«Τέιλορ, είμαι δικηγόρος διαζυγίων και μεγάλος θαυμαστής σου, συγχαρητήρια για τον αρραβώνα σου, αλλά ένα έχω να πω: προγαμιαίο συμβόλαιο, προγαμιαίο συμβόλαιο, προγαμιαίο συμβόλαιο». Το βίντεο του Τζέιμς Σέξτον έγινε viral, όχι βέβαια όσο η είδηση του επικείμενου γάμου της Τέιλορ Σουίφτ με τον Τράβις Κέλσι. Δεν θα εκπλήξει κανέναν πάντως εάν η Αμερικανίδα τραγουδίστρια αποφασίσει να διασφαλίσει τη μεγάλη περιουσία της με κάποιο καλά «δεμένο» συμφωνητικό. Αυτό άλλωστε συστήνουν οι δικηγόροι στις νέες και επιτυχημένες μέλλουσες νύφες: μην μπαίνετε στον γάμο με λιγότερη οικονομική προστασία που θα δεχόσασταν σε μια επιχειρηματική συνεργασία.
Χάρη κυρίως στις αμερικανικές ταινίες και σειρές, είμαστε και στην Ελλάδα εξοικειωμένοι με τα προγαμιαία συμβόλαια. Στις ΗΠΑ, αλλά και πολλές άλλες χώρες, ο νόμος προβλέπει την ένωση των περιουσιών μετά τον γάμο. Στη χώρα μας όμως τα πράγματα είναι αρκετά διαφορετικά.
Περιουσιακή αυτοτέλεια
«Στην Ελλάδα ισχύει αυτόματα η αρχή της περιουσιακής αυτοτέλειας», εξηγεί στην «Κ» ο δικηγόρος Ηλίας Γιαννατσής. «Ο κάθε σύζυγος διατηρεί την περιουσία του ξεχωριστά από τον άλλον. Ακόμη και ό,τι αποκτηθεί εντός γάμου ανήκει σε όποιον το έχει αγοράσει. Αυτή είναι η προεπιλογή». Oπως λέει, η διάταξη του άρθρου 1403 του Αστικού Κώδικα δίνει τη δυνατότητα στα ζευγάρια πριν ή κατά τη διάρκεια του γάμου να υπογράψουν τη λεγόμενη σύμβαση κοινοκτημοσύνης, δηλαδή να αποφασίσουν ότι η περιουσία που θα αποκτηθεί κατά τη διάρκεια του γάμου ανήκει σε αυτούς κατά ίσα μέρη. «Oμως, η συγκεκριμένη δυνατότητα έχει χρησιμοποιηθεί ελάχιστα. Υπολογίζω ότι δεν έχουν υπογραφεί ούτε 20 τέτοιες συμβάσεις συνολικά».
Στη χώρα μας είναι πολύ δύσκολο κάποιος να χάσει περιουσιακό στοιχείο μετά τη λύση ενός γάμου. Με το σύμφωνο συμβίωσης μπορεί να γίνει εκ των προτέρων «διακανονισμός» τού τι συμβαίνει μετά τον χωρισμό.
Εν ολίγοις, είναι πολύ δύσκολο κάποιος να χάσει περιουσιακό στοιχείο μετά τη λύση ενός γάμου. Σύμφωνα με τον κ. Γιαννατσή, το άρθρο 1400 ΑΚ προβλέπει τη λεγόμενη αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα, τη δυνατότητα δηλαδή του ενός συζύγου, εφόσον συνέβαλε με οποιονδήποτε τρόπο στην αύξηση της περιουσίας του άλλου, να απαιτήσει την απόδοση του μέρους της αύξησης που προέρχεται από τη δική του συμβολή. Στην πράξη όμως σπάνια οι σύζυγοι προσφεύγουν γι’ αυτή την αξίωση στο δικαστήριο. «Η κατάσταση αλλάζει στην περίπτωση των διεθνών ζευγαριών, όπου υπάρχει η δυνατότητα επιλογής εφαρμοστέου δικαίου πλην του ελληνικού και συνεπώς και σύνταξης προγαμιαίου συμβολαίου, εφόσον αυτό προβλέπεται από το δίκαιο που επιλέγουν τα μέρη».
Το πιο κοντινό στον τύπο οικονομικής συμφωνίας του προγαμιαίου συμβολαίου στην Ελλάδα είναι το σύμφωνο συμβίωσης, αφού με αυτό οι σύντροφοι μπορούν να επιλέξουν να παραιτηθούν εκ των προτέρων από τυχόν αξιώσεις διατροφής έκαστος έναντι του άλλου μετά τον χωρισμό και από το δικαίωμα νόμιμης μοίρας τους σε περίπτωση κληρονομικής διαδοχής ή ακόμη και να συμφωνήσουν ότι συγκεκριμένα περιουσιακά στοιχεία εξαιρούνται από την αξίωση συμμετοχής του ενός στα αποκτήματα του άλλου.
«Ο εκ των προτέρων λοιπόν “διακανονισμός” τού τι συμβαίνει μετά τον χωρισμό δεν είναι τελικά τόσο ξένος στην έννομη τάξη μας, ακόμη κι αν δεν αναφέρεται υπό τη “fancy” ομπρέλα του προγαμιαίου συμβολαίου. Προσωπικά συστήνω το σύμφωνo συμβίωσης για πολλούς λόγους και κυρίως για την ευελιξία του», λέει ο κ. Γιαννατσής.
Σαφή όρια
Μοιάζει με επαγγελματική συμφωνία, αλλά υποστηρίζεται και από τους ειδικούς ψυχικής υγείας. «Οσοι μπουν σε αυτή τη διαδικασία είναι πολύ πιο συνειδητοποιημένοι, άρα πιο θωρακισμένοι», λέει στην «Κ» ο ψυχολόγος-ψυχοθεραπευτής Δημήτρης Τολίδης, που ειδικεύεται στη θεραπεία ζεύγους. «Δεν πετούν στα συννεφάκια όπως οι ερωτευμένοι, μια ψευδαίσθηση που όταν φύγει από το προσκήνιο αλλάζει τελείως τα πράγματα».
Oπως λέει, όσοι μπαίνουν στη διαδικασία του συμφώνου συμβίωσης γνωρίζουν ότι το «για πάντα» δεν ισχύει… πάντα. «Γνωρίζουν ότι πρέπει να θέσουν συγκεκριμένα όρια, που είναι άλλωστε το άλφα και το ωμέγα για να λειτουργήσει μια σχέση. Στην άλλη περίπτωση, τα όρια είναι ασαφή, οι άνθρωποι θεωρούν αυτονόητα κάποια πράγματα που δεν είναι, γίνονται παρεξηγήσεις και χαλάει η αρμονία». Η Ελλάδα πάντως παραμένει ανάμεσα στις χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά γάμων ανά κάτοικο στην Ε.Ε., με πάνω από 40.000 γάμους να τελούνται κάθε χρόνο.
Η σύναψη τέτοιων συμφωνητικών αποτελεί τάση διεθνώς και μάλιστα, σύμφωνα με το Fortune, η πρωτοβουλία ανήκει τις μισές φορές στις γυναίκες, που συνειδητοποιούν ότι όταν λύνονται τα οικονομικά θέματα πριν από τον γάμο μπαίνουν πιο ισχυρά θεμέλια στη σχέση. Oπως κάθε τολμηρό «επιχειρηματικό» βήμα, έτσι και ο γάμος χρειάζεται business plan. «Τέιλορ», συνέχισε ο Σέξτον, «είχαμε πολλούς χωρισμούς στο παρελθόν, από τους οποίους βγήκαν μερικοί πολύ ωραίοι δίσκοι, αλλά: προγαμιαίο συμβόλαιο! Ολοι οι γάμοι τελειώνουν είτε με διαζύγιο είτε με τον θάνατο. Ελπίζω εσείς να μείνετε για πάντα μαζί, αλλά δεν μπορώ να το τονίσω αρκετά, προγαμιαίο συμβόλαιο!».
Το οικονομικό πιέζει τους καλεσμένους
Οι Ελληνες παραμένουν σταθερά αφοσιωμένοι στον εορτασμό της αγάπης και της παράδοσης, αλλά το οικονομικό αρχίζει να περιπλέκει τα πράγματα. Και όχι μόνο για το ζευγάρι. Σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη από την Dynata για λογαριασμό της Revolut τον Ιούνιο του 2025, το 72% των Ελλήνων αισθάνεται πίεση να ξοδέψει περισσότερα όταν παρευρίσκεται σε γάμους, κυρίως λόγω των προσδοκιών των φίλων και της οικογένειας.
Οι γάμοι προορισμού (destination weddings) είναι οι πλέον απαιτητικοί, εφόσον προϋποθέτουν αυξημένα έξοδα μετακίνησης και διαμονής. Οσον αφορά τα έξοδα, το 44% των Ελλήνων δηλώνει πρόθυμο να δαπανήσει μεταξύ 101 και 300 ευρώ για να τιμήσει τα αγαπημένα του πρόσωπα. Το 29% των ανδρών δηλώνει ότι θα ξοδέψει μεταξύ 301 και 1.000 ευρώ, σε σύγκριση με το 19% των γυναικών. Παράλληλα, σχεδόν οι μισοί (49%) της ηλικιακής ομάδας 18-34 ετών δηλώνουν ότι θα ξόδευαν λιγότερα από 100 ευρώ, δείχνοντας μια σαφή αλλαγή στις συνήθειες των διαφορετικών γενεών.
Πάντως, η προσδοκία ακριβών δώρων (24%) ή συγκεκριμένων ενδυματολογικών κανόνων (24%) θεωρούνται όλο και περισσότερο ξεπερασμένες και οικονομικά επιβαρυντικές. Παρά την οικονομική πίεση, πάντως, στην πλειονότητά τους οι καλεσμένοι επιθυμούν να συμμετέχουν στους εορτασμούς, με το 80% να δηλώνει ότι δεν μετανιώνει που παρευρέθηκε σε γάμο, ακόμη κι αν αυτό συνεπάγεται υψηλό κόστος. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι οι άνδρες φαίνεται να αντιμετωπίζουν τους γάμους πιο συναισθηματικά σε σχέση με τις γυναίκες, με το 32% των ανδρών να τους περιγράφει ως μια μοναδική ευκαιρία να γιορτάσουν το ευτυχισμένο ζευγάρι, σε σύγκριση με το 26% των γυναικών.
Πηγή: kathimerini.gr
