Μια δεκαετία πριν, λίγοι θα φαντάζονταν ότι μια απλή βόλτα με στάσεις για φαγητό θα εξελισσόταν σε έναν από τους πιο δυναμικούς τομείς του παγκόσμιου τουρισμού. Tα food tours, που γεννήθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του ’90 στις ΗΠΑ, αποτελούν πλέον μια βιομηχανία δισεκατομμυρίων. Οι ταξιδιώτες δεν ακολουθούν πια μόνο μνημεία, αλλά γεύσεις – από τα μυρωδάτα παζάρια του Ντουμπάι έως τα πολύβουα night markets της Μπανγκόκ.
Η ιδέα εξαπλώθηκε ραγδαία στην Ευρώπη στις αρχές των 2000s, όταν οι τουρίστες άρχισαν να αναζητούν «εμπειρίες» και όχι απλώς αξιοθέατα. Το 2013, δύο αδελφές στο Ντουμπάι εγκαινίασαν την πρώτη ξενάγηση με αυθεντική τοπική κουζίνα στα σπίτια των κατοίκων – μια εναλλακτική στις πολυτελείς αίθουσες των ξενοδοχείων.
Από τα reviews στην επιμελημένη εμπειρία
Μέχρι το 2025, οι οργανωμένες γαστρονομικές περιηγήσεις έχουν φτάσει παντού – από τις αγορές του Τορόντο και τα ramen districts του Τόκιο μέχρι τα ορεινά παζάρια των Άνδεων. Με κόστος που κυμαίνεται από 60 έως 150 ευρώ, η κράτηση γίνεται με ένα κλικ, μέσα από αεροπορικές ή ξενοδοχειακές εφαρμογές.
Η ευκολία αυτή εκτόξευσε την ανάπτυξη του κλάδου, αλλά και εγείρει ερωτήματα για την αυθεντικότητα της εμπειρίας. «Είναι πιο εύκολο να ανακαλύψεις “κρυμμένα” γαστρονομικά διαμάντια», λέει χαρακτηριστικά ένας διοργανωτής στο Βερολίνο, «όμως πολλοί αφήνουν πια άλλους να αποφασίζουν τι θα δοκιμάσουν».
Όταν οι γεύσεις φέρνουν… υπερτουρισμό
Η επιτυχία έχει και σκοτεινή πλευρά. Το 2015, η δημοφιλής Mercat de la Boqueria στη Βαρκελώνη περιόρισε τις τουριστικές ομάδες, προκειμένου να προστατεύσει την αυθεντικότητα της αγοράς. Σε προορισμούς με εκατομμύρια επισκέπτες, τα food tours συχνά προκαλούν συνωστισμό, αυξήσεις τιμών και αλλοίωση της τοπικής ταυτότητας.
Κι όμως, η ζήτηση συνεχίζει να αυξάνεται. Έρευνα της Hilton δείχνει ότι ένας στους πέντε ταξιδιώτες πλέον βάζει τις γαστρονομικές εμπειρίες στις πρώτες του προτεραιότητες. Οι διοργανωτές ανταποκρίνονται με premium επιλογές: οικολογικές επισκέψεις σε φάρμες της Τοσκάνης, ή ακόμη και εικονικές (VR) προεπισκοπήσεις για ταξίδια στη γεύση του περουβιανού ceviche.
«Να τρως με συνείδηση»: Το παράδειγμα του Βερολίνου
Ο Ισραηλινός σεφ και ξεναγός Itay Novik, ιδρυτής του Elements of Food στο Βερολίνο και το Μιλάνο, βλέπει την τάση ως μια νέα μορφή πολιτισμικής έκφρασης. «Εδώ και πάνω από δέκα χρόνια, το φαγητό είναι καμβάς για προσωπική δημιουργία – όπως ήταν κάποτε η τέχνη στην Αναγέννηση», σημειώνει.
Ο Novik αποφεύγει τα τουριστικά σημεία, προτιμώντας μικρές, οικογενειακές επιχειρήσεις. Στις περιηγήσεις του, όπως το “Red Sauce & Shashlik” που αναδεικνύει τη μίξη σοβιετικών, βιετναμέζικων και κουβανικών επιρροών, κάθε μπουκιά έχει ιστορία. «Κάθε γεύμα είναι μια αφορμή να σκεφτούμε – από τον παραγωγό του τυριού μέχρι τους μετανάστες που διαμορφώνουν τη σημερινή κουζίνα».
Ο ίδιος απορρίπτει τις μεγάλες πλατφόρμες κρατήσεων που «παίρνουν υπέρογκες προμήθειες» και προτιμά την άμεση επικοινωνία με τους ταξιδιώτες: «Νιώθω πως έτσι μοιράζομαι μια οικογενειακή συνταγή».
Από τις αγορές του Ανόι στα δείπνα πολυτελείας
Στον αντίποδα, μια νέα κατηγορία luxury food tours αναπτύσσεται ραγδαία. Η αμερικανική εταιρεία Modern Adventure Trips οργανώνει πολυτελή ταξίδια με διάσημους σεφ, όπως ο David Kinch στο Πιεμόντε της Ιταλίας (7 μέρες με truffles και Barolo, $9.900) ή ο Andrew Zimmern στο Βιετνάμ ($15.000 για street food και μαθήματα μαγειρικής).
Πέρα από τη χλιδή, οι διοργανωτές προωθούν δράσεις βιωσιμότητας και τοπικής ενίσχυσης, αποδεικνύοντας ότι ο τουρισμός υψηλού επιπέδου μπορεί να συμβάλει στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Το μέλλον των food tours
Το 2025, ο κλάδος βρίσκεται σε κομβικό σημείο: θα επιλέξει την αυθεντικότητα και τη βιωσιμότητα, ή την εύκολη, «πακεταρισμένη» εμπειρία; Ο Novik συνοψίζει με μια φράση:
«Εξερευνήστε με τον ουρανίσκο σας, αλλά μη σβήνετε τη συνείδησή σας».
Καθώς οι κανονισμοί για τον υπερτουρισμό γίνονται αυστηρότεροι, τα food tours καλούνται να επαναπροσδιορίσουν τον ρόλο τους – ίσως μέσα από τεχνητή νοημοσύνη που προσωποποιεί τα δρομολόγια ή μέσα από δράσεις που στηρίζουν τις τοπικές κοινότητες.
Για τους ταξιδιώτες, το μήνυμα είναι σαφές: μπείτε στο ταξίδι, αλλά ενημερωμένοι. Είτε πρόκειται για παζάρια στο Ανόι είτε για brisket στο Βερολίνο, οι πιο αξέχαστες εμπειρίες είναι εκείνες που, πέρα από τη γεύση, αποκαλύπτουν κάτι ουσιαστικό για τον κόσμο.
Πηγή: tornosnews.gr
