• Ο προσφεύγων επικαλείται παραβίαση των άρθρων 6, 11 και του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ • Στο επίκεντρο ο αποκλεισμός του κόμματος «Έλληνες» και του συνδυασμού ανεξαρτήτων υποψηφίων
Προσφυγή κατά της Ελληνικής Δημοκρατίας υπέβαλε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ο δικηγόρος Βασίλειος Πάππου, κάτοικος Ρόδου και μέλος του Δικηγορικού Συλλόγου Ρόδου. Η υπόθεση αφορά, όπως ισχυρίζεται ο ίδιος, στον αποκλεισμό του κόμματος «Έλληνες» και του συνδυασμού «Έλληνες για την Πατρίδα και την Ελευθερία» από τις βουλευτικές εκλογές του 2023.
Η προσφυγή κατατέθηκε στις 16 Μαΐου 2025, έπειτα από την απόρριψη ένστασης που είχε υποβάλει ο ίδιος στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο (ΑΕΔ) στις 11 Ιουλίου 2023.
Το ιστορικό της υπόθεσης
Σύμφωνα με την προσφυγή, ο κ. Πάππου υποστηρίζει ότι:
• Οι αποκλεισμοί συνδέονται με τον Ηλία Κασιδιάρη, πρώην βουλευτή και αρχηγό του κόμματος «Έλληνες», ο οποίος έχει καταδικαστεί πρωτοδίκως για διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης.
• Παρότι ο Κασιδιάρης είχε παραιτηθεί από την ηγεσία του κόμματος και δεν είχε αμετάκλητη καταδίκη, το Α1 Τμήμα του Αρείου Πάγου απαγόρευσε τη συμμετοχή του κόμματος «Έλληνες» στις εκλογές της 21ης Μαΐου 2023 με την απόφαση 8/2023.
• Στη συνέχεια, με την απόφαση 95/2023, το ίδιο δικαστικό όργανο απέκλεισε και τον συνδυασμό ανεξάρτητων υποψηφίων «Έλληνες για την Πατρίδα και την Ελευθερία», στον οποίο συμμετείχε και ο Κασιδιάρης, από τις εκλογές της 25ης Ιουνίου 2023.
Ο προσφεύγων ισχυρίζεται ότι επλήγη άμεσα ως εκλογέας της Δωδεκανήσου, καθώς στερήθηκε τη δυνατότητα να ψηφίσει συγκεκριμένους υποψήφιους και πολιτικούς σχηματισμούς.
Οι νομικές βάσεις της προσφυγής
Ο κ. Πάππου επικαλείται:
• Άρθρο 11 της ΕΣΔΑ, για την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι.
• Άρθρο 3 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου, για το δικαίωμα σε ελεύθερες εκλογές.
• Άρθρο 6 παρ. 2 της ΕΣΔΑ, για το τεκμήριο αθωότητας.
Όπως αναφέρει στην προσφυγή του, η ελληνική νομοθεσία που ψηφίστηκε το 2023 (Νόμοι 5019 και 5043) και οι σχετικές αποφάσεις του Αρείου Πάγου είχαν ως αποτέλεσμα τον αποκλεισμό πολιτικών σχηματισμών με κριτήριο την πρωτοβάθμια καταδίκη ενός και μόνο προσώπου, χωρίς αμετάκλητη δικαστική απόφαση. Κατά τον ίδιο, το γεγονός αυτό συνιστά παραβίαση του τεκμηρίου αθωότητας.
Επιπλέον, αναφέρει ότι δεν εξετάστηκαν τα ατομικά χαρακτηριστικά και η ποινική κατάσταση των λοιπών υποψηφίων, οι οποίοι κατά τον ισχυρισμό του δεν είχαν ποινικές καταδίκες, ούτε υπήρξε δικαστική διαπίστωση ότι ο ίδιος ο συνδυασμός ή το κόμμα αποσκοπούσαν στην ανατροπή του πολιτεύματος.
Η ένσταση στο ΑΕΔ
Ο κ. Πάππου άσκησε ένσταση κατά της εγκυρότητας της απόφασης 174/2023 του Α1 Τμήματος του Αρείου Πάγου, με την οποία επικυρώθηκαν τα αποτελέσματα των εκλογών της 25ης Ιουνίου 2023.
Η ένσταση απορρίφθηκε με την απόφαση 14/2024 του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου, η οποία, όπως αναφέρεται στην προσφυγή, επανέλαβε το σκεπτικό των προηγούμενων αποφάσεων του Αρείου Πάγου και δεν έλαβε υπόψη τις ενστάσεις του προσφεύγοντος.
Οι αιτιάσεις στο ΕΔΑΔ
Ο προσφεύγων ζητά από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο να εξετάσει:
• Αν η πρωτοβάθμια καταδίκη ενός υποψηφίου δικαιολογεί τον αποκλεισμό ολόκληρου πολιτικού σχηματισμού από τις εκλογές.
• Αν η αναγνώριση ενός ατόμου ως «πραγματικού αρχηγού» ενός κόμματος αρκεί για την απαγόρευση συμμετοχής στις εκλογές, χωρίς τελεσίδικη ποινική καταδίκη.
• Αν οι εν λόγω αποκλεισμοί παραβίασαν το δικαίωμα συμμετοχής του εκλογικού σώματος στη δημοκρατική διαδικασία.
Ο κ. Πάππου υποστηρίζει ότι τα εκλογικά μέτρα του 2023 συνιστούν περιορισμούς που δεν πληρούν την απαίτηση της αναλογικότητας και δεν στηρίζονται σε αμετάκλητη δικαστική κρίση, όπως απαιτεί το άρθρο 51 παρ. 3 του Ελληνικού Συντάγματος.
Επόμενα βήματα
Η προσφυγή αναμένεται να περάσει από τον προκαταρκτικό έλεγχο παραδεκτού στο ΕΔΑΔ. Αν κριθεί παραδεκτή, θα ακολουθήσει αλληλογραφία με την ελληνική κυβέρνηση και στη συνέχεια εξέταση της ουσίας.
Η υπόθεση αγγίζει ζητήματα νομοθετικής παρέμβασης, πολιτικής εκπροσώπησης και δικαιωμάτων μειοψηφίας, και ενδέχεται να έχει προεκτάσεις τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
