόμενο δημιουργεί οικονομική και κοινωνική ανασφάλεια με αρνητικές παρενέργειες. Για παράδειγμα σε περιόδους έντονης πολιτικής αστάθειας οι επιχειρηματικές επενδυτικές αποφάσεις μετατίθενται για αργότερα. Δυστυχώς, ως δημοκρατία δεν έχουμε αναπτύξει τους θεσμούς μας αρκετά, ώστε το κράτος να μπορεί να λειτουργεί ικανοποιητικά και σε περιόδους πολιτικής αβεβαιότητας. Η δεκαετής, μάλιστα, μνημονιακή περίοδος, εκτός από την οικονομική και κοινωνική κατάπτωση που προκάλεσε, αποτέλεσε και μια περίοδο δραματικής υποβάθμισης των δημοκρατικών μας θεσμών, η αποκατάσταση των οποίων ακόμα αποτελεί ζητούμενο. Επιπλέον, τα πολιτικά κόμματα και συνολικά το πολιτικό προσωπικό της χώρας δεν έχουν ακόμα αναπτύξει ισχυρή κουλτούρα συνεργασιών, ενώ οι αρνητικές παρενέργειες από την υπερσυγκέντρωση των εξουσιών είναι εμφανείς. Ωστόσο, οι εκλογές αποτελούν την κορυφαία στιγμή της δημοκρατίας. Μέσα από αυτές εκφράζεται σε αδρές γραμμές η πολιτική βούληση των Ελλήνων πολιτών. Οι πολίτες με την ψήφο τους καθορίζουν την πολιτική κατεύθυνση και το είδος της διακυβέρνησης. Τα πολιτικά κόμματα οφείλουν να λάβουν υπόψη τη λαϊκή βούληση και να συμπεριφερθούν με υπευθυνότητα γιατί διανύουμε μια περίοδο πολλαπλών κρίσεων και έντονης οικονομικής και γεωπολιτικής ρευστότητας.
• Όπως είναι γνωστό, η φετινή τουριστική περίοδος ξεκίνησε νωρίτερα και μάλιστα με καλά μηνύματα για την εξέλιξή της. Ωστόσο, παραμένουν κενές χιλιάδες θέσεις εργασίας στον τουρισμό αλλά και στην εστίαση. Ποια θα ήταν η καλύτερη λύση;
Είναι γεγονός ότι μεταξύ των προβλημάτων που κληροδότησε η πανδημική κρίση στον τουρισμό και στην εστίαση ήταν και οι κενές θέσεις εργασίας. Με βάση έρευνα που είχε διενεργήσει το ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ τον Ιούλιο του 2022 σε επιχειρήσεις του κλάδου της εστίασης οι σημαντικότεροι παράγοντες της έλλειψης προσωπικού ήταν η αλλαγή επαγγελματικής δραστηριότητας πρώην εργαζόμενων λόγω πανδημίας, η επιδοματική πολιτική της κυβέρνησης και η μετανάστευση εργαζομένων σε άλλες χώρες λόγω πανδημίας. Ένας τελευταίος παράγοντας αφορά στις αμοιβές, που τουλάχιστον από τη μεριά των εργαζομένων δεν θεωρούνται αρκετά ελκυστικές. Ως προς αυτό, σημειώνω ότι αρκετές επιχειρήσεις προσφέρουν αμοιβές πολύ παραπάνω από αυτές που προβλέπουν οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας και παρόλα αυτά δεν μπορούν να προσελκύσουν προσωπικό. Τα προαναφερόμενα σε συνδυασμό με την μείωση της ανεργίας που φαίνεται πως τουλάχιστον για κάποιους κλάδους έχει οδηγήσει στο φαινόμενο της στενότητας της αγοράς εργασίας έχουν διατηρήσει το πρόβλημα των κενών θέσεων εργασίας για τον τουρισμό και την εστίαση και το τρέχον έτος, ενώ εκτιμάται ότι το φαινόμενο αυτό θα μας απασχολήσει και στα επόμενα χρόνια.
Ως μέτρα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος θεωρώ: τη δημιουργία προγραμμάτων νέων θέσεων εργασίας από την ΔΥΠΑ με επιδότηση του μη μισθολογικού κόστους, ώστε να δοθεί η δυνατότητα στις επιχειρήσεις να καταβάλουν ακόμα καλύτερες αμοιβές, και διακρατικές συμφωνίες για την «εισαγωγή» εργαζομένων από τρίτες χώρες ώστε να απασχοληθούν στον τουρισμό και στην εστίαση και τουλάχιστον να λυθεί βραχυπρόθεσμα το πρόβλημα της έλλειψης προσωπικού που υπάρχει.
