Για την λειτουργία του διεθνή αερολιμένα ‘Διαγόρας’ Ρόδου, μιλάει στην ‘δ’ ο κ. Ιωάννης Σταυλάς, αντιπρόεδρος Ελληνικής Αεροπορικής Ένωσης. Ο ίδιος επισημαίνει μια σειρά από θέματα και παραμέτρους που έχουν να κάνουν τόσο με την κίνηση, το Περιβαλλοντικό Αποτύπωμα όσο και με την διαχείριση του Αεροπορικού Θορύβου που επηρεάζει τις γύρω περιοχές όπως το Παραδείσι και η Κρεμαστή.
• Η κίνηση στον διεθνή αερολιμένα ‘Διαγόρας’ της Ρόδου άγγιξε πέρσι τα 7 εκατομμύρια επιβάτες. Ωστόσο τα προβλήματα παραμένουν. Θα ήθελα το σχόλιό σας.
Πράγματι, το 2024 σύμφωνα με στοιχεία της Fraport Greece, διακινήθηκαν 6.921.748 επιβάτες στον Αερολιμένα Ρόδου, σημειώνοντας αύξηση 12,7% σε σχέση με το 2023. Φέτος στο διάστημα Ιανουαρίου – Ιουλίου διακινήθηκαν 3.685.023 επιβάτες, περισσότεροι μόλις κατά 1,8% από το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Οι αριθμοί λοιπόν καλά κρατούν. Τα προβλήματα όμως παραμένουν πολλά και δύσκολα διαχειρίσιμα, παρά την βελτιωμένη εικόνα που παρουσιάζει ο Αερολιμένας σε σχέση την περίοδο διαχείρισής του από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ). Τα περισσότερα αφορούν στο Περιβαλλοντικό Αποτύπωμα του Αερολιμένα, το Σύστημα Ελέγχου Εναέριας Κυκλοφορίας λόγω απαρχαιωμένου εξοπλισμού, και σε θέματα χωρητικότητας τόσο στο χώρο στάθμευσης αεροσκαφών (Apron) όσο και στους χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων στο Land Site.
• Πώς βλέπετε την πορεία των αερομεταφορών στη Ρόδο τα τελευταία χρόνια με δεδομένο ότι ο τουρισμός παρουσίασε έκρηξη μετά την πανδημική κρίση (μετά-covid εποχή);
Το 2020 η αεροπορία βίωσε τη μεγαλύτερη κρίση όλων των εποχών. Παρά τα εφιαλτικά σενάρια όμως, οι αερομεταφορές στη Ρόδο ανέκαμψαν μέσα σε μόλις δύο χρόνια. Συγκεκριμένα το 2022 υπερκαλύφθηκε η κίνηση της προ covid χρονιάς, όταν η συνολική κυκλοφορία στην Ευρώπη άγγιξε μόλις φέτος αυτή του 2019. Η περαιτέρω πορεία των αερομεταφορών εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και κυρίως από την πολιτική στον τουρισμό, με βαρύνουσα τη θέση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Εφαρμόζοντας αρχές ανθεκτικότητας, βιωσιμότητας στον σχεδιασμό του μελλοντικού τουριστικού μας προϊόντος, αποκτούμε μεγαλύτερο έλεγχο σε οτιδήποτε μας απομακρύνει από τον στόχο μας, ο οποίος δεν πρέπει να είναι άλλος από την ευημερία της τοπικής κοινότητας, τώρα και στο μέλλον.
Όσο με λίγα λόγια η προσφορά σε κλίνες αυξάνεται τόσο περισσότερη κυκλοφορία αναμένεται στον Αερολιμένα.
• Με δεδομένο ότι η τουριστική ανάπτυξη του τόπου εξαρτάται από τις αερομεταφορές, ποιες προκλήσεις καλείται να αντιμετωπίσει ο αερολιμένας Ρόδου στο άμεσο μέλλον; Είδαμε σε ανάρτησή σας ότι αναφέρεστε στην επιχειρησιακή λειτουργία του Αερολιμένα που θα αντιμετωπίσει σύντομα ανυπέρβλητα προβλήματα λόγω υποχρεωτικής εναρμόνισης με τον Ευρωπαϊκό κανονισμό 598/2014. Μιλήστε μας γι αυτό.
Οι προκλήσεις είναι πολλές και δύσκολα διαχειρίσιμες:
– Κλιματική αλλαγή και περιβαλλοντικά ζητήματα
– Οι συγκρούσεις σε Μέση Ανατολή και Ευρώπη
– Η διαθεσιμότητα και το κόστος των συμβατικών και βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων
– Οι περιορισμοί χωρητικότητας του Αερολιμένα και η εισαγωγή νέων τεχνολογιών στις λειτουργίες του
– Το ευρωπαϊκό νομοθετικό πλαίσιο για την εναρμόνιση των Παρόχων Υπηρεσιών Αεροναυτιλίας και ο Ενιαίος Ευρωπαϊκός Ουρανός
Και αρκετές άλλες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η αγορά αερομεταφορών και κατ’ επέκταση ο Αερολιμένας Ρόδου που δεν φαίνεται να έχουν γρήγορη λύση, τουλάχιστον στο εγγύς μέλλον. Το κυβερνοέγκλημα, για παράδειγμα, παραμένει ένας σαφής κίνδυνος για τον τομέα της αεροπορίας που δεν μπορεί να αγνοηθεί. Η πορεία λοιπόν προς μια βιώσιμη αεροπορική και τουριστική βιομηχανία, έχει πολλές παγίδες. Η πιο σημαντική από αυτές αφορά στο Περιβαλλοντικό Αποτύπωμα του Αερολιμένα και στη συμμόρφωσή του με τον Κανονισμό (ΕΕ) 598/2014 για τη θέσπιση κανόνων και διαδικασιών που αφορούν στην εισαγωγή περιορισμών λειτουργίας που σχετίζονται με τον θόρυβο στους αερολιμένες της Ένωσης. Ο κανονισμός αυτός ισχύει αποκλειστικά για πολιτικούς αερολιμένες με περισσότερες από 50.000 κινήσεις πολιτικών αεροσκαφών ανά ημερολογιακό έτος. Πολύ σύντομα, με μέση ετήσια αύξηση της τάξης του 4-5%, η κίνηση αεροσκαφών στον αερολιμένα μας θα ξεπεράσει τις 50.000 το αργότερο το 2028. Οπότε θα αναγκαστεί το κράτος να εισάγει περιορισμούς στη λειτουργία του αερολιμένα και να προβεί σε ανταποδοτικά/ηχομονωτικά μέτρα και αποζημιώσεις στις κοινότητες Κρεμαστής και Παραδεισίου.
Σίγουρα δεν μπορούν να αλλάξουν τα πάντα μονομιάς. Αλλά αν επιλέξουμε με σύνεση και συνεργαστούμε με διαφάνεια, ευελιξία και ειλικρίνεια, η πρόοδος στο χώρο των αερομεταφορών θα οδηγήσει σε πρόοδο και σε πολλούς άλλους τομείς.
• Πιστεύετε ότι η Ρόδος χρειάζεται ένα δεύτερο αεροδρόμιο; Υποδεικνύουν τα νούμερα των διακινηθέντων επιβατών αυτή την ανάγκη; Το θέμα έχει έρθει στον δημόσιο διάλογο, αλλά δεν έχει αναδειχθεί μέχρι σήμερα.
Άποψή μου είναι ότι πρέπει να διερευνήσουμε με επιστημονικό τρόπο το εγχείρημα κατασκευής ενός δεύτερου Αερολιμένα. Ας μην ξεχνάμε ότι με δύο Αερολιμένες διπλασιάζεται σχεδόν το λειτουργικό και περιβαλλοντικό κόστος της αεροπορικής σύνδεσης του νησιού. Φρόνιμο είναι να αξιολογηθούν με Τεχνική Συστημάτων και Ανάλυση Δαπανών – Οφελών (cost benefit analysis) 3 εναλλακτικές λύσεις:
1. Η Επέκταση του Αερολιμένα με δεύτερο παράλληλο διάδρομο στη θάλασσα
2. Η μετεγκατάσταση του, στην περιοχή Ψίνθου για παράδειγμα, και
3. Η κατασκευή δεύτερου Αερολιμένα στη Νότια Ρόδο, με παράλληλη λειτουργία και των δύο.
• Τι συμβαίνει με την διαχείριση του Αεροπορικού Θορύβου γύρω από τους Ευρωπαϊκούς Αερολιμένες και πόσο επηρεάζει αυτό, την περιοχή όπου βρίσκεται ο αερολιμένας Ρόδου;
1. Η διαχείριση του Αεροπορικού Θορύβου γύρω από τους Ευρωπαϊκούς Αερολιμένες διέπεται από την ακόλουθη νομοθεσία:
a) Την οδηγία για τον Περιβαλλοντικό Θόρυβο – Environmental Noise Directive (END), και
b) Τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 598/2014 για τη θέσπιση κανόνων και διαδικασιών που αφορούν στην εισαγωγή περιορισμών λειτουργίας που σχετίζονται με τον θόρυβο στους αερολιμένες της Ένωσης στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης προσέγγισης).
2. Ο Ευρωπαϊκός κανονισμός ισχύει άμεσα σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ μια οδηγία πρέπει να μεταφερθεί στο εθνικό δίκαιο από τα κράτη μέλη. Οι οδηγίες είναι δεσμευτικές μόνο όσον αφορά στον στόχο που πρέπει να επιτύχουν οι χώρες της ΕΕ).
3. Τόσο η οδηγία END όσο και ο κανονισμός 598/2014 ισχύουν αποκλειστικά για πολιτικούς αερολιμένες με περισσότερες από 50.000 κινήσεις πολιτικών αεροσκαφών ανά ημερολογιακό έτος). Ειδικότερα στον υπολογισμό λαμβάνεται υπόψη ο μέσος όρος της κίνησης τριών (3) συνεχόμενων ετών πριν την εφαρμογή του κανονισμού 598/2014.
4. Στο Διεθνή Αερολιμένα Ρόδου οι κινήσεις αεροσκαφών έφτασαν τις 46.714 το 2024, σημειώνοντας αύξηση της τάξεως του 8,4% σε σχέση με το 20234). Αυτό σημαίνει ότι οι πολίτες των κοινοτήτων Παραδεισίου και Κρεμαστής δεν μπορούν να επικαλεστούν τον κανονισμό 598/2014 για μέτρα ηχοπροστασίας. Από την άλλη μεριά δεν πρέπει να θεωρηθεί αμελητέο το γεγονός, ότι κατά τη θερινή περίοδο (Μάϊος – Οκτώβριος) η μέση μηνιαία κίνηση α/φών κυμαίνεται γύρω στις 6.700. Κυκλοφορία που αντιστοιχεί σε αερολιμένα με περισσότερες από 80.000 κινήσεις ετησίως. Δυστυχώς όμως, ο κανονισμός 598/2014 δεν λαμβάνει υπόψη τη σημαντική παράμετρο της έντονης εποχικότητας. Παρόλα αυτά η Ελληνική Κυβέρνηση θα έπρεπε να έχει αναλάβει ήδη πρωτοβουλίες με στόχο τη βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του Αερολιμένα.
Δύο διαπιστώσεις συνηγορούν με αυτή την άποψη:
1ον: Περισσότεροι από 8.000 κάτοικοι και επισκέπτες βιώνουν απαράδεκτες συνθήκες σε ένα βεβαρημένο από καυσαέρια και αεροπορικό θόρυβο περιβάλλον, και
2ον: Πολύ σύντομα με μέση ετήσια αύξηση της τάξης του 4-5%, η κίνηση αεροσκαφών θα ξεπεράσει τις 50.000. Τότε όμως η κατάσταση για την Κυβέρνηση θα είναι πολύ δύσκολα διαχειρίσιμη.
Αυτό, αποτελεί θέμα της Κυβέρνησης και όχι του διαχειριστή του Αερολιμένα για τους εξής λόγους:
1. Στη σύμβαση παραχώρησης των 14 περιφερειακών Αερολιμένων στη Fraport αναφέρεται:
a) Το κράτος διατηρεί την ευθύνη για νέες Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και τα έξοδα για εξοπλισμούς, αντιρρυπαντικές τεχνολογίες, μετρήσεις θορύβου κ.λπ.
b) Το ίδιο θα συμβαίνει και κάθε φορά που θα πρέπει ο Αερολιμένας να εναρμονιστεί με μια περιβαλλοντική Ευρωπαϊκή Οδηγία. Και όχι μόνο αυτό, αλλά αναφέρεται ακόμη ότι προβλέπεται αποζημίωση στη FRAPORT στην περίπτωση που διαπιστωθεί καθυστέρηση στην εκτέλεση των αναγκαίων περιβαλλοντικών έργων.
c) Επίσης προβλέπεται ότι, εάν απαιτηθούν έργα για να υλοποιηθούν οι περιβαλλοντικοί όροι, τότε αντί να αποζημιώσει το κράτος τη FRAPORT, δύναται να αναπροσαρμόσει το μίσθωμα προς όφελός της.
d) Τέλος, ειδικά για τη Ρόδο, πρέπει να αναζητηθούν ακραίες λύσεις για την επίλυση του περιβαλλοντικού προβλήματος, που σημαίνει είτε μετεγκατάσταση του Αερολιμένα στα υψίπεδα της Ψίνθου, είτε κατασκευή με επιχωματώσεις παράλληλου διαδρόμου στη θάλασσα).
Οι αναγκαίες απαλλοτριώσεις εκτάσεων βαρύνουν αποκλειστικά το κράτος.
Κοντολογίς η επιχειρησιακή λειτουργία του Αερολιμένα θα αντιμετωπίσει σύντομα ανυπέρβλητα προβλήματα λόγω υποχρεωτικής εναρμόνισης με τον Ευρωπαϊκό κανονισμό 598/2014. Ως εκ τούτου το κράτος θα έπρεπε να διαθέτει ήδη ολοκληρωμένο σχεδιασμό για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
