Για όλα τα καυτά θέματα της επικαιρότητας που απασχολούν την Τοπική Αυτοδιιοίκηση, αλλά και τις σχέσεις του πρώτου με τον δεύτερο βαθμό, μιλάει σήμερα στη “δ” ο επικεφαλής της μείζονος μειοψηφίας (και της παράταξης «Νέα Εποχή στο Νότιο Αιγαίο») στο Περιφερειακό Συμβούλιο Νοτίου Αιγαίου, κ. Νικηφόρος Παπανικόλας.
Από τις ανησυχητικές ανακοινώσεις ότι ενδέχεται να χάσουν οι περιφέρειες της χώρας μας τη διαχείριση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων (που συνεπάγεται απώλεια έργων κ.λπ.), τις σχέσεις του Δήμου Ρόδου με την ΠΝΑι μέχρι και το αιφνιδιαστικό “λουκέτο” στα ΕΛΤΑ και μάλιστα σε πολλά μέρη όπως νησιά και χωριά, ο κ. Παπανικόλας ξεκαθαρίζει τις θέσεις και τις απόψεις του.
• Κύριε Παπανικόλα, στην τελευταία συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Νοτίου Αιγαίου, ο περιφερειάρχης κ. Γιώργος Χατζημάρκος προέβη σε σχετική ενημέρωση για την κατάσταση όπως ενδέχεται να δημιουργηθεί μετά το τέλος του ΕΣΠΑ (2027 συν δύο χρόνια, 2029), οπότε ίσως τα ευρωπαϊκά προγράμματα να μην τα διαχειρίζονται οι περιφέρειες. Θα ήθελα το σχόλιό σας και πόσο αρνητική θα μπορούσε να είναι αυτή η εξέλιξη για τις τοπικές κοινωνίες;
Πράγματι, η Ευρώπη καλείται σήμερα να πάρει μια βαρυσήμαντη πολιτική απόφαση για το μέλλον της. Ο βασικός πυλώνας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και το πιο αποτελεσματικό εργαλείο που διαθέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση για τη μείωση των περιφερειακών ανισοτήτων είναι η Πολιτική Συνοχής. Πρόκειται για τον μηχανισμό που εξασφαλίζει ισόρροπη ανάπτυξη σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή επικράτεια, καθιστώντας την Ένωση χώρο αλληλεγγύης και ίσων ευκαιριών.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση των 27 κρατών-μελών έχει επιλέξει στρατηγικά να αυξήσει τη γεωγραφική της επικράτεια και να ενώσει περισσότερα κράτη σε ένα κοινό πλαίσιο δεσμευτικών αξιών με σεβασμό στο κράτος δικαίου, στα ανθρώπινα δικαιώματα και στις δημοκρατικές αρχές. Παράλληλα, όμως, η εμβάθυνση παραμένει το μεγάλο ζητούμενο ώστε τα κράτη-μέλη μέσω της υιοθέτησης κοινών πολιτικών και μεταρρυθμίσεων να προχωρήσουν προς μια διαρκώς στενότερη ένωση με απώτερο στόχο την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Εδώ προκύπτει το κρίσιμο ερώτημα. Τι σημαίνει για την Πολιτική Συνοχής μια ενδεχόμενη διαχείριση σε κεντρικό επίπεδο, σε μία Ευρώπη διευρυμένη που στοχεύει στον περιορισμό των ανισοτήτων και την ισόρροπη ανάπτυξη; Σημαίνει πολλά βήματα πίσω. Αν περιοριστεί η δυνατότητα των Περιφερειών να σχεδιάζουν και να υλοποιούν πολιτικές προσαρμοσμένες στις ανάγκες των εδαφών τους, φοβάμαι πως θα οδηγηθούμε σε μια Ευρώπη όπου οι ανισότητες θα διευρύνονται αντί να μειώνονται με σημαντικό αντίκτυπο στην καθημερινότητά μας. Ειδικά για το Νότιο Αιγαίο, με τις ιδιαιτερότητες που έχει η πολυνησιωτική μας Περιφέρεια, η απώλεια του στρατηγικού ρόλου στη διαχείριση των ευρωπαϊκών πόρων θα στερήσει τα αναγκαία εργαλεία για άμεση και στοχευμένη δράση για την κάλυψη των τοπικών αναγκών. Ταυτόχρονα, μια τέτοια επιλογή καθιστά την αυτοδιοίκηση όμηρο της σχέσης της με την εκάστοτε κυβέρνηση. Εμείς θέλουμε μια Τοπική Αυτοδιοίκηση οικονομικά ανεξάρτητη, διοικητικά ελεύθερη και ικανή να παράγει πολιτική, όχι έναν παθητικό βραχίονα της εκτελεστικής εξουσίας.
• Το αίτημα της δικής μας περιοχής, με την επαναφορά των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ, παραμένει ψηλά στην ατζέντα. Ωστόσο στο πρόσφατο κάλεσμα οι πολίτες δεν ανταποκρίθηκαν και δεν συμμετείχαν στην κινητοποίηση. Μήπως έχουν χαθεί οι ελπίδες ή μήπως ο κόσμος δεν έχει καταλάβει πόσο σημαντική είναι η συνεχής διεκδίκηση;
Το πρόβλημα δεν είναι ο κόσμος. Το πρόβλημα είναι η κυβέρνηση. Η κυβέρνηση είναι αυτή που αρνείται να αντιληφθεί την ανάγκη οριζόντιας εφαρμογής των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ σε όλα τα νησιά, χωρίς εξαιρέσεις. Η κυβέρνηση είναι αυτή που θέσπισε δύο ανιστόρητα κριτήρια, το πληθυσμιακό και της παραμεθορίου, αποδεικνύοντας ότι η έννοια της νησιωτικότητας δεν υφίσταται στη λογική του επιτελικού κράτους του Κυριάκου Μητσοτάκη. Ο κόσμος παλεύει και μάλιστα είναι εξαιρετικά διεκδικητικός. Δεν είναι, όμως, υποχρεωμένος να κατεβαίνει διαρκώς στους δρόμους για να διεκδικεί τα αυτονόητα και όταν δεν το κάνει, να κατηγορείται ότι “δεν το θέλει αρκετά”.
Αλήθεια, υπάρχει έστω και ένας συμπολίτης μας στη Ρόδο που δεν θέλει την επαναφορά των μειωμένων συντελεστών;
Θεωρώ ότι αν ψάξουμε δεν θα βρούμε ούτε έναν. Όσοι πήγαν στη συγκέντρωση τη θέλουν και όσοι δεν πήγαν δεν τη θέλουν;
Αυτή η λογική δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα και χρησιμεύει μόνο αποπροσανατολιστικά. Οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ είναι ένα δίκαιο αίτημα των κατοίκων των νησιών. Είναι ένα μέτρο κοινωνικής δικαιοσύνης και όχι προνομιακής μεταχείρισης, το οποίο, από τη στιγμή που αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα του κυβερνητικού προγράμματος του ΠΑΣΟΚ, της επόμενης κυβέρνησης της χώρας, είναι ζήτημα χρόνου να τεθεί ξανά σε εφαρμογή για όλα τα νησιά ανεξαιρέτως.
• Οι σχέσεις ανάμεσα στην Περιφερειακή Αρχή και τον Δήμο Ρόδου, είναι τεταμένες για διάφορα θέματα με σημείο τριβής τη ΔΕΥΑΡ. Τι πρέπει να γίνει κατά την εκτίμησή σας;
Ο πρώτος και ο δεύτερος βαθμός αυτοδιοίκησης δεν έχουν σχέση ιεραρχίας μεταξύ τους. Δεν υπάρχει “ανώτερος” και “κατώτερος” βαθμός. Πρόκειται για δύο θεσμούς επάλληλους, με διακριτές αρμοδιότητες, που όμως οφείλουν να συνεργάζονται στενά για να εξυπηρετούν τις ανάγκες των πολιτών. Ο τόπος προχωρά μπροστά, μόνο όταν Δήμος και Περιφέρεια λειτουργούν με συνέργεια. Όταν αυτό δεν συμβαίνει, το αποτέλεσμα είναι αναπόφευκτα στασιμότητα, αναποτελεσματικότητα, ακινησία και τελικά επιβάρυνση του πολίτη. Στην προκειμένη περίπτωση, υπήρξε μια σοβαρή διαφωνία ανάμεσα στον Δήμο Ρόδου και την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου σχετικά με την προγραμματική σύμβαση που αφορά στη λειτουργία του φράγματος Γαδουρά και στη στάση της ΔΕΥΑΡ. Από τη στιγμή που τα περιθώρια διαλόγου και συνεννόησης εξαντλήθηκαν, το ζήτημα όφειλε να πάει στη Δικαιοσύνη. Πλέον η διαφορά θα διευθετηθεί με δικαστική κρίση. Η αντιπαράθεση όμως δεν σταμάτησε εκεί, όπως θα έπρεπε, αλλά επεκτάθηκε σε όλο το φάσμα των σχέσεων μεταξύ των δύο οργανισμών με αποτέλεσμα να οδηγηθούμε σε αναστολή χρηματοδότησης έργων, διεκδίκηση χώρων, ανάκληση αποφάσεων παραχώρησης και συγκρούσεις με σκληρή φρασεολογία. Ο δημόσιος διάλογος αυτού του τύπου είναι άγονος. Πρέπει να γίνει ξανά παραγωγικός.
• Πώς είδατε το αιφνιδιαστικό “λουκέτο” στα ΕΛΤΑ και μάλιστα σε πολλά μέρη, όπως νησιά και χωριά; Είναι κι αυτό, ένα ακόμη σκάνδαλο (μετά τα Τέμπη και τον ΟΠΕΚΕΠΕ), το οποίο δεν διαχειρίζεται σωστά η νυν κυβέρνηση;
Το λουκέτο στα ΕΛΤΑ είναι σκάνδαλο ολκής, με την πλήρη υπογραφή της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη. Τα Ελληνικά Ταχυδρομεία ήταν πλεονασματικά το 2019. Σήμερα, μετά από έξι χρόνια “επιτελικού κράτους”, έχουν μετατραπεί σε έναν οργανισμό με πάνω από 200 εκατομμύρια ευρώ ζημιές, με μειωμένες πωλήσεις κατά 30%, με χιλιάδες απολυμένους, με υπηρεσίες διαλυμένες και στο τέλος, με 204 καταστήματα να κατεβάζουν ρολά μέσα σε μία νύχτα. Η περιφέρεια εγκαταλείφθηκε. Νησιά, χωριά, απομακρυσμένες περιοχές έμειναν χωρίς ταχυδρομικές υπηρεσίες. Ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, ηλικιωμένοι και εργαζόμενοι έμειναν εντελώς εκτεθειμένοι. Πρόκειται για συνειδητή, προμελετημένη αποδυνάμωση ενός δημόσιου φορέα εθνικής σημασίας που για δεκαετίες ολόκληρες αποτελούσε κομμάτι της συλλογικής μας μνήμης, της κοινωνικής μας συνοχής και της ίδιας της καθημερινότητας των πολιτών. Αντί να επενδύσουν σε οχήματα, προσωπικό, ψηφιακό εκσυγχρονισμό και νέες υποδομές, διέθεσαν τα χρήματα σε απευθείας αναθέσεις και φωτογραφικές συμβάσεις. Άδειασαν τα ταμεία, διπλασίασαν τους μισθούς τους και ύστερα ήρθαν να μας πουν ότι τα ΕΛΤΑ δεν είναι βιώσιμα και για τον λόγο αυτό πρέπει να κλείσουν. Ακόμα όμως και αν δεν ήταν δημόσια, δεν μπορεί μία κυβέρνηση να μετρά μια κοινωφελή υπηρεσία με όρους κερδοφορίας. Δηλαδή, αν το Νοσοκομείο της Ρόδου ή της Καρπάθου δεν είναι επικερδή, θα τα κλείσουν;
Αν ένα σχολείο σε μια μικρή κοινότητα δεν βγάζει “πλεόνασμα”, θα το καταργήσουν; Αυτή δεν είναι λογική κράτους, είναι λογική Νέας Δημοκρατίας.
