Η Γραμματεία Δικαιωμάτων του Παιδιού, από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής της, έχει αναπτύξει ένα ευρύ και δυναμικό φάσμα δράσεων. Αυτό δηλώνει η Συντονίστρια Δικαιωμάτων του Παιδιού στην περιοχή μας, κα Κατερίνα Εμμανουήλ. Η ίδια μιλάει για τους στόχους της νεοσύστατης αυτής γραμματείας στη ΝΔ
Συνέντευξη στην Πέγκυ Ντόκου
• Κυρία Εμμανουήλ με απόφαση της Γραμματέως Δικαιωμάτων του Παιδιού, οριστήκατε Συντονίστρια Δικαιωμάτων του Παιδιού Δωδεκανήσων στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου. Μιλήστε μας για τους επόμενους στόχους σας.
Με απόφαση της Γραμματέως Δικαιωμάτων του Παιδιού, κυρίας Μαρίας Καραγιάννη, ορίστηκα τον περασμένο Φεβρουάριο ως Συντονίστρια της Γραμματείας για τα Δωδεκάνησα. Θα ήθελα να διευκρινίσω πως η Γραμματεία Δικαιωμάτων του Παιδιού αποτελεί μια νεοσύστατη Γραμματεία της ΝΔ, η οποία δημιουργήθηκε το 2024 με πρωτοβουλία του Πρωθυπουργού και Προέδρου της ΝΔ Κυριάκου Μητσοτάκη, σηματοδοτώντας ότι η προστασία και η ανάπτυξη του παιδιού βρίσκονται στο επίκεντρο της κυβερνητικής ατζέντας.
Η στελέχωση της Γραμματείας ακολουθεί τον διοικητικό χάρτη της χώρας, με έναν συντονιστή ανά περιφέρεια. Στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου ωστόσο, λόγω της γεωγραφικής της ιδιαιτερότητας και της έκτασης, έχουν οριστεί δύο συντονίστριες: εγώ για τα Δωδεκάνησα και η κυρία Ιφιγένεια Χατζηγεωργίου, με καταγωγή και μόνιμη κατοικία στην Πάρο, για τις Κυκλάδες.
Ο βασικός μου στόχος είναι, κατά τη διάρκεια της θητείας μου, να επισκεφθώ όσο το δυνατόν περισσότερες δομές και φορείς που δραστηριοποιούνται στον τομέα της παιδικής προστασίας και της προάσπισης των δικαιωμάτων του παιδιού στα Δωδεκάνησα, καθώς ευρύτερα ως Γραμματεία στοχεύουμε να λειτουργούμε ως ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στην κοινωνία και την κυβέρνηση, ενισχύοντας με εισηγητικό ρόλο όλους όσοι εργάζονται καθημερινά για την ευημερία και την ασφάλεια των παιδιών μας.
Μέσα από συναντήσεις, εθελοντικές δράσεις, δράσεις και εκδηλώσεις ενημέρωσης, φιλοδοξούμε να συμβάλουμε ουσιαστικά — από το δικό μας μετερίζι — στη διαμόρφωση ενός καλύτερου αύριο, που αξίζει σε κάθε παιδί.
-Ποια θα λέγατε ότι είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά σήμερα στην δική μας περιοχή, που έχει τον χαρακτήρα της νησιωτικότητας;
Η νησιωτικότητα αποτελεί ένα από τα βασικά γεωγραφικά χαρακτηριστικά της Ελλάδας, που διαμορφώνει σε μεγάλο βαθμό την καθημερινότητα των κατοίκων και φυσικά των παιδιών που μεγαλώνουν σε αυτά. Στα Δωδεκάνησά μας, μια περιοχή με πλούσια ιστορία και πολιτισμό, η ζωή στα νησιά προσφέρει μοναδικές εμπειρίες, αλλά συνοδεύεται και από ιδιαίτερες προκλήσεις. Τα προβλήματα που δημιουργούνται από τη νησιωτικότητα διαφέρουν ανάλογα με το μέγεθος και τις υποδομές κάθε νησιού.
Ένα από τα βασικά ζητήματα είναι η ισότιμη πρόσβαση στην εκπαίδευση. Στα μικρότερα νησιά, όπως η Τήλος, το Καστελόριζο ή η Χάλκη, τα σχολεία λειτουργούν με περιορισμένο προσωπικό λόγω της δυναμικότητάς τους. Αν και έχουν γίνει σημαντικά βήματα από την Κυβέρνηση για την ενίσχυση των νησιωτικών σχολείων – όπως η ενσωμάτωση ψηφιακών εργαλείων, η παροχή εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και η ενίσχυση με αναπληρωτές εκπαιδευτικούς – οι ιδιαιτερότητες των μικρών νησιών εξακολουθούν να απαιτούν στοχευμένες παρεμβάσεις. Στα μεγαλύτερα νησιά, όπως η Ρόδος και η Κως, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα είναι φυσικά πιο οργανωμένα, αλλά αντιμετωπίζουν προβλήματα όπως υπεράριθμα τμήματα ή καθυστερήσεις σε τοποθετήσεις εκπαιδευτικών, παρόλο που το ΥΠΑΙΘ διορίζει κάθε χρόνο μεγάλο αριθμό μόνιμων και αναπληρωτών εκπαιδευτικών.
Επιπρόσθετα παρά τις συνεχόμενες κυβερνητικές πρωτοβουλίες για την ενίσχυση των νησιωτικών δομών υγείας, με αποστολές γιατρών, κίνητρα στους γιατρούς για κάλυψη θέσεων σε απομακρυσμένες περιοχές και υποστήριξη μέσω τηλεϊατρικής, εξακολουθούν να υπάρχουν νησιά με ελλείψεις σε βασικές ειδικότητες. Η Πολιτεία έχει αναγνωρίσει αυτές τις ανάγκες και έχει προχωρήσει σε βελτιώσεις, αλλά η συνέχιση και επέκταση τέτοιων πολιτικών είναι ζωτικής σημασίας.
Η περιορισμένη κοινωνική ζωή και οι μειωμένες δυνατότητες για εξωσχολικές δραστηριότητες σε μικρότερα νησιά αποτελούν μια ακόμα πρόκληση. Αν και έχουν ξεκινήσει δράσεις για την ανάπτυξη πολιτιστικών και αθλητικών δομών, πολλά παιδιά εξακολουθούν να μην έχουν πρόσβαση σε ευκαιρίες που θεωρούνται αυτονόητες σε άλλες περιοχές. Πρωτοβουλίες σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και πολιτιστικούς φορείς μπορούν να ενισχύσουν αυτή την κατεύθυνση.
Επιπρόσθετα, η μετακίνηση αποτελεί σταθερό εμπόδιο για πολλές οικογένειες. Οι περιορισμένες ακτοπλοϊκές και αεροπορικές συνδέσεις, σε συνδυασμό με απρόβλεπτες καιρικές συνθήκες, επηρεάζουν την καθημερινότητα, την εκπαιδευτική και κοινωνική ζωή των παιδιών. Η κυβέρνηση έχει επιχειρήσει να ενισχύσει την νησιωτική συγκοινωνία με επιδοτούμενες γραμμές και προγράμματα όπως το Μεταφορικό Ισοδύναμο, ωστόσο απαιτείται διαρκής παρακολούθηση και αναβάθμιση των συνδέσεων.
Τέλος, σημαντικής ενίσχυσης χρήζουν και οι τοπικές οικονομίες των νησιών για αυτό η κυβέρνηση της ΝΔ έχει εφαρμόσει μέτρα στήριξης για την ενίσχυση των μικρών νησιωτικών οικονομιών, ωστόσο χρειάζονται σταθερές και μακροπρόθεσμες πολιτικές για να διασφαλιστεί η κοινωνική συνοχή και η ισότητα ευκαιριών για όλα τα παιδιά.
Συνοψίζοντας, τα παιδιά των Δωδεκανήσων μεγαλώνουν σε ένα όμορφο αλλά απαιτητικό περιβάλλον. Η Κυβέρνηση από το 2019 έχει κάνει βήματα προς τη στήριξη των νησιών και των οικογενειών τους – βήματα που πρέπει να συνεχιστούν και να ενισχυθούν. Ο στόχος πρέπει να είναι ένας: να διασφαλίσουμε ότι κάθε παιδί, ανεξάρτητα από τον τόπο διαμονής του, έχει τα ίδια εφόδια και ευκαιρίες για ένα ποιοτικό μέλλον.
-Ποιες άλλες πρωτοβουλίες και δράσεις περιλαμβάνει η Γραμματεία Δικαιωμάτων του Παιδιού;
Η Γραμματεία Δικαιωμάτων του Παιδιού, από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής της, έχει αναπτύξει ένα ευρύ και δυναμικό φάσμα δράσεων, με στόχο την ουσιαστική προστασία και ενδυνάμωση των παιδιών σε κάθε γωνιά της χώρας. Πέρα από τις επισκέψεις και τις συνεργασίες με δομές παιδικής προστασίας και φορείς της κοινωνίας των πολιτών, που εργάζονται καθημερινά για την προάσπιση των δικαιωμάτων του παιδιού, η Γραμματεία διαμορφώνει εισηγήσεις και θεσμικές προτάσεις που ενισχύουν το εθνικό πλαίσιο προστασίας των ανηλίκων.
Οι δράσεις μας υλοποιούνται τόσο σε τοπικό όσο και σε πανελλαδικό επίπεδο. Πρόσφατα, συμβάλαμε στη συγκέντρωση των “summer kits” για τον οργανισμό Μαζί για το Παιδί, τα οποία παραδόθηκαν σε παιδιά που φιλοξενούνται σε δομές παιδικής προστασίας. Τα kits περιείχαν όλα τα απαραίτητα για την παραλία, ώστε κανένα παιδί να μη στερηθεί τη χαρά του καλοκαιριού.
Ιδιαίτερη αξία είχε η έμπρακτη στήριξη της Υφυπουργού Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, κυρίας Έλενας Ράπτη, Εθνικής Συντονίστριας για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση της Σεξουαλικής Κακοποίησης και Εκμετάλλευσης Ανηλίκων και Βουλευτή Α’ Θεσσαλονίκης. Με την αρωγή της, κάθε backpack περιείχε υλικό από την Καμπάνια “Ένα στα Πέντε” — είτε ένα παραμύθι, είτε ενημερωτικό φυλλάδιο — ενισχύοντας την πρόληψη και την ενημέρωση με τρόπο φιλικό προς το παιδί.
Παράλληλα, με μεγάλη συγκίνηση και χαρά, μετά την εκπλήρωση της ευχής του μικρού Γιωργάκη, 5 ετών, που πάσχει από τετραπάρεση, υιοθετήσαμε και δεύτερη ευχή μέσω του Make-A-Wish Ελλάδος: την ευχή του μικρού Ραφαήλ, 10 ετών, ο οποίος δίνει τη δική του γενναία μάχη με το μυελοβλάστωμα. Το όνειρό του μικρού Ραφαήλ είναι να επισκεφθεί τη Legoland στη Γερμανία — και εμείς δεσμευτήκαμε να το κάνουμε πραγματικότητα!
Τον Σεπτέμβριο λοιπόν, θα διοργανώσουμε φιλανθρωπική εκδήλωση, καθώς και ψηφιακή καμπάνια ενίσχυσης, ώστε να χαρίσουμε στον μικρό Ραφαήλ, όχι απλώς ένα ταξίδι, αλλά μια εμπειρία γεμάτη χαρά, ξεγνοιασιά και ελπίδα.
Τέλος, για την περιοχή μας, προγραμματίζουμε μια σημαντική εκδήλωση αμέσως μετά την ολοκλήρωση της τουριστικής περιόδου, ώστε να εξασφαλίσουμε τη μέγιστη δυνατή συμμετοχή και προσβασιμότητα. Στόχος μας είναι η ουσιαστική ενημέρωση των γονέων αλλά και των παιδιών για τα δικαιώματά τους. Παράλληλα, θα παρουσιάσουμε τα κυβερνητικά εργαλεία και τις πολιτικές που έχουν υλοποιηθεί από το 2019 έως σήμερα για την ενίσχυση της παιδικής προστασίας και των ελληνικών οικογενειών. Η εκδήλωση θα έχει ενημερωτικό και διαδραστικό χαρακτήρα, με τη συμμετοχή ειδικών, εκπροσώπων φορέων και παιδαγωγών, ώστε να ενισχύσουμε τη γνώση, την πρόληψη και την ενεργή συμμετοχή των πολιτών. Γιατί η ενημέρωση είναι το πρώτο βήμα για την ενδυνάμωση — και κάθε παιδί αξίζει να μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον που γνωρίζει, σέβεται και προστατεύει τα δικαιώματά του.
Πρόσφατα επισκεφθήκατε την κλειστή ελεγχόμενη δομή Λέρου. Περιγράψτε μας την κατάσταση και ποιες παρεμβάσεις προωθείτε σε ανάλογες περιπτώσεις;
Επισκέφθηκα την Κλειστή Ελεγχόμενη Δομή Λέρου, σε μια προσπάθεια, να διαπιστώσω δια ζώσης τις συνθήκες φιλοξενίας και τις διαδικασίες προστασίας των δικαιωμάτων και διασφάλισης των συμφερόντων, των ανηλίκων που φιλοξενούνται.
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής μου, είχα την ευκαιρία να κάνω μια ουσιαστική συζήτηση με τη Διοικήτρια, κα. Κυπρίζογλου, για θέματα που άπτονται της λειτουργίας του Κέντρου.
Λίγους μήνες πριν, στη δομή βρισκόταν πλήθος ασυνόδευτων ανηλίκων που υπερέβαινε κατά πολύ τον σχεδιαζόμενο αριθμό. Με δεδομένη τη σημαντική σε σχέση με πέρυσι, μείωση των μεταναστευτικών ροών, το Κέντρο φιλοξενεί τη δεδομένη στιγμή, 14 ασυνόδευτα ανήλικα (14-17 ετών), ενώ τα ανήλικα που φιλοξενούνται μαζί με τις οικογένειές τους ξεπερνούν τα 250.
Για όλα τα παιδιά προσχολικής ηλικίας λειτουργεί δημόσιο Νηπιαγωγείο εντός της Δομής, ενώ τα μεγαλύτερα παιδιά εγγράφονται στα δημόσια σχολεία του νησιού, ανάλογα με τη βαθμίδα που ανήκουν ηλικιακά.
Η Δομή της Λέρου λειτουργεί ως Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης και δεν αποτελεί Κέντρο φιλοξενίας, οπότε μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία ταυτοποίησης, οι μετανάστες μεταφέρονται στην ενδοχώρα ή στην περίπτωση που τους αποδοθεί διεθνής προστασία, επιλέγουν οι ίδιοι που θα μείνουν.
Τα ασυνόδευτα ανήλικα μεταφέρονται στα ειδικά Κέντρα φιλοξενίας ανηλίκων ή σε άλλου είδους καταλύματα, κατάλληλα για ανήλικους αποκλειστικά.
Στο μεταναστευτικό από το 2020 η Κυβέρνηση της ΝΔ πραγματικά έχει κάνει άλματα ιδιαίτερα όσον αφορά στην προστασία των δικαιωμάτων τόσο των ασυνόδευτων ανηλίκων, όσο και των ανηλίκων που φτάνουν στη χώρα μας με τις οικογένειες τους. Το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου συνεχίζει να ενισχύει τις δομές για ασφαλή, αξιοπρεπή και ουσιαστική ένταξη των ανηλίκων.
Πρόσφατα βρεθήκατε στο πλευρό των παιδιών με αναπηρίες και των οικογενειών τους στην Κάλυμνο. Πώς έχουν τα πράγματα εκεί;
Επισκέφθηκα για ακόμη μία φορά το ΚΔΑΠ ΑμεΑ Καλύμνου, σε μια συνάντηση με ουσία που μου έδωσε την ευκαιρία να διαπιστώσω το πολύτιμο έργο του Σωματείου Γονέων & Κηδεμόνων ΑμεΑ «Ο Άγιος Παντελεήμων».
Βρέθηκα στους χώρους του Κέντρου, καθώς και τη νέα Δομή Ημερήσιας Διαβίωσης, που ολοκληρώθηκε με δαπάνες της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου. Συζήτησα με τη νέα πρόεδρο κα. Βαρδαούλη και τη Γραμματέα και κοινωνική λειτουργό κα. Γαβαλά, για θέματα λειτουργίας του Κέντρου και ενημερώθηκα για τις ανάγκες και τη δυναμική της δομής στην τοπική κοινωνία. Το Κέντρο εξυπηρετεί 25 άτομα σήμερα, ενώ υπάρχει η δυνατότητα να ωφεληθούν και περισσότερα.
Σκοπός του Κέντρου είναι η συστηματική στήριξη των ατόμων με αναπηρίες και των οικογενειών τους, μέσω εκπαιδευτικών, ψυχοκοινωνικών και δημιουργικών δράσεων που ενδυναμώνουν και εντάσσουν.
Το προσωπικό αξιολογεί και καταγράφει τις ανάγκες των παιδιών και των οικογενειών, συνεργάζεται με τοπικούς φορείς και παρέχει εκπαίδευση σε διάφορα εργαστήρια, όπως Εργαστήρια Υφαντικής, Αγγειοπλαστικής, Διακοσμητικής, Εικαστικής Τέχνης & Χειροτεχνίας.
Το ΚΔΑΠ ΑμεΑ Καλύμνου «Άγιος Παντελεήμων» παρέχει σημαντική υποστήριξη στα παιδιά με αναπηρία και στις οικογένειές τους και λειτουργεί σταθερά και με υπευθυνότητα, διαθέτοντας εξειδικευμένο προσωπικό και υποστηρικτικό πλαίσιο, παρά τους περιορισμένους οικονομικούς πόρους. Συνεργασίες με την τοπική αυτοδιοίκηση και δράσεις υποστήριξης από την κοινωνία φαίνεται να ενισχύουν την ποιότητα του έργου του.
Ως Γραμματεία Δικαιωμάτων του Παιδιού είμαστε στο πλευρό των παιδιών με αναπηρίες και των οικογενειών τους και προσπαθούμε να στεκόμαστε αρωγοί σε κάθε δομή που προσφέρει ουσιαστική φροντίδα, προάγει την ισότητα και εξασφαλίζει ένα υποστηρικτικό περιβάλλον για κάθε παιδί.
