«Θα πρέπει να καταφύγουμε σε αναδιάρθρωση τομέων όπως η ναυτιλία, το εμπόριο, ο τουρισμός κ.α. προκειμένου να τονώσουμε την οικονομία» τονίζει μεταξύ άλλων σε συνέντευξή του στη «δημοκρατική» ο συμπολίτης μας δικηγόρος κ. Γιάννης Χαρίτος κληθείς να σχολιάσει την κατάσταση, κατά την μνημονιακή περίοδο.
Ο ίδιος, με αφορμή την αίτηση ακύρωσης που υπεβλήθη στο Συμβούλιο Επικρατείας για τις περικοπές σε μισθούς και συντάξεις, τις αγωγές στα Διοικητικά Δικαστήρια κατά του Δημοσίου για επιστροφή χρημάτων και γενικά στον πόλεμο κατά του μνημονίου και της τρόικας που κρίνονται ως αντισυνταγματικά, τόνισε ότι η οικονομία είναι θέμα πολύπλευρο και ξεκινά από την καλή ψυχολογία. Η συνέντευξη αναλυτικά;
• Κύριε Χαρίτο, ορμώμενη από το γεγονός ότι ο Συνταγματολόγος κ. Γιώργος Κασσιμάτης συμμετέχει σε ομάδα που προσπαθεί μέσω δικαστικής οδού να αποδείξει ότι το Μνημόνιο επεβλήθη με τρόπο αντισυνταγματικό και ότι η κυβέρνηση αφαιρεί έσοδα από μισθωτούς και συνταξιούχους, παραβαίνοντας τα ανθρώπινα δικαιώματα, ποιά η άποψή σας;
Κυρία Βάλλα, αναμφιβόλως στην περίπτωση αυτή, δεν έχει τηρηθεί ο τύπος του Συντάγματος, καθώς υπάρχει μια συγκεκριμένη διαδικασία κυρώσεως διεθνών συμβάσεων, που αναφέρεται στο ¶ρθρο 28. Δεν γνωρίζουμε επακριβώς, ποια άλλη διαδικασία τηρήθηκε.
Κατά την άποψή μου, η όλη κατάσταση, ήτο επιβεβλημένη λόγω ανάγκης. Διαπιστώνεται ότι εδώ, το Διεθνές Δίκαιο επιβάλλεται δια των όπλων. Έχει ξεφύγει από την συνήθη πνευματική κατάσταση που επέβαλε αυτούς τους κανόνες, προκειμένου να συμβιούν οι άνθρωποι και οι λαοί και έχει μεταφερθεί στη δύναμη των όπλων. Διεθνές Δίκαιο δηλαδή, είναι ό,τι λένε τα όπλα και αυτό είναι φανερό στη Λιβύη.
Προφανώς, το ίδιο συμβαίνει και στον οικονομικό χώρο, όπου η ανάγκη επέβαλε έκτακτες διαδικασίες και το αν αυτές είναι νόμιμες ή όχι, είναι άλλο ζήτημα. Να είσαστε βεβαία, ότι κάποτε θα λογοδοτήσουν γι’ αυτό, και η λογοδοσία θα εξαρτηθεί εκ του αποτελέσματος. Εφόσον δηλαδή επιτευχθεί η ανόρθωσις της οικονομίας, το νόμιμο δεν θα εξετασθεί. Εάν δε αποτύχει, θα εμφανισθούν χιλιάδες ζητήματα – μεταξύ των οποίων και αυτό της νομιμότητος – σε όλους όσους οδήγησαν τη χώρα στην κατάσταση αυτή.
Ως προς το αν θα μπορέσουμε με νομικά τερτίπια, να επαναφέρουμε το χαμένο εισόδημα σε μισθωτούς και συνταξιούχους, εκτιμώ ότι είναι αδύνατον, διότι θα ισχύσει ο κανόνας «ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος». Πιστεύω ότι μέσα στην κυβέρνηση, υπάρχει και η τάσις της σωστής αντιμετωπίσεως μιας οικονομικής κατάρρευσης και αυτή την προσπάθεια, δε μπορούμε να την μηδενίσουμε. Πάντως, δεν βλέπω κάποια άλλη αντιμετώπιση από άλλες πλευρές, οι οποίες διαμαρτύρονται χωρίς να εκφράζουν κάποια άλλη συνταγή, προκειμένου να επανορθωθεί η οικονομία.
Τα οικονομικά μεγέθη είναι ξεκάθαρα. Και δεν μας φταίει το Μνημόνιο και το ότι τελικά δεν τηρήθηκαν οι νόμιμες διαδικασίες κατά αυτού ή της «αντιπαθούς» τρόικας που επιβάλει σκληρά μέτρα. Μας φταίει η ανυπαρξία χρημάτων. Τα άδεια ταμεία, που θα πρέπει να γεμίσουν, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε τις υποχρεώσεις μας ως χώρα και είτε είναι συνυπεύθυνος είτε όχι, ο λαός, μοιραίως θα κληθεί να πληρώσει. Να δούμε από εκεί και έπειτα, πως μπορούμε να ανορθώσουμε την οικονομία.
• Έχουμε την δυνατότητα και την ωριμότητα ως λαός και ως κυβέρνηση να φέρουμε την οικονομία στο σημείο που πρέπει;
Ως κυβέρνηση, δε μπορώ να το κρίνω, διότι είναι νωρίς. Ως λαός, εφόσον ενωθούμε και κάνουμε ειλικρινείς προσπάθειες, σταδιακά θα βγούμε από την κρίση. Ενδεχομένως όμως, θα πρέπει να γίνουν πολλές διορθωτικές κινήσεις, διότι όπως πάει η κατάσταση, υπάρχει στένωση στην αγορά, χωρίς να υπάρχει το αντίστοιχο στις κρατικές, πολυτελείς και ανεξέλεγκτες δαπάνες.
Φθάνουμε στο σημείο να λέμε ότι πτωχεύουμε στους δήμους της χώρας.
Ακούγεται δε, ότι οι εργάτες καθαριότητας βάζουν καύσιμα στα οχήματα προκειμένου να εργασθούν. Αυτό είναι εξωφρενικό. Είμαστε μια σπάνια χώρα που μπορεί να εμφανίσει τέτοιου είδους φαινόμενα και αν αυτό είναι αληθές, τότε έχουμε υπαλλήλους, υπερβολικά αλτρουιστές. Δεν καταλαβαίνω πως γίνεται αυτό. Αν ακολουθήσουμε την πορεία που έχει ξεκινήσει η όποια παράταξη κυβερνά, θα πρέπει να γίνουν διορθωτικές κινήσεις.
• Εσείς τι προτείνετε στην περίπτωση αυτή;
Με αστυνομικά μέτρα και με μέτρα φραγής της οικονομίας, θα οδηγούμεθα σε φθίνουσα πορεία. Και το κυριότερο, θα πρέπει να ανεβεί η ψυχολογική κατάσταση του έλληνα, που εκτιμά ότι πάει από το κακό στο χειρότερο. Θα πρέπει κάποιος να του υποδείξει, ότι ακόμα και στην οικονομία, το ακμαίο ηθικό, είναι πολύ σπουδαίο.
Στη συνέχεια, θα πρέπει να θεσπιστεί ένας φορολογικός νόμος, με σοβαρότητα και μονιμότητα, που να μην αλλάζει κάθε δεκαπέντε η μέρες. Διότι κανείς δεν θα έρθει στην Ελλάδα να κάνει επενδύσεις αξιοποιώντας τα χρήματά του, βασιζόμενος σε ένα νόμο που δεν γνωρίζει αν θα ισχύει και αύριο.
Θα πρέπει να επιβληθούν χαμηλοί φόροι, έτσι ώστε να ανασάνει η αγορά και να κάνει ο έλληνας παραγωγικές επενδύσεις. Αυτή τη στιγμή δεν παράγεται τίποτα. Αντίθετα, ζούμε σε διαρκή αβεβαιότητα. Υφίσταται το θέμα των χρημάτων μας που έφυγαν από τη χώρα και πήγαν σε χώρες της ΕΟΚ, νομίμως ή όχι. Θα πρέπει να δοθούν κίνητρα, ώστε αυτά να γυρίσουν πίσω, να κινηθούν και να επαναλειτουργήσει το κεφάλαιο. ¶ποψη μου, είναι ότι για τη Δωδεκάνησο θα πρέπει να επαναφερθεί το δασμολόγιο που ίσχυε στο παρελθόν.
Το γνωστό δασμολογικό καθεστώς της Δωδεκανήσου, που μεταξύ άλλων, είχε ως στόχο να δημιουργηθεί τοπικό κεφάλαιο. Έτσι ώστε, να δημιουργηθεί και ένας μύθος, που θα συμβάλει στην άνοδο της ψυχολογίας και του τουρισμού.
Κάποτε, κράτησα εγώ ο ίδιος το δασμολόγιο, στην κακή περίοδο, που όλοι αποκαλούν «χούντα». Κάτι, που δεν διατήρησαν όσοι συνέχισαν να διοικούν τη Δωδεκάνησο με τα δημοκρατικά καθεστώτα. Αυτή είναι η πραγματικότητα: να ξανανιώσει ο έλληνας ότι μπορεί να επιβιώσει, καθώς τώρα, αισθάνεται ότι καταστρέφεται καθημερινά.
Η κακή ψυχολογία λοιπόν, η αστάθεια των νόμων, η εκροή των χρημάτων προς τα έξω – καθώς υπάρχει η πεποίθηση ότι τα χρήματα εδώ κινδυνεύουν – ο φόβος του διαρκούς κυνηγήματος από εφορία, ΣΔΟΕ κ.λπ. ακόμα και μερίδα μέσων ενημέρωσης, δυστυχώς συμβάλουν αρνητικά στο ήδη αρνητικό κλίμα.
• Τι φοβόσαστε ότι θα γίνει στη συνέχεια;
Ήδη ο κοινωνικός ιστός δεν βρίσκεται σε καλή κατάσταση. Οι έλληνες φοβούνται τους αλλοδαπούς. Οι αλλοδαποί έχουν σταματήσει να θεωρούν την Ελλάδα ως την Γη της Επαγγελίας. Και για την ώρα, δεν περιμένουμε κάτι καλό από κάποιον. Σχεδόν είμαστε μόνοι μας, με έναν πρωθυπουργό, ο οποίος, έχει μεν κινητικότητα, οι δυνατότητες όμως στη διεθνή αγορά, είναι περιορισμένες.
Οι λεγόμενες «αγορές» προσπαθούν να γδάρουν το κράτος μας. Και δεν κατάλαβα ποτέ ποιές είναι αυτές οι φερόμενες ως αγορές, για τις οποίες όλοι ομιλούν. Κατανοώ ότι πρόκειται για διεθνείς τραπεζίτες και για υποκρυπτόμενες πίσω από αυτούς καταστάσεις που υποτίθεται ότι μας βοηθούν. Στην πραγματικότητα βοηθούν τον εαυτό τους, τοκίζοντας με υπέρογκα επιτόκιαΌλα αυτά, θα πρέπει με σοβαρότητα, αξιοπρέπεια και συνέπεια να αντιμετωπισθούν. Πρωτίστως θα πρέπει να διατηρηθεί η σταθερότης του κοινωνικού ιστού. Αλλιώς θα καταρρεύσει ο κοινωνικός ιστός, με απρόβλεπτα αποτελέσματα. Θα πρέπει επίσης να ληφθεί σοβαρά υπ’ όψιν ο εχθρικός παράγων, από όπου και αν προέρχεται. Διότι στα σύνορα της Ελλάδος, δεν υπάρχουν μόνο φίλοι ή σύμμαχοι. Από τη μια στιγμή στην άλλη, οι σύμμαχοι είναι έτοιμοι να κατασπαράξουν κάτι.
Αναφέρω χαρακτηριστικά το θέμα της Λιβύης. Δε γίνεται τη μια ημέρα να μιλούν κάποιοι με τον ηγέτη της Λιβύης και την επόμενη να του επιβάλουν δημοκρατία με τις βόμβες. Ή να του αναιρούν το όποιο πολίτευμα έχει ή ακόμα να ισχυρίζονται ότι Διεθνές Δίκαιο είναι η επέμβαση στα εσωτερικά μιας άλλης χώρας.
Αυτά είναι φαινόμενα των καιρών. Ίσως βρεθούμε στην πολύ δυσάρεστη θέση να υπερασπίσουμε τα σύνορά μας, γι’ αυτό και πρέπει να ξαναμιλήσουμε για πατρίδα, για θρησκεία, για Ελλάδα. Και δεν θα είναι η πρώτη φορά. Κάποτε μιλούσαμε για τα τετριμμένα μεν, δοκιμασμένα δε ιδανικά. Και ο απλός λαός τα πίστευε και ήταν έτοιμος να δώσει τη ζωή του γι’ αυτά.
Τώρα γιατί να παλέψει; Για να πληρώνει με επιταγή τα ποσά άνω των 3.000 ευρώ; Αν πληρώσει κανείς μετρητά ποιο θα είναι το πρόβλημα; Ο χειρισμός της οικονομίας θέλει βελτίωση. Εγώ κατανοώ το στρίμωγμα και τις ευθύνες αυτών που διοικούν και κάποια στιγμή τα αντιμετώπισα και ο ίδιος. Από την καλή, την κακή, ακόμα και από την ανήθικη πλευρά. Διότι και ο έλεγχος, είχε μια ισχυρή δόση ανηθικότητος. Δεν ανταποκρινόταν στην αλήθεια.
Παρά ταύτα, δεν κάνω πολιτική και δεν ισχυρίζομαι ότι από τα έργα της λεγομένης «χούντας» ζει ακόμα και σήμερα η Ελλάδα. Πρέπει όμως να γίνουν και νέα έργα. Τι σημαντικό νεώτερο έχει γίνει; Η οικονομία λοιπόν θέλει σύνεση, σοβαρότητα, ειλικρίνεια και κοινή προσπάθεια προκειμένου να αναπτυχθεί η οικονομία.
• Αναφερθήκατε σε δοκιμασμένα ιδανικά. Για εμάς τους έλληνες με τις αξίες αυτές, μεγάλωσαν γενεές ολόκληρες. Αυτή τη στιγμή, συζητείται έντονα το γεγονός ότι έχει καταργηθεί το μάθημα των θρησκευτικών σε κάποιες τάξεις. Σημαίνει κάτι αυτό;
Κατ’ εμέ, όχι. Ο απλός έλληνας, πιστεύει σε αυτά, ακόμα και αν δεν τα γνωρίζει σε βάθος. Αυτό που περισσότερο βγαίνει, είναι μια ψευτοκουλτούρα που διαχέεται από δήθεν νεοφιλοσόφους, δήθεν προοδευτικούς, που θα έπρεπε, λόγω της πνευματικής καλλιέργειας που έχουν και των θέσεων που κατέχουν, να ισχυροποιήσουν όλα αυτά τα ιδανικά που μας ενώνουν.
Αντίθετα, κάνουν ότι μπορούν προκειμένου να λαϊκίσουν πιστεύοντας ότι προσφέρουν στην κοινωνία. Και όμως, με το να συρρικνώνουν την έννοια και τους στόχους που επιβάλει μια καλώς νοουμένη θρησκευτική αντίληψη, προσφέρουν μόνον αθλιότητα.
• Ο σημερινός έλληνας νοιώθει ταπεινωμένος και το εξωτερικεύει. Πόσο επικίνδυνο είναι αυτό;
Οι πραγματικοί έλληνες, δε νοιώθουν ταπείνωση. Το θέμα είναι με ποιόν μιλά κανείς. Προσωπικά, διαπιστώνω από τους έλληνες ένα πείσμα και ένα πάθος να ξεπεράσουν το πρόβλημα. Οι πραγματικοί έλληνες είναι έτοιμοι να δώσουν και τη ζωή τους για την πατρίδα, άλλωστε το έχουν ξανακάνει, με τη συγκατάθεση μάλιστα των οικογενειών τους, που το δέχθηκαν με υπερηφάνεια. Ο έλληνας, θα είναι πάντα ο σωστός εργάτης υπέρ της πατρίδας του.
• Το ότι κάποιες σοβαρότατες δηλώσεις ανακοινώνονται από το Καστελλόριζο, το θεωρείτε σημειολογικό;
Για να κάνει κανείς κριτική σε αυτά, πρέπει να έχει πλήρη εικόνα των δεδομένων που έχουν αυτοί που κάνουν τις δηλώσεις αυτές, που μπορεί να είναι από επιπόλαιες, μέχρι πολύ σοβαρές. Προσωπικά, δεν έχω αυτή την εικόνα, συνεπώς δεν μπορώ να εκφράσω άποψη. Το να λέγονται αυτά σε παραμεθόριο περιοχή, έχει κάποιο νόημα. Ίσως και το να τονώσουν την ύπαρξη της περιοχής αυτής.
Πάντως, είτε γίνονται οι δηλώσεις από το κέντρο της Αθήνας, είτε από το άκρο της παραμεθορίου, είναι Ελλάδα. Ένας ηγέτης, έχει υποχρέωση να κάνει δηλώσεις από την παραμεθόριο, όμως, έχει υποχρέωση να φροντίζει αυτή την παραμεθόριο.
Αυτό που έχουμε ως υποχρέωση οπωσδήποτε, είναι να δημιουργήσουμε ένα καλό στρατό, έτοιμο να αντιμετωπίσει τυχόν έκτακτες ανάγκες. Με το να διαλύουμε τον στρατό, να απαξιώνουμε ορισμένα επαγγέλματα και να τους μεταβιβάζουμε απλά δημοσιοϋπαλληλικά καθήκοντα, δεν προσφέρουμε καλές υπηρεσίες στον τόπο μας.
• Ο υφυπουργός Οικονομικών κ. Κουσελάς, δήλωσε πρόσφατα ότι το 2013 θα ανακάμψουμε από το μνημόνιο. Εσείς τι βλέπετε;
Εγώ δηλώνων αμετακίνητα εθνικιστής, που ίσως είναι μια παρεξηγημένη έννοια για μερικούς, που ίσως δεν γνωρίζουν ελληνικά ή έχουν λόγους να την παρεξηγούν. Ο εθνικισμός είναι η έννοια της πατρίδος στον ευρύτερο εθνικό χώρο, διότι έλληνες δεν είναι μόνο αυτοί που κατοικούν στην Ελλάδα. Και είναι μια μεγάλη δύναμη.
Δεν είμαι απαισιόδοξος για το μέλλον. Αν σοβαρευτούμε και κάνουμε σωστές κινήσεις, αν πεισθεί ο έλληνας ότι πρέπει να δραστηριοποιηθεί η αγορά, η ναυτιλία, η βιομηχανία, το εμπόριο, ο τουρισμός, η πνευματική δημιουργία που έχουν αποδείξει οι έλληνες που διαπρέπουν στον τομέα έρευνας στο εξωτερικό, θα επιτύχουμε θαύματα προόδου. Έχουμε όμως βρεθεί σε μια κατάσταση, που το ένα θέμα τραβά το άλλο προς τα κάτω.
• Και δεν υπάρχουν έστω πέντε άτομα στη κυβέρνηση που να σκέφτονται κάπως έτσι για την τόνωση του εμπορίου, της επιστήμης, της ναυτιλίας και των τομέων που προαναφέρατε; Γιατί η αφαίμαξη του μικρομεσαίου και του μισθωτού έγινε σκοπός και στόχος της κυβερνητικής πολιτικής;
Καλύτερα να απευθυνθείτε στον υπεύθυνο που μας διοικεί και επιλέγει συνεργάτες. Προσωπικά εκφράζω αυτά που πιστεύω, χωρίς να έχω διάθεση κριτικής γι’ αυτούς που κυβερνούν. Πάντως, με τους ανάλογους ταγούς, μπορούμε να ανακάμψουμε.
Δεν είμαι αρνητικός με την κυβερνητική πολιτική. Χρειάζονται όμως διαρθρωτικές κινήσεις για την ανάκαμψη, διότι με τα αστυνομικά μέτρα, δεν υπάρχει θετικό αποτέλεσμα. Η οικονομία είναι ευαίσθητο θέμα που έχει ως βάση την καλή ψυχολογία και είναι πολύπλευρο.
• Αρκεί να υπάρχουν στο τιμόνι της ηγεσίας φωτισμένοι νόες. Υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν και θέλουν να βοηθήσουν;
Δεν έχει στερηθεί η Ελλάδα τα δυνατά μυαλά. Υπάρχουν μυαλά και για τα καλά και για τα άσχημα. Το θέμα είναι να επιλέγουμε τους καλύτερους.
• Έχουμε ανάγκη από ηγέτες;
Ο ελληνικός λαός έχει κατεξοχήν ανάγκη από ηγέτες, που αναδεικνύονται και από τις συνθήκες και από τύχη και από τις μεγάλες δυνάμεις και από τις μικρές και από τα οικονομικά συμφέροντα και από άλλες παραμέτρους. Πρωτίστως ο ηγέτης θέλει ήθος, εργατικότητα και κοινό μυαλό. Ο Μπέρναρ Σω έλεγε ότι το «κοινό μυαλό, δεν είναι τελικά τόσο κοινό για να το έχουμε».
