• Είναι η δημιουργία πυρηνικού οπλοστασίου στους στόχους της γείτονος;
Τα τουρκικά σχέδια για πυρηνική ενέργεια – με την κατασκευή πυρηνικών σταθμών στο Ακούγιου και αλλού καθώς ο πρώτος αντιδραστήρας θα τεθεί σε ισχύ μέχρι το τέλος του 2025 – είναι γνωστά και έχουν δημιουργήσει προβληματισμούς σχετικά με τον κίνδυνο που θα συνιστούσε για τη γύρω περιοχή σε περίπτωση ατυχήματος.
Oι «πυρηνικές» πρωτοβουλίες της Άγκυρας προκαλούν ανησυχίες και για έναν άλλο λόγο, καθώς δεν είναι λίγοι αυτοί που θεωρούν ότι η Τουρκία θα επιδιώξει να αποκτήσει πυρηνικά όπλα- και γίνεται εύκολα αντιληπτό το γιατί κάτι τέτοιο αποτελεί λόγο σοβαρότατου προβληματισμού, δεδομένης της παραδοσιακής «διαγωγής» της γείτονος. «Με απλά λόγια: η δυτική κοινότητα υπηρεσιών πληροφοριών τώρα σε μεγάλο βαθμό εκτιμά ότι η Τουρκία δουλεύει πάνω σε πυρηνικά όπλα, όσο και σε μέσα χρήσης τους. Το μοντέλο που ακολουθείται είναι αυτό του Ιράν».
Τα πυρηνικά είναι το μέλλον
Ο υπουργός Ενέργειας της Τουρκίας Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ, επιβεβαίωσε τα σχέδια για την έναρξη λειτουργίας του πρώτου αντιδραστήρα του πυρηνικού σταθμού του Ακούγιου μέσα στο 2025, παρά τις καθυστερήσεις λόγω της άρνησης της ευρωπαϊκής πλευράς να προμηθεύσει τον απαραίτητο εξοπλισμό, όπως είπε. Πρόκειται για τον σταθμό παραγωγής πυρηνικής ενέργειας που ανήκει στους Ρώσους και εδρεύει στη νότια Τουρκία, στην επαρχία της Μερσίνας, που βρίσκεται απέναντι από την Κύπρο. «Οι εργασίες στο Ακούγιου συνεχίζονται εντατικά. Στόχος μας είναι το 2025, το οποίο είναι πολύ σημαντικό για εμάς όσον αφορά την εκκίνηση του πρώτου αντιδραστήρα. Αναμένουμε να ξεκινήσει φέτος, έστω και σε δοκιμαστική λειτουργία. Γενικά, στόχος μας είναι να ολοκληρώσουμε την κατασκευή και των τεσσάρων αντιδραστήρων το συντομότερο δυνατό», δήλωσε ο υπουργός στο ιδιωτικό τηλεοπτικό δίκτυο TGRT της Τουρκίας. Ο κ. Μπαϊρακτάρ υπενθύμισε επίσης τις καθυστερήσεις στην υλοποίηση του έργου του Ακούγιου λόγω της άρνησης της ευρωπαϊκής πλευράς να προμηθεύσει εξοπλισμό. «Οπως γνωρίζετε, υπήρξε μια καθυστέρηση που δεν περιμέναμε. Η Ευρώπη δεν παρέδωσε τον εξοπλισμό που έπρεπε. Αυτό είναι συνέπεια του Ρωσο-ουκρανικού πολέμου ή τη χρήση του ως πρόσχημα για την επιβολή κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Φυσικά, βρήκαμε μια εναλλακτική και η ρωσική εταιρεία αποφάσισε να παραδώσει αυτόν τον εξοπλισμό από άλλη χώρα, κάτι που φυσικά πήρε λίγο χρόνο», είπε ο Τούρκος υπουργός. Ο αντιπρόεδρος της ρωσικής κυβέρνησης Αλεξάντερ Νόβακ έχει δηλώσει ότι η Siemens παραβίασε τις υποχρεώσεις της για προμήθεια εξοπλισμού στον υπό κατασκευή πυρηνικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής στην Τουρκία και πως οι διαπραγματεύσεις μαζί της δεν απέδωσαν κανένα αποτέλεσμα. Ως αποτέλεσμα αυτών, σύμφωνα με τον ίδιο, βρέθηκαν όλα τα απαραίτητα εξαρτήματα σε χώρες φιλικές προς τη Ρωσία και τα αυτά έχουν ήδη παραδοθεί στο εργοστάσιο.
Ο Μπαϊρακτάρ τόνισε την εξελισσόμενη βιομηχανία και το ανθρώπινο δυναμικό της Τουρκίας, λέγοντας: «Η συνεργασία μας με τη Rosatom και σχετικούς ιδιωτικούς οργανισμούς στο εξωτερικό βελτιώνει τη βιομηχανική ανάπτυξη της Τουρκίας. Έχουμε ένα σημαντικό πρόγραμμα τοπικής προσαρμογής με τη Rosatom, χτίζοντας ένα οικοσύστημα για την πυρηνική ενέργεια στην Τουρκία». Η πρώτη μονάδα αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία στο τέλος του έτους και οι άλλες τρεις θα ολοκληρωθούν έως το 2028.
Κοντά σε μεγάλο σεισμογενές ρήγμα
Ιδιαίτερη αναφορά για τους κινδύνους της κατασκευής του εργοστασίου σε σεισμογενή περιοχή είχε γίνει σε συνέδριο κατά των πυρηνικών που διοργάνωσε προ 25ετιας η Νομαρχία Δωδεκάνησου επί Σάββα Καραγιάννη στο Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου στη Ρόδο. Μεταξύ αυτών που εξέφρασαν επιφυλάξεις για την ασφάλεια των εγκαταστάσεων ήταν ο ομότιμος καθηγητής Σεισμολογίας ΑΠΘ Βασίλης Παπαζάχος και ο καθηγητής Πυρηνικής Φυσικής Θανάσης Γεράνιος. Παράλληλα είχε επισημανθεί το ενδεχόμενο ενός μεγάλου σεισμού που θα προέλθει από τον θαλάσσιο χώρο νοτίως του Ακούγιου, καθώς η σεισμική μελέτη στην εν λόγω περιοχή ήταν ελλιπής. Αντιδράσεις είχαμε στην Τουρκία αλλά και σε επίπεδο Ευρωκοινοβουλίου από -τον τότε ευρωβουλευτή- νυν πρόεδρο της Βουλής Νικήτα Κακλαμάνη, ενώ καμπάνια κατά της πυρηνικής εγκατάστασης στο Ακούγιου είχε πραγματοποιήσει και το Υπουργείο Αιγαίου. Όμως τα πράγματα φαίνεται να αλλάζουν, καθώς προ ημερών είχαμε και την αιφνιδιαστική ανακοίνωση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη που εξέφραζε την πρόθεση της Ελλάδας να ενταχθεί στο πυρηνικό μπλοκ της ενέργειας της Ευρώπης. «Νομίζω πρέπει να είμαστε έτοιμοι να ενταχθούμε στην πυρηνική συμμαχία. Δεν βλέπω κανένα λόγο να φθάσουμε στην κλιματική ουδετερότητα χωρίς την πυρηνική ενέργεια», δήλωσε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός.
Το χρονικό της κατασκευής
-Η Τουρκία υπήρξε από τα πρώτα κράτη που εκδήλωσαν ενδιαφέρον για την προώθηση των ειρηνικών εφαρμογών της ατομικής ενέργειας, υπογράφοντας τον Ιούλιο του 1955 σχετική διμερή συμφωνία με τις ΗΠΑ
-To πραξικόπημα του Στρατηγού Εβρέν -12/9/1980- διέκοψε τις διαπραγματεύσεις που ήταν σε εξέλιξη με σουηδικές εταιρίες για την κατασκευή ΠΗΣ
-Το 1984 η τουρκική κυβέρνηση ανέθεσε στην καναδική AECL την κατασκευή δύο ΠΗΣ τύπου CANDU στο Ακούγιου και τη Σινώπη
-Στα τέλη του 1994 η Άγκυρα άρχισε διαπραγματεύσεις με το νοτιοκορεατικό Ινστιτούτο Ερευνών Ατομικής Ενέργειας (KAERI) για την κατασκευή ενός ΠΗΣ στο Ακούγιου ισχύος 1200MW αλλά η πολιτική αστάθεια λειτούργησε και πάλι αποθαρρυντικά
-Το 1998 ο Πακιστανός πρόεδρος Ν. Σαρίφ πρότεινε στον τότε Τούρκο ομόλογό του Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ συνεργασία για την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων
-Στα τέλη του 2002 η κυβέρνηση Ερντογάν επανέφερε το θέμα στο προσκήνιο
-9 Νοεμβρίου 2007 η Τουρκική Εθνοσυνέλευση υπερψήφισε το νομοσχέδιο για την κατασκευή τριών ΠΗΣ, το οποίο εγκρίθηκε και από τον πρόεδρο Αμπντουλάχ Γκιούλ
-3 Απρίλιου 2018 πραγματοποιούνται τα εγκαίνια των εργασιών στο Ακούγιου από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τον Βλαντιμίρ Πούτιν.
