Δύο αποφάσεις της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου επαναχαρτογραφούν τον εσωτερικό χάρτη λειτουργίας της δικαιοσύνης στη Δωδεκάνησο.
Η απόφαση 9/2025 εγκρίνει την τροποποίηση του Κανονισμού Εσωτερικής Υπηρεσίας του Εφετείου Δωδεκανήσου με εκτενείς ρυθμίσεις για το Πολιτικό Τμήμα και με κωδικοποίηση όλων των υφιστάμενων τροποποιήσεων.
Η απόφαση 90/2025 δίνει πράσινο φως στις αλλαγές του Πρωτοδικείου Ρόδου για το ποινικό ημερολόγιο και για την οργάνωση της Γραμματείας. Και οι δύο κινήσεις πατούν στον ν. 4938 του 2022 που θέτει το πλαίσιο για τους κανονισμούς εσωτερικής υπηρεσίας των δικαστηρίων και επιδιώκουν να συντονίσουν διαδικασίες και ανθρώπινους πόρους με τις ανάγκες μιας περιφέρειας που έχει έδρα στη Ρόδο και μεταβατικές έδρες με ιδιαίτερη γεωγραφική και δικαστική ιδιαιτερότητα.
Τι αλλάζει στο Εφετείο Δωδεκανήσου
Η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου εγκρίνει την απόφαση 1 του 2023 της Ολομέλειας του Εφετείου Δωδεκανήσου. Η ουσία των αλλαγών αφορά στην προσαρμογή του Κανονισμού στον ν. 4938 του 2022 και στις μεταβαλλόμενες υπηρεσιακές ανάγκες. Ιδιαίτερο βάρος πέφτει στο Πολιτικό Τμήμα. Η Ρόδος παραμένει έδρα με προβλεπόμενες συνεδριάσεις την Παρασκευή της πρώτης πλήρους εβδομάδας κάθε μήνα και την Παρασκευή της πρώτης πλήρους εβδομάδας μετά τη δέκατη έκτη Σεπτεμβρίου.
Το Τριμελές συνεδριάζει στις δέκα ενώ το Μονομελές στις δέκα, και τέταρτο μετά το πέρας του Τριμελούς.
Η μεταβατική έδρα της Κω διατηρεί τρεις συνόδους ετησίως σε ημέρες που ορίζει με πράξη ο Πρόεδρος Εφετών στην αρχή κάθε έτους με ώρα εννέα για το Τριμελές και εννέα και τέταρτο για το Μονομελές.
Ρητά ορίζονται διαστήματα χωρίς πολιτικές συνεδριάσεις. Οι δικαστικές διακοπές εκτός αν υπάρξει ειδική απόφαση για τμήματα διακοπών. Η εορταστική περίοδος από είκοσι Δεκεμβρίου έως έξι Ιανουαρίου.
Η Μεγάλη Εβδομάδα και η εβδομάδα της Διακαινησίμου. Επίσης δεν συνεδριάζει όταν οι ορισμένες ημέρες συμπίπτουν με νόμιμες αργίες πανελλήνιες ή τοπικές.
Καθορίζονται ανώτατα όρια υποθέσεων ανά δικάσιμο. Για τους μήνες χωρίς μεταβατική συνεδρίαση στην Κω έως είκοσι υποθέσεις στο Τριμελές και έως πενήντα στο Μονομελές. Για τους μήνες με σύνοδο στην Κω τα όρια μειώνονται. Έως δέκα για το Τριμελές στη Ρόδο και έως είκοσι για το Μονομελές. Προβλέπεται δυνατότητα αύξησης με απόφαση του Προέδρου Εφετών μόνο για εξαιρετικούς λόγους και μέχρι τα ανώτατα ποσοστά που επιτρέπει ο Κώδικας Οργανισμού Δικαστηρίων.
Η κατανομή ανά δικαστικό λειτουργό αποκτά μετρήσιμα όρια και δείκτες δυσκολίας. Για τις τριμελείς συνθέσεις το ετήσιο πλαφόν είναι είκοσι πέντε υποθέσεις με κατώφλι δέκα. Για τις μονομελείς πενήντα πέντε με κατώφλι είκοσι. Εισάγεται σύστημα βαθμολόγησης δυσχέρειας από ένα έως πέντε.
Ο Πρόεδρος Εφετών κατατάσσει κάθε υπόθεση. Τα αθροίσματα ανά δικαστή πρέπει να συγκλίνουν ανά τρίμηνο και στο τέλος του δικαστικού έτους με περιθώριο διαφοράς έως πέντε μονάδες. Η ρύθμιση αυτή στοχεύει να ισορροπήσει την ποιοτική και ποσοτική επιβάρυνση και να μειώσει το φαινόμενο άνισης χρέωσης.
Η τροποποίηση του Κανονισμού Εφετείου Δωδεκανήσου κρίθηκε, αποφασίστηκε και δημοσιεύθηκε στην Αθήνα στις 27 Φεβρουαρίου 2025. Η έναρξη ισχύος ορίζεται για τις 27 Οκτωβρίου 2025.
Οι αλλαγές στο Πρωτοδικείο Ρόδου
Η Ολομέλεια εγκρίνει την απόφαση 3 του 2024 της Ολομέλειας Δικαστών του Πρωτοδικείου Ρόδου. Το βάρος πέφτει σε δύο σημεία. Πρώτον στον καθορισμό των δικασίμων των ποινικών δικαστηρίων με προσαρμογή στον ν. 5090 του 2024. Δεύτερον στην αναδιάταξη της Γραμματείας στο πλαίσιο του Μέρους Τρίτου του Κανονισμού.
Το ποινικό πρόγραμμα ορίζει συχνότητες συνεδριάσεων για Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο, Τριμελή και Μονομελή Πλημμελειοδικεία, Δικαστήρια Ανηλίκων και διαδικασία αυτοφώρου. Υπάρχουν ειδικότερες ρυθμίσεις για τη μεταβατική έδρα Καρπάθου.
Οι ημέρες και ώρες τοποθετούνται σε σταθερά σχήματα. Για παράδειγμα τα Τριμελή Πλημμελειοδικεία κάθε Τετάρτη και κάθε Παρασκευή με εξαιρέσεις στην πρώτη Παρασκευή και στην τρίτη Τετάρτη κάθε μήνα. Τα Μονομελή κάθε Δευτέρα και Παρασκευή και επίσης την πρώτη και την τρίτη Τετάρτη. Τα αυτόφωρα συνεδριάζουν όλες τις εργάσιμες και κάθε Σάββατο στις δώδεκα.
Στο οργανωτικό σκέλος η Γραμματεία του Πρωτοδικείου συγκροτείται από Διεύθυνση και δύο τμήματα. Πολιτικό και Ποινικό. Σε καθένα υπηρετούν τουλάχιστον πέντε υπάλληλοι. Προΐσταται ο Πρόεδρος Πρωτοδικών που διευθύνει το Πρωτοδικείο. Το ωράριο εξυπηρέτησης κοινού ορίζεται από τις εννέα έως τις δεκατρείς και τριάντα. Η ρύθμιση απαντά στην ανάγκη σαφούς κατανομής καθηκόντων και ενίσχυσης της καθημερινής λειτουργίας με προβλέψιμο πλαίσιο για δικηγόρους και πολίτες.
Η απόφαση 90 του 2025 δημοσιεύθηκε στο Φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως Τεύχος Β με αριθμό 5688 στις 27 Οκτωβρίου 2025.
Γιατί έχει σημασία η κωδικοποίηση και η ποσοτικοποίηση
Η κωδικοποίηση σε ενιαίο κείμενο μειώνει την αβεβαιότητα και αποτρέπει ερμηνευτικά κενά που προκύπτουν από συρραφή τροποποιήσεων. Η ποσοτικοποίηση με ανώτατα όρια ανά δικάσιμο και με ετήσια πλαφόν ανά δικαστή ενισχύει την προβλεψιμότητα και την ισοκατανομή. Ο δείκτης δυσκολίας από ένα έως πέντε αντιμετωπίζει το χρόνιο πρόβλημα των άνισων χρεώσεων, όπου λίγες βαριές υποθέσεις ισοδυναμούν με πολλές απλές.
Η σύγκλιση των αθροισμάτων ανά τρίμηνο και στο τέλος του έτους προσθέτει μηχανισμό ελέγχου για την ποιότητα της κατανομής και λειτουργεί ως βαλβίδα σταθερότητας σε περιόδους αιχμής.
Η Δωδεκάνησος διαθέτει μεταβατικές έδρες, όπως η Κως και η Κάρπαθος. Η νησιωτικότητα επιβάλλει προγραμματισμό με μεγάλες ακρίβειες.
Τα σταθερά παράθυρα συνεδριάσεων επιτρέπουν σε δικηγόρους, μάρτυρες και διαδίκους να προγραμματίζουν μετακινήσεις με μικρότερο ρίσκο αναβολών. Τα μειωμένα όρια υποθέσεων στη Ρόδο τους μήνες που υπάρχει σύνοδος στην Κω είναι αναγνώριση των πρακτικών περιορισμών που δημιουργεί η πολυνησία και καταμερίζουν τον φόρτο με ρεαλιστικό τρόπο.
Οι δύο αποφάσεις δεν είναι τυπικές πράξεις επικύρωσης. Δημιουργούν οδικό χάρτη για τον τρόπο που τα δικαστήρια της Δωδεκανήσου μοιράζουν τον χρόνο τους και τους ανθρώπινους πόρους. Η σαφήνεια στις συνεδριάσεις, τα όρια ανά δικάσιμο και ανά δικαστή, η κωδικοποίηση των κανόνων και η ξεκάθαρη δομή Γραμματειών συνθέτουν ένα πλαίσιο που ευνοεί την προβλεψιμότητα και την ισονομία. Σε μια πολυνησιακή περιφέρεια όπου οι αποστάσεις μετρούν, οι λεπτομέρειες του ημερολογίου γίνονται ζήτημα ουσίας για την πρόσβαση στη δικαιοσύνη.
