Με προσεκτικά βήματα ανοίγει η Αθήνα τον φάκελο των εθνικών θαλάσσιων πάρκων. Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε τη δημιουργία δύο πάρκων σε Ιόνιο και νότιες Κυκλάδες. Σύμφωνα με πληροφορίες, κρίσιμη είναι η οριοθέτηση μεταξύ Ανάφης και ανατολικά της Αμοργού που θα καταδείξει και τις προθέσεις της Τουρκίας. Πριν το τέλος του μήνα αναμένεται η δημοσιοποίηση των χαρτών, ενώ η Αγκυρα τηρεί στάση αναμονής για περισσότερα στοιχεία.
Με προσεκτικά βήματα η Αθήνα δρομολογεί τις απαραίτητες κινήσεις για την ολοκλήρωση της δημιουργίας δύο νέων εθνικών θαλάσσιων πάρκων, με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να ανακοινώνει από τη Νίκαια της Γαλλίας ότι πριν από το τέλος του μήνα θα ξεκινήσει η νομική διαδικασία για το πάρκο στο Ιόνιο Πέλαγος και εκείνο στις νότιες Κυκλάδες.
Οι ανακοινώσεις που έγιναν από τον πρωθυπουργό στο πλαίσιο της ομιλίας του στην παγκόσμια διάσκεψη για τους ωκεανούς κατέδειξαν ότι υπάρχει μια διαφοροποίηση όσον αφορά το νέο θαλάσσιο πάρκο του Αιγαίου σε σχέση με σχέδια που είχαν δημοσιοποιηθεί στο παρελθόν. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, πάντως, φρόντισε να επισημάνει στην ομιλία του ότι τα δύο πάρκα ανακοινώνονται «σε πρώτη φάση, ενώ θα ακολουθήσουν και άλλα».
Τουρκικά ΜΜΕ: Η Αγκυρα σχεδιάζει δικά της θαλάσσια πάρκα στο Αιγαίο – Θα απαντήσει σε κάθε «μονομερή» ελληνική κίνηση
Η ολοκλήρωση της διαδικασίας δημιουργίας των εθνικών θαλάσσιων πάρκων κλείνει μια εκκρεμότητα αρκετών μηνών. Η ελληνική πλευρά δρομολόγησε τις σχετικές κινήσεις πριν από περίπου ένα χρόνο, γνωστοποιώντας την πρόθεσή της να προχωρήσει στην ανακήρυξη των θαλάσσιων πάρκων. Υπήρξε άμεση αντίδραση της Τουρκίας, η οποία με βάση τη θεωρία των «γκρίζων ζωνών» αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία σε νησίδες και βραχονησίδες.
Βεβαίως σε πρώτη φάση, καθώς το θαλάσσιο πάρκο στο Αιγαίο αφορά την περιοχή των νότιων Κυκλάδων, δεν αναμένεται ότι θα προκύψει κάποιο ζήτημα. Εκτιμάται ότι η τουρκική αντίδραση θα επικεντρωνόταν στην περιοχή των Δωδεκανήσων, η οποία σύμφωνα με κάποιες προτάσεις που είχαν δημοσιοποιηθεί θα μπορούσε να αποτελεί μέρος του σχεδιασμού για τα θαλάσσια πάρκα, με ένταξη σε αυτά αρκετών βραχονησίδων που θεωρούνται κρίσιμες για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και την προστασία της άγριας ζωής. Φαίνεται ότι εκείνη η περιοχή και οι βραχονησίδες θα συμπεριληφθούν στον μελλοντικό σχεδιασμό.
Σημαντική κρίνεται η οριοθέτηση μεταξύ Ανάφης και Αμοργού, καθώς εκτιμάται πως θα αποτελέσει δείγμα προθέσεων για το εάν και σε ποιο βαθμό θα υπάρξει αντίδραση της Άγκυρας.
Το επόμενο βήμα όσον αφορά τα εθνικά θαλάσσια πάρκα είναι η ανάρτηση των μελετών σε δημόσια διαβούλευση, οπότε και θα γίνει η επίσημη παρουσίαση των χαρτών με τις εκτάσεις που καταλαμβάνουν. Και εκεί θα διαπιστωθεί εάν υπάρχει από την τουρκική πλευρά διάθεση για αμφισβήτηση και σύγκρουση.
Τουρκία: Νέα άσκηση με φόντο το Αιγαίο
Ο κ. Μητσοτάκης φρόντισε, πάντως, από τη Νίκαια να διαμηνύσει το πλαίσιο εντός του οποίου κινείται η Αθήνα και το πλαίσιο εντός του οποίου αντιλαμβάνεται οποιαδήποτε συζήτηση για το θέμα: «Για την προστασία και την ασφάλεια των ωκεανών και των θαλασσών μας, τα νομικά πλαίσια είναι απαραίτητα. Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) είναι το μοναδικό διεθνές πλαίσιο που διαθέτουμε για τον θαλάσσιο τομέα και μια σταθερή βάση για την παγκόσμια διακυβέρνηση στη θάλασσα, η διαρκής σημασία της οποίας επιβεβαιώνεται σήμερα με τη συμφωνία BBNJ, την τρίτη συμφωνία εφαρμογής της», υπογράμμισε.
Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε, στο πλαίσιο της διάσκεψης για τα έργα και τις επενδύσεις συνδεσιμότητας στη Μεσόγειο, που οργάνωσε ο Εμανουέλ Μακρόν παράλληλα με τη διάσκεψη για τους ωκεανούς, και στο θέμα του καλωδίου ηλεκτρικής σύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ (GSI), το οποίο χαρακτήρισε «ζωτικό κρίκο της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας», ενώ επισήμανε ότι είναι και στρατηγικής σημασίας για τον επιπλέον λόγο ότι εμπλέκονται ευρωπαϊκές εταιρείες στην ανάπτυξή του.
Η ελληνική πλευρά προχωρεί με προσεκτικά βήματα στα ανοιχτά ζητήματα, καθώς παράλληλα εξελίσσεται η διαδικασία ελληνοτουρκικής προσέγγισης, με απώτερο στόχο τη συμφωνία ημερομηνίας για το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας και τη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν, που θα γίνουν στην Αγκυρα. Αύριο και μεθαύριο θα πραγματοποιηθούν στην τουρκική πρωτεύουσα οι συναντήσεις για τον πολιτικό διάλογο και τη θετική ατζέντα. Είναι πιθανόν οι κ. Μητσοτάκης και Ερντογάν να συναντηθούν στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη, στις 24-25 Ιουνίου.
Με προσοχή παρακολουθεί η Τουρκία τα σχέδια της Αθήνας για τις περιοχές ορισμού θαλάσσιων πάρκων στο Ιόνιο και στο Αιγαίο, οι οποίες θα ανακοινωθούν με χάρτες έως το τέλος του μήνα. Οι ανακοινώσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη ερμηνεύθηκαν πως δεν περιλαμβάνουν περιοχές των Δωδεκανήσων, όμως φαίνεται πως στη γειτονική χώρα θέλουν να παρατηρήσουν τις οριστικές αποφάσεις της Αθήνας για τις νότιες Κυκλάδες.
Τουρκικές διπλωματικές πηγές που μίλησαν στην εφημερίδα Daily Sabah αναφέρουν πως «παρά την πρόσφατη τάση ομαλοποίησης των διμερών μας σχέσεων, η Ελλάδα καταχράται και πάλι τα περιβαλλοντικά ζητήματα σε μια προσπάθεια να κερδίσει διπλωματικούς πόντους».
Σχετικά με τις δηλώσεις του κ. Μητσοτάκη, σύμφωνα με το πρακτορείο Ανατολή, «η Τουρκία παρακολουθεί προσεκτικά τις εξελίξεις σχετικά με το εάν οι περιοχές θαλάσσιων πάρκων που θα ανακοινωθούν από την Ελλάδα στο τέλος του μήνα θα σχετίζονται ή όχι με τις αλληλένδετες διαφορές στο Αιγαίο».
Το κρατικό πρακτορείο της γειτονικής χώρας αναφέρει ότι «αξιολογούνται διάφορες προστατευόμενες περιοχές σε όλες τις θάλασσες, όπως το Αιγαίο, η Μεσόγειος, η Μαύρη Θάλασσα και η Θάλασσα του Μαρμαρά, καθώς και άλλα μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος, ενώ εξετάζονται “μέτρα κατά πιθανών μονομερών βημάτων” της Ελλάδας».
Σύμφωνα με το πρακτορείο Ανατολή, «εξετάζονται “μέτρα κατά πιθανών μονομερών βημάτων” της Ελλάδας».
Σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας για το θέμα πέρυσι είχε αναφέρει: «Είναι γνωστό ότι η Ελλάδα προσπαθεί εδώ και καιρό να εκμεταλλευθεί σχεδόν κάθε πλατφόρμα στο πλαίσιο των προβλημάτων του Αιγαίου. Παρά την πρόσφατη άμβλυνση των σχέσεών μας, φαίνεται ότι η Ελλάδα εκμεταλλεύεται πλέον τα περιβαλλοντικά ζητήματα».
Η τουρκική εφημερίδα Daily Sabah κάνει αναφορά σε διπλωματικές πηγές που αναφέρουν πως «η Τουρκία αξιολογεί προσεκτικά εάν τα θαλάσσια πάρκα που αναμένεται να κηρύξει η Ελλάδα στο Ιόνιο και στο Αιγαίο θα επικαλύπτονται με αμφισβητούμενες θαλάσσιες ζώνες. Ενώ η Αγκυρα υποστηρίζει την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιώσιμη διαχείριση των θαλασσών, παραμένει σταθερή στη θέση ότι δεν πρέπει να επιτρέπεται μονομερείς ενέργειες με το πρόσχημα της οικολογικής προστασίας να καλύπτουν πολιτικά κίνητρα ή να αλλοιώνουν το ευαίσθητο status στο Αιγαίο». Η ίδια εφημερίδα αναφέρει πως η θέση της Αγκυρας είναι πως «οποιαδήποτε προσπάθεια δημιουργίας ζωνών προστασίας που ενδέχεται να επηρεάσει το καθεστώς αμφισβητούμενων εδαφών θεωρείται απαράδεκτη».
Σύμφωνα με τον φιλοκυβερνητικό Τύπο της γειτονικής χώρας, «οι τουρκικές αρχές υποστηρίζουν ότι οι προσπάθειες προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος πρέπει να είναι διαφανείς, δίκαιες και συνεργατικές, ιδίως σε ημίκλειστες θάλασσες όπως το Αιγαίο, όπου τα θαλάσσια σύνορα παραμένουν αδιευκρίνιστα».
Στην Αγκυρα επικρατεί στάση αναμονής καθώς σε λίγες ημέρες θα πραγματοποιηθεί η επίσκεψη στην Αγκυρα των υφυπουργών Εξωτερικών Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου και Τάσου Χατζηβασιλείου για τον πολιτικό διάλογο και τη θετική ατζέντα των δύο χωρών. Ολα αυτά θεωρούνται βήματα προετοιμασίας για την επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Αγκυρα και τη συνάντησή του με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στο πλαίσιο του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας.
Με μια σημαντική αλλαγή, η οποία δείχνει να οφείλεται σε πολιτικούς και όχι περιβαλλοντικούς λόγους, προχωρεί η υπόθεση του εθνικού θαλάσσιου πάρκου στο Αιγαίο. Το πάρκο δεν θα περιλαμβάνει τις προστατευόμενες ακατοίκητες νησίδες των Κυκλάδων και των Δωδεκανήσων, όπως είχε αρχικά σχεδιαστεί, αλλά σε πρώτη φάση μόνο τις νότιες Κυκλάδες. Περαιτέρω, δεν θα συμπεριλάβει μόνο ακατοίκητες νησίδες, αλλά και τις περιοχές Natura κατοικημένων νησιών. Με αυτή την επιλογή η Ελλάδα αποφεύγει τουλάχιστον σε αυτή τη φάση την «καυτή πατάτα» νησίδων των Δωδεκανήσων, τις οποίες η Τουρκία θεωρεί «γκρίζες ζώνες».
Την ανακοίνωση έκανε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην ομιλία του στη 3η Διάσκεψη του ΟΗΕ για τους Ωκεανούς, στη Νίκαια της Γαλλίας: «Πριν από το τέλος Ιουνίου ξεκινάμε τη νομική διαδικασία για τη δημιουργία δύο νέων εθνικών θαλάσσιων πάρκων, ένα στο Ιόνιο και ένα στις νότιες Κυκλάδες στο Αιγαίο Πέλαγος, σε πρώτη φάση, ενώ θα ακολουθήσουν και άλλα», ανέφερε.
Νέα θαλάσσια πάρκα σε Αιγαίο και Ιόνιο
Η ανακοίνωση του πρωθυπουργού, παρότι αφήνει περιθώριο για συνέχεια (αφού αναφέρθηκε σε «πρώτη φάση» του εθνικού πάρκου), σηματοδοτεί μια σαφή διαφοροποίηση σε σχέση με τα όσα ανακοίνωσε το υπουργείο Περιβάλλοντος τον Απρίλιο του 2024. Πιο συγκεκριμένα, η χώρα είχε τότε δεσμευθεί για ένα θαλάσσιο πάρκο στο Αιγαίο έκτασης 8.000 τ. χλμ. (περιλαμβάνοντας και 545 τ. χλμ. των 13 υφιστάμενων περιοχών Natura), το οποίο θα ξεκινούσε από τις νησίδες Βελοπούλα και Φαλκονέρα δυτικά της Μήλου (διοικητικά ανήκουν στην Αττική), θα περιελάμβανε τις ακατοίκητες νησίδες και βραχονησίδες γύρω από τη Μήλο (λ.χ. Αντίμηλος, Πολύαιγος), τις νησίδες γύρω από την Ανάφη, την Αστυπάλαια, τη Σύρνα και τις νησίδες του Καρπάθιου πελάγους, και θα κατέληγε στις νησίδες της Νισύρου. «Τα ακριβή όρια των πάρκων θα καθοριστούν έπειτα από ειδική επιστημονική μελέτη, δεν θα καθοριστούν με πολιτικούς όρους», ανέφερε ο κ. Σκυλακάκης.
Οπως φαίνεται, ωστόσο, οι τελικές αποφάσεις ήταν αρκετά διαφορετικές. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», στην Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη (ΕΠΜ), που πρόκειται έως το τέλος του μήνα να δοθεί σε διαβούλευση για το «Εθνικό θαλάσσιο πάρκο νοτίων Κυκλάδων»:
• Το πάρκο θα ξεκινάει από τη Μήλο (νησίδες Πολύαιγος και Αντίμηλος).
• Θα συνεχίζεται σε Φολέγανδρο και Σίκινο και θα συμπεριλαμβάνει τις θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές της Σαντορίνης, της Ανάφης και της Αμοργού.
Το πάρκο δεν θα περιλαμβάνει τις προστατευόμενες ακατοίκητες νησίδες των Κυκλάδων και των Δωδεκανήσων.
• Θα περιλαμβάνει επίσης ολόκληρες τις Μικρές Κυκλάδες: Ηρακλειά, Σχοινούσα, Κουφονήσια, Κέρος, Αντικέρια και τη θαλάσσια ζώνη τους.
• Τέλος, θα περιλαμβάνει και κάποιες από τις ακατοίκητες νησίδες, όπως η Παλαιά και η Νέα Καμένη της Σαντορίνης, η Παχειά, η Μακρά και τα Φτενά της Ανάφης, ο Αγιος Ιωάννης της Φολεγάνδρου και οι νησίδες Τρία Αδέλφια, Καρδιώτισσα, Κάραβος και Καλόγερος της Σικίνου και τα Χριστιανά του Δήμου Θήρας.
Τι δεν θα συμπεριλάβει το πάρκο; Τις νησίδες που βρίσκονται ανάμεσα στη Μήλο και την Πελοπόννησο και ανήκουν στην Αττική (Βελοπούλα, Φαλκονέρα). Καθώς και τις νησίδες και τις θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές των Δωδεκανήσων, που περιλαμβάνονταν στην αρχική «εκδοχή» του πάρκου. Οι νησίδες αυτές προφανώς δεν χάνουν τον χαρακτήρα τους ως προστατευόμενες – όμως θα ήταν πολύ σημαντικό να είχαν ενταχθεί στο εθνικό πάρκο καθώς κάποιες από αυτές θεωρούνται «πυρήνες» βιοποικιλότητας, όπως η Σύρνα, τα Λέβιθα, το Αυγό, τα Αδέλφια και η Αστακίδα.
Επισήμως, αυτό που το υπουργείο Περιβάλλοντος αναμένεται να υποστηρίξει είναι ότι η απόφαση για τον περιορισμό του νέου εθνικού θαλάσσιου πάρκου στις Κυκλάδες δεν οφείλεται σε πολιτικούς λόγους, αλλά ότι ο χωρικός περιορισμός του και η προσθήκη κατοικημένων νησιών (Μικρές Κυκλάδες, Φολέγανδρος, Σίκινος κ.ά.) προτιμήθηκαν για τη δημιουργία ενός σχεδόν ενιαίου, συνεκτικού προστατευόμενου θαλάσσιου χώρου. Η δημιουργία ενός ενιαίου χώρου προσφέρει προφανή πλεονεκτήματα τόσο στη φύλαξη όσο και στη διαχείριση.
Τα «θαύματα» του Πρίνου και η αμφισβήτηση της ελληνικής υφαλοκρηπίδας
Επίσης, στα θετικά της υπόθεσης είναι ότι οι δύο Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες (ΕΠΜ) για τα θαλάσσια πάρκα στο Ιόνιο και στις Κυκλάδες θα δοθούν άμεσα σε διαβούλευση και φαίνεται ότι υπάρχει πρόθεση να οδηγηθούν γρήγορα σε κύρωση. Η εξέλιξη αυτή είναι θετική, με δεδομένο ότι σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία του Πανεπιστημίου Αιγαίου μόνο επτά από τις 25 ΕΠΜ έχουν ολοκληρωθεί και καμία δεν έχει ακόμη κυρωθεί.
Ενα άλλο νέο που προέκυψε τις προηγούμενες ημέρες αφορά την υπερδεκαετή προσπάθεια των αλιέων της Αμοργού να θεσπιστούν τρεις περιοχές περιορισμού της αλιείας στο νησί. Ο πρωθυπουργός από τη Νίκαια υπερθεμάτισε για την υποστήριξη από την πλευρά της ελληνικής πολιτείας πρωτοβουλιών «τοπικών αλιευτικών κοινοτήτων, όπως αυτή στο νησί της Αμοργού, “Αμοργόραμα”, η οποία θεσπίζει συγκεκριμένες ζώνες απαγόρευσης αλιείας γύρω από το νησί ως ασφαλή καταφύγια για τη θαλάσσια ζωή».
Οπως ανακοίνωσε χθες το Cyclades Preservation Fund, που στηρίζει εδώ και χρόνια το «Αμοργόραμα», «το αμέσως επόμενο διάστημα αναμένεται η έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος που θα θεσμοθετήσει τις Περιοχές Περιορισμού Αλιείας (ΠΠΑ) πέριξ της Αμοργού και θα σημάνει την έναρξη ενός νέου κεφαλαίου στην αποτελεσματική και συμμετοχική διαχείριση και διακυβέρνηση θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών στη χώρα μας».
Πηγή: kathimerini.gr
