«Η νησιωτική υγεία χρειάζεται σύστημα αυτόνομων, λειτουργικών δομών που συνεργάζονται με σαφή ρόλο και κοινό στόχο».
Αυτό υπογραμμίζει σε συνέντευξή της προς τη “δημοκρατική” η κα Κατερίνα Γαβαλά – χειρουργός οφθαλμίατρος, δ/τρια ΕΣΥ, πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου της Κω, αντιπρόεδρος του Συλλόγου Νοσοκομειακών Γιατρών Κω και αναπληρώτρια γραμματέας του Τομέα Νησιωτικής Πολιτικής ΠΑΣΟΚ.
Όπως αναφέρει, “η Υγεία στα νησιά είναι πυλώνας δημοκρατίας και εθνικής ασφάλειας. Όταν ο νησιώτης αισθάνεται ασφαλής στον τόπο του, ολόκληρη η χώρα στέκεται πιο δυνατή”.
• Κυρία Γαβαλά, η συζήτηση για την υγεία είναι πάντα ανοιχτή. Στην περιοχή μας που χαρακτηρίζεται από την πολύ-νησιωτικότητα, το πρόβλημα παραμένει το ίδιο σε στελέχωση ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού στις Δομές Υγείας. Αν και γίνονται προκηρύξεις, δεν υπάρχει ανταπόκριση. Τι πρέπει να γίνει;
Η υγεία στα νησιά είναι καθημερινή δοκιμασία ευθύνης. Κάθε γιατρός, κάθε νοσηλευτής, κάθε διοικητικός που υπηρετεί στις δομές των νησιών κρατά ζωντανή την έννοια της δημόσιας φροντίδας με προσωπικό κόστος. Η στελέχωση δεν θα έπρεπε να αποτελεί ένα ακόμα τεχνικό ζήτημα. Στα μάτια μου είναι μια ξεκάθαρη πολιτική επιλογή.
Η ιατρική παρουσία στα νησιά χρειάζεται πλαίσιο ζωής και εργασίας που εμπνέει εμπιστοσύνη. Κατοικία, δίκαιες αμοιβές, συνεχή εκπαίδευση, στήριξη από την Πολιτεία και προοπτική εξέλιξης. Ο γιατρός που επιλέγει να υπηρετήσει σε νησιωτική περιοχή προσφέρει έργο υψηλής αξίας και χρειάζεται θεσμική αναγνώριση και κίνητρα που να δίνουν νόημα στην επιλογή του.
Μέσα από τον θεσμικό μου ρόλο στον Ιατρικό Σύλλογο αγωνίζομαι με τους συναδέλφους μου των άλλων νησιών σταθερά για ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο κινήτρων, με ξεκάθαρη διαφορά από την υπόλοιπη χώρα. Ο νησιωτικός γιατρός υπηρετεί σε διαφορετικές συνθήκες και πρέπει να αμείβεται και να στηρίζεται ανάλογα. Τα πρόσφατα μέτρα είναι μια αρχή, αλλά απαιτείται συνολική στρατηγική για να δημιουργηθεί επιστημονική ροή προς τα νησιά.
Η υγεία είναι δείκτης πολιτισμού και αξιοπρέπειας. Κάθε βελτίωση στις συνθήκες εργασίας αντανακλά σε ποιότητα φροντίδας και εμπιστοσύνης του πολίτη προς το κράτος.
• Ποιο μοντέλο για την υγεία θα ταίριαζε στα νησιά μας; Πώς θα μπορούσαν να λειτουργήσουν οι δομές (νοσοκομεία, Κέντρα Υγείας κ.ο.κ.) καλύτερα κατά την άποψή σας;
Η νησιωτική υγεία χρειάζεται σύστημα αυτόνομων, λειτουργικών δομών που συνεργάζονται με σαφή ρόλο και κοινό στόχο. Κατά τη δική μου άποψη η Ρόδος και η Κως αποτελούν τους δύο πυλώνες για τα Δωδεκάνησα, με τα νοσοκομεία τους να πρέπει να λειτουργούν ως κέντρα αναφοράς. Τα υπόλοιπα νησιά οφείλουν να ενισχύονται με επαρκώς στελεχωμένα νοσοκομεία και Κέντρα Υγείας.
Για παράδειγμα, η Κάλυμνος, με την έντονη δραστηριότητα στις καταδύσεις και στην αναρρίχηση, χρειάζεται εξειδικευμένη ορθοπαιδική και πνευμονολογική κάλυψη. Η Λέρος διατηρεί τον ρόλο βασικού νοσοκομείου για τα γύρω νησιά με σταθερή παρουσία γιατρών και συνεχή επιμόρφωση. Η Κάρπαθος, λόγω της απόστασης, χρειάζεται μόνιμες βασικές ειδικότητες και επαρκή υποδομή για κατοίκους και επισκέπτες.
Θα τονίζω ασταμάτητα ότι η αυτοδυναμία των τοπικών μονάδων και η αξιοπιστία των διακομιδών αποτελούν θεμέλιο για την ασφάλεια των νησιωτών. Η τεχνολογία, μέσα από την τηλεϊατρική και τη διασύνδεση, σίγουρα μπορεί να προσφέρει στήριξη, όμως η ουσία παραμένει ο άνθρωπος που στέκεται δίπλα στον ασθενή.
Η εποχή της τεχνητής νοημοσύνης θα φέρει νέα εργαλεία και δυνατότητες, όμως ο στόχος μένει ο ίδιος: η βελτίωση της ζωής στα νησιά. Ας μην ξεχνάμε ούτε για μια στιγμή ότι η ενίσχυση των δομών Υγείας αποτελεί πράξη στήριξης του δημογραφικού και ταυτόχρονα της εθνικής ασφάλειας. Ο νησιώτης που αισθάνεται ασφαλής, παραμένει και χτίζει τον τόπο του.
• Η κυβέρνηση δηλώνει ότι γίνεται μια προσπάθεια να προχωρήσουν ουσιαστικές αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας του Εθνικού Συστήματος Υγείας -το οποίο φέρει τα χαρακτηριστικά ενός μοντέλου που δημιουργήθηκε πριν από 60-70 χρόνια. Ποιες θα πρέπει να είναι οι προτεραιότητες γι αυτές τις αλλαγές;
Η μεταρρύθμιση του ΕΣΥ χρειάζεται συνέχεια, σταθερότητα και στρατηγικό σχεδιασμό. Η πρώτη προτεραιότητα είναι η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, ώστε κάθε πολίτης να έχει εύκολη πρόσβαση σε πρόληψη, διάγνωση και παρακολούθηση. Η δεύτερη είναι η αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού με αξιοκρατία, ασφάλεια και ευκαιρίες εξέλιξης.
Η τρίτη αφορά στη σύγχρονη διοίκηση και στην ψηφιακή διασύνδεση των δομών, ώστε να εξυπηρετούνται οι πολίτες με διαφάνεια και ταχύτητα. Οι αλλαγές πρέπει να ενώνουν τους ανθρώπους του συστήματος και να ενισχύουν την εμπιστοσύνη.
Φυσικά σε δομές που καλύπτουν τις σύγχρονες υγειονομικές ανάγκες!
Το ΕΣΥ υπήρξε δημιούργημα κοινωνικής δικαιοσύνης. Το ΠΑΣΟΚ είχε το θάρρος να το θεμελιώσει, και έχει τη γνώση να το οδηγήσει σε μια νέα εποχή, με επίκεντρο τον άνθρωπο και τις ανάγκες του.
• Τα τελευταία χρόνια, καταγράφεται ένα «brain drain» από γιατρούς και επιστήμονες. Μπορεί να αναστραφεί αυτή η διαμορφωμένη κατάσταση κατά την άποψή σας και με ποιον τρόπο;
Η Ελλάδα διαθέτει σπουδαίο επιστημονικό δυναμικό. Για να παραμείνει ή να επιστρέψει, χρειάζεται περιβάλλον που αναγνωρίζει την αξία του. Ο νέος γιατρός επιζητά κύρος, αξιοπρέπεια και κυρίως προοπτική.
Η Πολιτεία μπορεί να το πετύχει με σταθερές θέσεις, δίκαιες αμοιβές, συμμετοχή στην έρευνα και πρόσβαση σε συνεχή εκπαίδευση. Οι γιατροί θέλουν να νιώθουν ότι η χώρα τους εμπιστεύεται και τους στηρίζει.
Η αναστροφή του brain drain δεν είναι ευχή, είναι πολιτική πράξη. Όσο δημιουργούνται συνθήκες εμπιστοσύνης και αξιοκρατίας, τόσο η Ελλάδα θα ξανακερδίζει τους ανθρώπους της.
Εν κατακλείδι, η υγεία στα νησιά είναι πυλώνας δημοκρατίας και εθνικής ασφάλειας. Όταν ο νησιώτης αισθάνεται ασφαλής στον τόπο του, ολόκληρη η χώρα στέκεται πιο δυνατή. Η φροντίδα για τον άνθρωπο είναι το θεμέλιο κάθε πολιτικής που σέβεται το μέλλον.
