Ο κ. Νικόλας Φαραντούρης είναι ευρωβουλευτής (the Left), μέλος της Επιτροπής Ασφάλειας και Άμυνας, Προϋπολογισμού και Περιβάλλοντος και συντονιστής της Επιτροπής Συνταγματικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Καθηγητής Ευρωπαϊκού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, κάτοχος της Ευρωπαϊκής Έδρας Jean Monnet.
Στη συνέντευξη που ακολουθεί, μιλάει για θέματα εξωτερικής πολιτικής ενώ σχολιάζει και τις δημοσκοπήσεις και μιλάει για την ανάγκη ανασυγκρότησης του προοδευτικού χώρου.
• Η Τουρκία θέλει να διεκδικήσει ρόλο στην άμυνα της Ευρώπης (όπως και σε άλλα μεγάλα διεθνή ζητήματα π.χ. στο Ουκρανικό). Τι πρέπει να κάνει η Ελλάδα; Θα θέσει βέτο για την άρση του casus belli εάν θέλει η Τουρκία να ανοίξει η πόρτα της ευρωάμυνας;
Είμαι από τους πρώτους που προειδοποίησαν δημοσίως και τεκμηριωμένα για τους κινδύνους από τη συμμετοχή της Τουρκίας στη νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφαλείας. Δεν πρόκειται για «τυπολατρία», όπως υποστήριξε ο καγκελάριος Merz ενώπιον του Έλληνα πρωθυπουργού. Πρόκειται για θέμα ουσίας. Είναι τουλάχιστον παράδοξο το γεγονός ότι μια χώρα που κατέχει στρατιωτικά εδάφη κράτους-μέλους της ΕΕ και απειλεί με πόλεμο ένα άλλο, προσεγγίζεται ως ισότιμος εταίρος σε μια κρίσιμη και στρατηγική δομή της Ευρώπης. Επισημαίνω ότι η τουρκική συμμετοχή δρομολογήθηκε με την ανοχή της ελληνικής κυβέρνησης και χωρίς τη συναίνεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, παρακάμπτοντας κάθε έννοια δημοκρατικής λογοδοσίας. Ως μέλος της Επιτροπής Ασφάλειας και Άμυνας και συντονιστής στην Επιτροπή Συνταγματικών Υποθέσεων, έχω ζητήσει την αυστηρή τήρηση των Συνθηκών. Μαζί με συναδέλφους από όλες τις δημοκρατικές ομάδες, θα επιμείνουμε στο θέμα της Τουρκίας, έτσι ώστε να αποτραπεί κάθε απόπειρα παρασκηνιακής σύμπραξης χωρίς θεσμική νομιμοποίηση.
Η Ελλάδα πάντως, πρέπει να βγει από το καβούκι της και να διεκδικήσει ενεργό ρόλο στις εξελίξεις. Ο κόσμος αλλάζει, η Ευρώπη έχει νέες ανάγκες και εμείς οφείλουμε να αδράξουμε τις ευκαιρίες. Έχω προτείνει, για παράδειγμα, η Ελλάδα να πρωταγωνιστήσει -αντί της Τουρκίας ή του Βατικανού- ως γέφυρα ειρήνης μεταξύ δύο ομόδοξων λαών, της Ρωσίας και της Ουκρανίας. Ο Άθως (Ουρανούπολη) προσφέρεται ως ιδανικός τόπος διαπραγμάτευσης καθώς είναι ένας διεθνώς αναγνωρισμένος πνευματικός χώρος, με ισχυρούς συμβολισμούς υπέρβασης, συνεννόησης και επανεκκίνησης. Η Ελλάδα, ως μέλος της ΕΕ, μη-μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και υπέρμαχος του Διεθνούς Δικαίου, διαθέτει όλα τα εχέγγυα για να προσφέρει υπηρεσίες διπλωματικής διαμεσολάβησης.
Είναι καιρός να αποτινάξουμε την παθητικότητα και να αναδείξουμε τη γεφυροποιό ισχύ του ελληνισμού, αναβαθμίζοντας τη γεωπολιτική μας αξία έναντι της Άγκυρας.
• Θα ήθελα το σχόλιό σας για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό για τον οποίο έχει γίνει πολύς λόγος. Γιατί είναι σημαντικός για την Ελλάδα; Έχει κατατεθεί στα ευρωπαϊκά όργανα; Θα πρέπει να κατατεθεί ο χάρτης του ΘΧΣ και στον ΟΗΕ;
Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός (ΘΧΣ) είναι ένα στρατηγικό εργαλείο. Δεν είναι ούτε απλή διοικητική υποχρέωση ούτε μια τεχνική καταγραφή. Αποτελεί αφενός νομική απεικόνιση των ζωνών δικαιοδοσίας της Ελλάδας και αφετέρου ένα επιπλέον έρεισμα ενόψει της οριοθέτησης της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ). Η σημασία του είναι επομένως γεωπολιτική, οικονομική και θεσμική. Παράλληλα, όμως, η ολοκλήρωση του ΘΧΣ αποτελεί εθνική υποχρέωση έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την οποία η χώρα μας καθυστέρησε να εκπληρώσει, λόγω του τουρκικού αναθεωρητισμού, και τελικά συμμορφώθηκε μόνο έπειτα από καταδίκη από το Δικαστήριο της ΕΕ και κατόπιν δημοσίευσης ενός ανταγωνιστικού τουρκικού χάρτη από το Πανεπιστήμιο της Άγκυρας.
Προσωπικά, θέλοντας να βοηθήσω από την πλευρά μου τις ελληνικές θέσεις, είχα υποβάλει εγκαίρως ερώτηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο επίτροπος Αλιείας και Ωκεανών Κώστας Καδής, με διαβεβαίωσε ότι η Επιτροπή θα στηρίξει τα κράτη-μέλη σε κάθε πρόκληση κατά την εφαρμογή της Οδηγίας. Πάντως, ο τελικός χάρτης που ανάρτησε η Ελλάδα κατατέμνει μεν τις χωρικές ενότητες, αλλά εναποθέτει την οργάνωση των δραστηριοτήτων (πλαίσια) στις καλένδες, με αποτέλεσμα να αποδυναμώνεται το γεωπολιτικό αποτύπωμα του ΘΧΣ. Αυτή η εκκρεμότητα πρέπει να κλείσει άμεσα.
• Πρέπει όμως η Ελλάδα να κηρύξει ΑΟΖ και στις υπόλοιπες περιοχές; Μέχρι σήμερα έχει κηρύξει ΑΟΖ μέχρι τη μισή Ρόδο και το Ιόνιο. Γεννάται λοιπόν η απορία, για ποιον λόγο η χώρα μας, δεν έχει προχωρήσει στην πλήρη κήρυξη της ΑΟΖ; Τι συμβαίνει;
Η οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας είναι στρατηγικής σημασίας για την υπεράσπιση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων και πρέπει να προσεγγίζεται με υπευθυνότητα. Η Ελλάδα οφείλει να αξιοποιήσει το Δίκαιο της Θάλασσας επεκτείνοντας τα χωρικά της ύδατα και προχωρώντας σε επιμέρους οριοθετήσεις ΑΟΖ. Αυτό δεν σημαίνει ότι αναγνωρίζουμε «ειδικό καθεστώς». Αντιθέτως, πρέπει να χτίσουμε τη διεθνή μας επιχειρηματολογία πάνω σε κοινώς αποδεκτές αρχές. Έχουμε ήδη προχωρήσει στο Ιόνιο και νοτίως της Κρήτης. Στο πλαίσιο αυτό, για να συνδράμω στην προσπάθεια της Ελλάδας, έχω καταθέσει ερώτηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ζητώντας τη χάραξη ενιαίας στρατηγικής για τις θαλάσσιες ζώνες, συντονισμένα και με πρόβλεψη κυρώσεων έναντι τρίτων χωρών που απειλούν τα δικαιώματα των κρατών-μελών.
• Στα δικά μας, πώς βλέπετε τις δημοσκοπήσεις; Υπάρχουν διακυμάνσεις σε όλα τα κόμματα ενώ οι πολίτες είναι σφόδρα δυσαρεστημένοι με την κυβέρνηση για πολλά θέματα με σημείο αιχμής την ακρίβεια.
Οι δημοσκοπήσεις επιβεβαιώνουν ότι το κομματικό φαινόμενο βρίσκεται σε βαθιά κρίση. Τα κόμματα φαίνεται να μην εκφράζουν πλέον τις ανάγκες της κοινωνίας και έχουν βυθιστεί στην εσωστρέφεια. Δεν πρόκειται για πρόβλημα μόνο της κυβέρνησης ή της αντιπολίτευσης· είναι συστημικό. Όταν το κυβερνών κόμμα αγγίζει μόλις το 25% (απ’ το 50% που ψηφίζει), παρά το προβάδισμά του, σημαίνει ότι έχει χαθεί η επαφή με την κοινωνία. Μάλιστα, αν δούμε πίσω από την αναπαραγωγή επιλεγμένων στατιστικών στοιχείων που υποστηρίζουν το κυβερνητικό αφήγημα, ο κόσμος τα βγάζει δύσκολα πέρα. Η ακρίβεια, την οποία εύστοχα επισημαίνετε, είναι αποτέλεσμα της ατολμίας της κυβέρνησης να καταπολεμήσει τα καρτέλ και να εξυγιάνει την αγορά. Οι αποκαλύψεις για σκάνδαλα, όπως αυτό με τον ΟΠΕΚΕΠΕ, οι καταγγελίες περί ατιμωρησίας, οι υποκλοπές, η τραγωδία των Τεμπών, όλα κλονίζουν την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς. Χρειάζονται επειγόντως βαθιές θεσμικές τομές: ανεξαρτησία και αποκατάσταση του κύρους της Δικαιοσύνης, διαφάνεια, επαναθεμελίωση του κράτους δικαίου. Η παρούσα κυβέρνηση όμως έχει εξαντλήσει τα πολιτικά της αποθέματα και λειτουργεί πλέον με γνώμονα την επικοινωνιακή της επιβίωση. Είναι ευθύνη μας να διαμορφώσουμε μια αξιόπιστη, προοδευτική πρόταση διακυβέρνησης, που θα ανταποκριθεί στα πραγματικά προβλήματα της χώρας.
• Με την εικόνα που παρουσιάζουν τα κόμματα στην Ελλάδα, υπάρχει ανάγκη συνεργασίας των κομμάτων του προοδευτικού χώρου; Πώς μπορεί να γίνει αυτό κατά την άποψή σας;
Η ανασυγκρότηση του προοδευτικού χώρου είναι ένα πάνδημο αίτημα των πολιτών, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Βλέπουμε ότι η δεκαετία της κρίσης και της σύγχυσης επέτρεψε την άνοδο ακροδεξιών, νεοσυντηρητικών και εν γένει επικίνδυνων δυνάμεων σε πολλές χώρες, ανάμεσα στις οποίες είναι η Γερμανία, η Γαλλία, η Ολλανδία και φυσικά η Ελλάδα. Πιστεύω στο ένστικτο και τον πατριωτισμό των Ελλήνων και είμαι αισιόδοξος ότι η ανάγκη και η ζωή θα πυροδοτήσουν εξελίξεις, είτε με τη δημιουργία νέου φορέα, είτε με τη συνεργασία υφιστάμενων φορέων, ενδεχομένως με διαφορετική σύνθεση. Προσωπικά, έχω ταχθεί υπέρ της επανεκκίνησης της δημοκρατικής παράταξης με συγκεκριμένα βήματα, ξεκινώντας από το ίδιο μου το κόμμα, μακριά από μικροκομματικούς εγωισμούς και προσωπικές αβελτηρίες. Η πατρίδα μας είναι πάνω από τη φιλοδοξία. Η κοινωνία ζητά καινούργια πρόσωπα, καινούργια προγράμματα και καινούργιες αντιλήψεις. Πάνω σε αυτό πρέπει να στηριχθεί η επανεκκίνηση της δημοκρατικής παράταξης.
Νικόλας Φαραντούρης, ευρωβουλευτής: «Βάζω πλάτη στην Ευρώπη για την Ελλάδα»
