• Ο αντιστράτηγος ε.α. μιλά για τη νέα “Ατζέντα 2030” και τις προκλήσεις της ελληνικής άμυνας. Από την κατάργηση της 1ης Στρατιάς μέχρι τον ρόλο των Εφέδρων, τις αμυντικές προμήθειες και τη «στρατηγική ψυχραιμία» απέναντι στην Τουρκία
Σε μια περίοδο που η ελληνική αμυντική πολιτική εισέρχεται σε μια από τις πιο φιλόδοξες και ταυτόχρονα αμφιλεγόμενες φάσεις αναδιάρθρωσης, ο αντιστράτηγος ε.α. Νείλος Χοσάδας τοποθετείται στη «δ» με σαφήνεια και χωρίς περιστροφές για όσα αλλάζουν στις Ένοπλες Δυνάμεις. Η «Ατζέντα 2030», όπως παρουσιάστηκε από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, φέρνει ριζικές τομές: νέα δομή διοίκησης, μεταβολές στη στρατιωτική θητεία, ενίσχυση των μη επανδρωμένων μέσων, αλλά και οχυρωματικά έργα που αναδιαμορφώνουν την άμυνα νησιών και συνόρων.
Ο κ. Χοσάδας, με εμπειρία 42 ετών στο στράτευμα, αναδεικνύει τα σημεία που θεωρεί στρατηγικά κρίσιμα: την ανάγκη ισχυρής φυσικής παρουσίας στα νησιά, τον κίνδυνο αποδυνάμωσης της διακλαδικότητας, τις «γκρίζες ζώνες» της νέας δομής διοίκησης και τον καθοριστικό ρόλο που οφείλουν να παίξουν η Εφεδρεία και οι Εθνοφύλακες σε ένα περιβάλλον αυξημένων απειλών. Με λόγο αιχμηρό, αναφέρεται στη διπλωματική ισορροπία με την Τουρκία, στη διαφάνεια των αμυντικών προμηθειών, αλλά και στη διαχρονική αδυναμία της Ελλάδας: την αποδυνάμωση της εγχώριας πολεμικής βιομηχανίας.
Την ίδια στιγμή, επισημαίνει ως ισχυρότερο πλεονέκτημα των Ενόπλων Δυνάμεων τον επαγγελματισμό του ανθρώπινου δυναμικού και την ενίσχυση του οπλοστασίου με σύγχρονα συστήματα.
Μια συνέντευξη που φωτίζει όσα αλλάζουν, όσα απειλούνται και όσα -σύμφωνα με τον ίδιο- δεν επιτρέπεται να αγγίξει καμία μεταρρύθμιση, δηλαδή τη στρατηγική συνοχή, την αποφασιστικότητα και την αποτρεπτική ισχύ της χώρας.
Αναλυτικά η συνέντευξη:
• Κύριε Χοσάδα η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Άμυνας μιλά για «ριζική αναδιάρθρωση» των Ενόπλων Δυνάμεων. Ποια θεωρείτε ότι είναι να είναι τα βασικά σημεία αυτής της μεταρρύθμισης και πού εντοπίζετε τις μεγαλύτερες προκλήσεις;
Στις 24 Ιουλίου 2025 ο υπουργός Εθνικής Άμυνας παρουσίασε τη δεύτερη φάση της μεταρρύθμισης υπό την ονομασία “Ατζέντα 2030” ανακοινώνοντας σημαντικές αλλαγές στη δομή των Ενόπλων Δυνάμεων και τη στρατιωτική θητεία. Συγκεκριμένα η θητεία θα περιοριστεί αποκλειστικά στον Στρατό Ξηράς, θα καταργηθεί η 1η Στρατιά και θα δημιουργηθούν νέες διοικήσεις (Θράκης, Δυτικής Μακεδονίας και Ηπείρου, Αιγαίου και Ανατολικής Μεσογείου, Αττικής) που θα υπάγονται απευθείας στο ΓΕΣ.
Επιπλέον πραγματοποιούνται κλείσιμο και συγχωνεύσεις στρατοπέδων, ενισχύεται η Γενική Επιθεώρηση Στρατού και συγκροτούνται Διοικήσεις μη επανδρωμένων μέσων σε όλα, Όπλα και Σώματα. Τέλος προβλέπεται, επίσης, πρόγραμμα οχυρωματικών έργων στα νησιά του Αιγαίου και στον Έβρο, στο πλαίσιο του δόγματος “αυτόνομα νησιά”, που στοχεύει στη μέγιστη επιχειρησιακή αυτονομία των μονάδων άμυνας σε συνθήκες κρίσης ή αποκλεισμού.
Πίσω από τη ρητορική του εκσυγχρονισμού και της ευελιξίας κυρία Παμπρή εγείρονται σοβαρά ερωτήματα για τον αντίκτυπο των αλλαγών στη διακλαδικότητα, τη στρατηγική συνοχή και την αποτρεπτική ικανότητα της χώρας. Η Ελλάδα δεν αντιμετωπίζει ούτε μία στατική, προβλέψιμη σύγκρουση τύπου Ουκρανίας, ούτε έναν πόλεμο μέσω αντιπροσώπων, όπως το Ισραήλ στη Μέση Ανατολή. Αντιμετωπίζει μια αναθεωρητική δύναμη με αποβατική ικανότητα και διακηρυγμένη πολιτική βούληση επιθετικότητας, σε ένα αρχιπελαγικό θέατρο επιχειρήσεων με εκτεθειμένα νησιά και ανάγκη αποτροπής πρώτου πλήγματος.
Η απειλή είναι συγκεκριμένη, η γεωγραφία αμείλικτη και το κόστος ενός πρώτου πλήγματος πιθανόν ανεπανόρθωτο.
Η τεχνολογία δεν υποκαθιστά την κυριαρχία επί του εδάφους.
Η αποτελεσματική άμυνα κρίσιμων περιοχών (πχ Σάμος ή Καστελλόριζο) απαιτεί φυσική στρατιωτική παρουσία, ισχυρές δομές διοίκησης και εγγύτητα με τον τοπικό πληθυσμό και το γεωγραφικό ανάγλυφο.
Η επιχειρούμενη αναδιοργάνωση κινδυνεύει να μετατρέψει το ΓΕΕΘΑ από επιτελικό όργανο στρατηγικής καθοδήγησης σε μια συγκεντρωτική δομή με επιχειρησιακές αρμοδιότητες, χωρίς όμως να διαθέτει τον αναγκαίο επιτελικό μηχανισμό και την απαιτούμενη ευελιξία για άμεση διοίκηση σε συνθήκες κρίσης ή σύρραξης. Δεν συνοδεύεται “η νέα δομή” από σαφές διακλαδικό πλαίσιο, αφήνοντας θολή τη διαδικασία συνεργασίας και διαλειτουργικότητας μεταξύ των Κλάδων, αποδυναμώνοντας δυσανάλογα τον Στρατό Ξηράς, χωρίς αντίστοιχη ενίσχυση των άλλων κλάδων.
Συμπερασματικά λοιπόν, κα. Παμπρή, είναι λάθος κατά την άποψή μου η κατάργηση της 1ης Στρατιάς και της ΑΣΔΕΝ. Συμφωνώ για το κλείσιμο των στρατοπέδων σε περιοχές που δεν συντρέχουν λόγοι ύπαρξης καθόσον δεν υπάρχει απειλή.
Συμφωνώ για τον περιορισμό της θητείας στον Στρατό Ξηράς με την προϋπόθεση ότι οι δύο άλλοι κλάδοι των ΕΔ θα ενισχυθούν με προσλήψεις ΕΠΟΠ ή μονίμων υπαλλήλων. Τέλος είμαι θετικός στις διοικήσεις μη επανδρωμένων μέσων σε όλα τα Όπλα και Σώματα.
• Στρατηγέ, πιστεύετε ότι η μετατροπή του στρατεύματος σε πιο «ευέλικτο» και τεχνολογικά προσανατολισμένο, μπορεί να γίνει σε συνδυασμό και με τον ρόλο που επιβάλλεται να έχει η Εφεδρεία και οι Εθνοφύλακες στο νέο δόγμα άμυνας;
Φυσικά και πιστεύω, διότι με μια ριζικά αναδιαμορφωμένη και τακτική εκπαίδευση, μπορούν να συντρέξουν άμεσα τους ήδη υπηρετούντες με θητεία στις ΕΔ, ώστε να καλύψουν επαρκώς τις επιχειρησιακές ανάγκες για την αποτροπή κάθε απειλής. Κατά τη γνώμη μου, η συμμετοχή στην ενεργό εφεδρεία θα πρέπει να είναι υποχρεωτική, να δοθούν κίνητρα, να καλούνται οι Έφεδροι κάθε χρόνο, έως τη λήξη του ηλικιακού ορίου, ώστε να υπάρχει επαφή με το στράτευμα και να ενημερώνονται στις νέες τεχνολογικές εξελίξεις (νέα οπλικά συστήματα κ.α.) του στρατού.
Με βάση τα νέα γεωπολιτικά δεδομένα και τις ισορροπίες που διαμορφώνονται σήμερα λαμβάνοντας υπόψη τις απειλές που αντιμετωπίζει η πατρίδα μας, δεν έχουμε τη πολυτέλεια μη αξιοποίησης της εφεδρείας. Εάν ο στόχος κατά τον υπουργό είναι να δημιουργηθεί μια ισχυρή αριθμητική δύναμη 150.000 ενεργών Εφέδρων πρέπει η εκπαίδευση να γίνει υποχρεωτική, όπως προείπα, και όχι εθελοντική. Από στοιχεία που έχω για το έτος 2024, ενώ κλήθηκαν για μετεκπαίδευση 28.455 Έφεδροι, παρουσιάστηκαν 14.203, δηλαδή το 50%.
• Ο υπουργός Εθν. Άμυνας Ν. Δένδιας εμφανίζεται αποφασισμένος να προωθήσει διαφάνεια και ταχύτητα στις αμυντικές προμήθειες. Θεωρείτε ότι μπορεί να αλλάξει η κουλτούρα του συστήματος προμηθειών;
Φυσικά και μπορεί να αλλάξει η διαδικασία στις αμυντικές προμήθειες. Με τον υπάρχον σύστημα προμηθειών αντιμετωπίζαμε πολλές δυσκολίες, όσον αναφορά στην ταχύτητα προμήθειας απαιτούμενων υλικών λόγω ενστάσεων των αποκλεισμένων προμηθευτών από τους διαγωνισμούς, με συνέπεια τη χρονική καθυστέρηση προμήθειάς τους και την ακινησία κρίσιμων υλικών για μεγάλο χρονικό διάστημα. Για το ότι θα πρέπει να υπάρχει διαφάνεια είναι αυτονόητο.
• Ο εκσυγχρονισμός των Ενόπλων Δυνάμεων βρίσκεται σε εξέλιξη, από τα Rafale και τις φρεγάτες Belh@rra μέχρι τα UAV και τα πυρομαχικά νέας γενιάς. Όμως μήπως πέραν των όπλων, χρειάζεται και τόλμη για τα αυτονόητα. Ακόμη μετράμε μίλι- μίλι στη θάλασσα, ενώ είναι προφανές ότι είναι κυριαρχικό δικαίωμά μας η επέκταση της ΑΟΖ;
Η προοπτική μιας συμφωνίας ΑΟΖ μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας φαντάζει μακρινό σενάριο. Παρά τα «ήρεμα νερά» η Άγκυρα δείχνει πως ερμηνεύει κατά το δοκούν τη διακήρυξη των Αθηνών. Εμμένει στο δόγμα της “Γαλάζιας Πατρίδας”, τις κόκκινες γραμμές και στο casus belli. Ναι κυρία Παμπρή, χρειάζεται τόλμη. Δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτα.
Έχουμε ισχυρές ΕΔ. Προχωράμε σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο στην επέκταση των χωρικών μας υδάτων στα δώδεκα ναυτικά μίλια. Αυτό έπρεπε να είχε γίνει εδώ και πολλά χρόνια. Θέλει αποφασιστικότητα. Η πατρίδα δεν διαπραγματεύεται.
• Η Τουρκία συνεχίζει να επενδύει σε UAV, ναυτικά προγράμματα και δόγμα «Γαλάζιας Πατρίδας». Τελικά, πώς ορίζετε εσείς τη «στρατηγική ψυχραιμία» απέναντι στην Τουρκία. Είναι επιλογή ή αναγκαιότητα;
Η πατρίδα μας είναι μια φιλειρηνική χώρα που προσπαθεί μέσω διαλόγου να επιλυθούν οι διαφορές μας με την Τουρκία. Όμως ο Τούρκος δεν καταλαβαίνει αυτού του είδους τις μεθόδους. Πρέπει να αφήσουμε την παθητική στάση και να ακολουθήσουμε επιθετική τακτική. Μόνο τότε θα καταλάβει. Και έχουμε πολλά όπλα στα χέρια μας που μας τοποθετούν διαπραγματευτικά σε θέση ισχύος.
• Μετά από δεκαετίες υπηρεσίας, τώρα πλέον χωρίς δεσμεύσεις και απόρρητα μυστικά, ποια θεωρείτε τη μεγαλύτερη αδυναμία του ελληνικού στρατιωτικού συστήματος και ποιο το δυνατό του σημείο;
Προσωπικά, εντοπίζω την αδυναμία του ελληνικού στρατιωτικού συστήματος, μετά από 42 χρόνια υπηρεσίας, στην ανάπτυξη της πολεμικής μας βιομηχανίας.
Έχουμε την τεχνογνωσία καθώς και το επιστημονικό προσωπικό να σχεδιάζουμε, να παράγουμε και να είμαστε αυτόνομοι. Όταν εμείς είχαμε πολεμική βιομηχανία, πριν γίνουν τραγικά λάθη και απαξιωθεί, οι Τούρκοι ούτε καν ήξεραν τι είναι. Σήμερα ωστόσο έχουν αντιστραφεί οι όροι.
Τα δυνατά μας σημεία είναι πολλά, αλλά θα σταθώ σε δύο μόνο. Πρώτον ο επαγγελματισμός του προσωπικού που είναι ο μέγιστος συντελεστής ισχύος, για την αποτροπή του εχθρού και για αυτό τον λόγο θα πρέπει να δοθούν κίνητρα, ώστε να προσέχονται νέοι στις παραγωγικές σχολές και να μην έχουμε παραιτήσεις στελεχών. Δεύτερον η θωράκιση της χώρας μας με την αγορά των νέων οπλικών συστημάτων, που τη καθιστούν μια από τις πιο ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις της Ευρώπης.
Τελειώνοντας, κα. Παμπρή, θα ήθελα να σας τονίσω ότι ο εκσυγχρονισμός των ΕΔ είναι απαραίτητος. Αλλά για να είναι αποτελεσματικός και θεσμικά νόμιμος, πρέπει να ξεκινά από στρατηγική καθοδήγηση, να καταλήγει σε επιχειρησιακή λογική και να στηρίζεται σε ρεαλιστική αποτύπωση της απειλής. Σας ευχαριστώ για την τιμή!
