• Μετά από μία δεκαετία ερευνών, το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Ρόδου με το υπ’ αριθμ. 118/2025 βούλευμά του αποφάσισε την απαλλαγή 24 αιρετών προσώπων από κάθε ποινική ευθύνη για τη διαχείριση κονδυλίων της ΤΕΔΚ Δωδεκανήσου • Το βούλευμα έκρινε πως δεν προέκυψαν ενδείξεις δόλου ή ζημίας για τα πρόσωπα που ενεπλάκησαν
Η υπόθεση ξεκίνησε το 2011, όταν ανώνυμη καταγγελία που έφτασε στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Ρόδου κατήγγειλε αδιαφανή διαχείριση κονδυλίων στην Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων Δωδεκανήσου (ΤΕΔΚΔ). Η επιστολή περιλάμβανε ισχυρισμούς περί ανεξέλεγκτης εκταμίευσης χρημάτων, απουσία εποπτείας και απευθείας χρηματοδοτήσεις σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, όπως η ΡΟΔΩΝ ΑΕ, η ΕΤΑΙΠΡΟΦΥΚΑ, ο ΠΡΟΤΟΥΡ και ο ΡΟΑΝ.
Τα ελεγχόμενα ποσά ανέρχονταν συνολικά σε περίπου 15 εκατομμύρια ευρώ για την περίοδο 2007-2011. Σύμφωνα με τα πορίσματα:
“Από τον ΔΗ.ΦΟ.ΔΩ. καταβλήθηκαν 7.971.101,71 ευρώ, ενώ από τον Φόρο Εισοδήματος 6.824.000,00 ευρώ στην ΤΕΔΚ”.
Οι έλεγχοι και τα ερωτήματα
Η Εισαγγελία Πρωτοδικών Ρόδου παρήγγειλε σειρά ελέγχων, οι οποίοι ανέδειξαν παραλείψεις στη διαδικασία λήψης εγκρίσεων από το Υπουργείο Τουρισμού για συγκεκριμένα έργα και δαπάνες. Ωστόσο, δεν διαπιστώθηκε αδικαιολόγητη ιδιοποίηση ποσών, ούτε προσωπικό όφελος των εμπλεκομένων.
Το βασικό ερώτημα που τέθηκε στη συνέχεια ήταν αν αυτές οι διοικητικές παραλείψεις μπορούσαν να στοιχειοθετήσουν το αδίκημα της απιστίας, σύμφωνα με το άρθρο 390 του Ποινικού Κώδικα, το οποίο προϋποθέτει δόλο και βέβαιη ζημία.
Η ποινική δίωξη και τα στοιχεία
Το 2023 ασκήθηκε ποινική δίωξη κατά 24 προσώπων για απιστία και συνέργεια σε απιστία με ζημία άνω των 120.000 ευρώ. Κατά την πορεία της ανάκρισης, όμως, κατέστη σαφές ότι:
“Οι αποφάσεις που ελέγχθηκαν, είχαν ληφθεί στο πλαίσιο συλλογικών οργάνων με καταγεγραμμένες ομόφωνες εγκρίσεις, ενώ οι δαπάνες διενεργήθηκαν μέσω της ταμειακής υπηρεσίας, με διαφάνεια”.
Το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Ρόδου υπογράμμισε:
“Δεν τεκμηριώνεται ότι οι κατηγορούμενοι είχαν πρόθεση ή σκοπό βλάβης της περιουσίας του Δήμου ή της ΤΕΔΚ, ούτε προέκυψε δόλος. Δεν προκύπτει άμεση ή έμμεση ιδιοποίηση πόρων, ούτε κατάχρηση εξουσίας”.
Τα ευρήματα
Διενεργήθηκαν δύο λογιστικοί έλεγχοι, ένας από ορκωτή λογίστρια και ένας από τη Δημοσιονομική Υπηρεσία Εποπτείας και Ελέγχου και κατέγραψαν σειρά πληρωμών που κρίθηκαν εκτός νομοθετικής πρόβλεψης.
Ελέγχθηκαν έσοδα-έξοδα της Τ.Ε.Δ.Κ.Δ. και του Δήμου Ρόδου για το διάστημα 01/01/2007–03/10/2011, ημερομηνία κατάργησης της Τ.Ε.Δ.Κ.Δ.
Η Τ.Ε.Δ.Κ.Δ. ήταν νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, αποτελούμενο από όλους τους δήμους και κοινότητες της Δωδεκανήσου (ΠΔ 48/1999), με σκοπό την υποστήριξη της δημοτικής διοίκησης και συνεργασίας (ΠΔ 197/1978). Ο Δήμος Ρόδου ήταν μέλος με δεσπόζουσα θέση λόγω μεγέθους.
Επιχορηγήσεις Δήμου Ρόδου προς Τ.Ε.Δ.Κ.Δ.
Από ΔΗΦΟΔΩ – 7.971.101,71€
• Προέλευση: Δημοτικός Φόρος Δωδεκανήσου (ΔΗΦΟΔΩ).
Παρατυπίες:
-Δεν προβλεπόταν νόμιμη μεταβίβαση ποσών από ΔΗΦΟΔΩ στην Τ.Ε.Δ.Κ.Δ.
– Η επιχορήγηση δεν εντασσόταν στις τακτικές/πρόσθετες εισφορές των δήμων.
– Δεν προσκομίστηκαν έγγραφα που να αποδεικνύουν συμμόρφωση με το άρθρο 30 Ν. 3498/2006 (έγκριση από Υπ. Τουριστικής Ανάπτυξης).
Από Φόρο Εισοδήματος – 6.824.000,00€
• Καταβληθέντα από Δήμους Ρόδου και Ατταβύρου.
Παρατυπίες:
-Ελλιπής νομική πρόβλεψη μεταφοράς προς Τ.Ε.Δ.Κ.Δ.
– Το ποσό των 1.920.000€ δεν θεωρήθηκε από το Ελεγκτικό Συνέδριο.
– Από τον Δήμο Ατταβύρου δόθηκαν 2.224.000€, χωρίς προληπτικό έλεγχο, λόγω πληθυσμιακού ορίου.
Επιχορηγήσεις Τ.Ε.Δ.Κ.Δ. προς τρίτους φορείς
Δημοτικές Τουριστικές Ξενοδοχειακές Επιχειρήσεις Ρόδου Α.Ε. – 300.000,016€
• Σκοπός: Υποστήριξη νοσοκομείου Ρόδου μέσω της εταιρείας.
Παρατυπίες:
-Οι Α.Ε. ΟΤΑ δεν μπορούν να επιχορηγούνται.
-Ποσά δόθηκαν για έξοδα δημοσίων σχέσεων, λειτουργικά και οφειλές προς ΔΟΥ χωρίς νόμιμη βάση.
ΕΤΑΙ.ΠΡΟ.ΦΥ.ΚΑ – 4.424.896,00€
• Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία με συμμετοχή της Τ.Ε.Δ.Κ.Δ. 49%.
Παρατυπίες:
-Καταβλήθηκε 100% των εξόδων, αντί για 49%.
-Έλλειψη συμβάσεων (εκτός από εντάλματα 2011).
-Δεν υπήρξε επαρκής έλεγχος αν οι δράσεις υλοποιήθηκαν.
-Η Τ.Ε.Δ.Κ.Δ. δεν είχε δικαίωμα συμμετοχής σε ΑΜΚΕ κατά Ν. 1416/1984.
Σωματείο ΠΡΟΤΟΥΡ – 5.166.937,11€
Σκοπός: Τουριστική προβολή Ρόδου.
Παρατυπίες:
– Οι δήμοι δεν επιτρέπεται να συμμετέχουν σε τέτοια σωματεία (Ν. 3463/2006, άρθρο 252).
-Δεν ζητήθηκε σύμφωνη γνώμη Υπουργείου για τουριστική διαφήμιση (Ν. 3498/2006).
Σωματείο ΡΟΑΝ – 1.619.629,70€
Σκοπός: Αθλητικός τουρισμός.
Παρατυπίες:
-Αντικανονική συμμετοχή της Τ.Ε.Δ.Κ.Δ. σε σωματείο.
-Πληρωμή αποζημιώσεων έπρεπε να βαρύνει τους δήμους (βάσει ΥΑ 65567/2007).
Δεν υπήρξε σύμφωνη γνώμη Υπουργείου για την τουριστική διαφήμιση μέσω αθλητικών δράσεων.
Διαπιστώσεις και νομική αξιολόγηση
Μορφή λειτουργίας Τ.Ε.Δ.Κ.Δ.:
• Ενεργούσε ως ενδιάμεσος φορέας, μεταφέροντας μεγάλα χρηματικά ποσά σε τρίτους χωρίς πλήρη παρακολούθηση χρήσης.
• Πολλές πληρωμές (14.765.217,02€) έγιναν με εντολές προέδρου χωρίς αντιρρήσεις από οικονομική υπηρεσία.
Διοικητική συμμετοχή Δήμου Ρόδου:
• Ο Δήμος Ρόδου είχε κυρίαρχο ρόλο στη διοίκηση της Τ.Ε.Δ.Κ.Δ., που νομιμοποιεί σε μεγάλο βαθμό τη συμμετοχή του στη διάθεση των ποσών.
Νομική αποτίμηση ζημίας:
• Δεν τεκμηριώθηκε βέβαιη περιουσιακή ζημία.
• Δεν διαπιστώθηκε δόλος των υπαλλήλων, ούτε άμεσος, ώστε να στοιχειοθετείται το έγκλημα της απιστίας (άρθρο 390 ΠΚ).
• Δεν είναι σαφές αν τα ποσά χρησιμοποιήθηκαν όντως για τους σκοπούς που διατέθηκαν.
Δικαστική κρίση
Η απόφαση 123/2015 του Τριμ. Εφετείου και το βούλευμα 34/2019 του Συμβ. Εφετών έκριναν:
-Η χρηματοδότηση ήταν νόμιμη και ορθή.
– Δεν υπήρξε ζημία του Δημοσίου.
– Οι αποφάσεις λήφθηκαν από αρμόδια όργανα και εγκρίθηκαν κατά τον προληπτικό έλεγχο από το Ελεγκτικό Συνέδριο.
– Δεν στοιχειοθετείται εγκληματική ενέργεια ή δόλος.
Η καταγγελία και οι επακόλουθοι έλεγχοι αποκάλυψαν διοικητικές αστοχίες, κακοδιαχείριση, και παραβίαση διατάξεων περί χρηματοδοτήσεων και επιχορηγήσεων.
Ωστόσο:
– Δεν τεκμηριώνεται βεβαιωμένη περιουσιακή ζημία.
– Δεν τεκμηριώνεται δόλος των υπαλλήλων ή ποινική ευθύνη.
– Η χρηματοδότηση της Τ.Ε.Δ.Κ.Δ. κρίνεται τελικά σύννομη, δεδομένων των αποφάσεων των εφετειακών οργάνων.
Οι απαλλαγέντες
1. Κόκκινος Χαράλαμπος του Ανδρέα
2. Χατζηευθυμίου Χατζής του Νικολάου
3. Κουσουρνάς Ευστάθιος του Γεωργίου
4. Καμπουρόπουλος Εμμανουήλ του Φιλίππου
5. Ταρασλιάς Κωνσταντίνος του Σωτηρίου
6. Τσουκαλάς Νικόλαος του Εμμανουήλ
7. Κορδίνας Μιχαήλ του Ευγενίου
8. Κυρίτσης Γεώργιος του Ιωάννη
9. Ρηνιός Στυλιανός του Σωτηρίου
10. Παναγή Ελένη του Ποταμιανού
11. Μπενέττος Σπύρος του Εμμανουήλ
12. Κονταράτος Πανορμίτης του Αναστασίου
13. Κωτάκης Τιμόθεος του Γεωργίου
14. Πάλλας Εμμανουήλ του Στεφάνου
15. Γιαννόπουλος Γεώργιος του Πέτρου
16. Χατζηγιακουμής Βασίλειος του Εμμανουήλ
17. Τσαγκάρης Ιωάννης του Τσαμπίκου
18. Βάρκας Θεοδόσιος του Αντωνίου
19. Στάγκας Στέργος του Σάββα
20. Μαριέττης Ιωάννης του Σαράντη
21. Στέργος Εμμανουήλ του Στέργου
22. Μπίλλης Στέργος του Γεωργίου
23. Καλιβούρης Φιλήμων του Γεωργίου
24. Γαμπιεράκη Αναστασία του Μάρκου
Το τελικό βήμα και οι επιπτώσεις
Το βούλευμα 118/2025, στηριζόμενο στο άρθρο 270 §1 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, όρισε:
“Η κύρια ανάκριση ολοκληρώθηκε χωρίς την κλήτευση των κατηγορουμένων, αφού από τη συνολική αποτίμηση των στοιχείων δεν στοιχειοθετείται ποινική ευθύνη.”
Το Συμβούλιο αποφάσισε την απαλλαγή όλων των κατηγορουμένων, κλείνοντας μία υπόθεση που για χρόνια σκίαζε πολιτικές καριέρες και θεσμικά πρόσωπα.
Η επόμενη μέρα
Η υπόθεση αυτή αποτελεί πλέον νομολογιακό προηγούμενο, τονίζοντας την ανάγκη για διακριτική αντιμετώπιση των πράξεων συλλογικών οργάνων στην τοπική αυτοδιοίκηση. Οι δικηγόροι των απαλλαγέντων, Νικόλαος Πέρος, Δήμος Μουτάφης και Νατάσα Παπανικολάου, δήλωσαν ότι η απόφαση αποκατέστησε την τιμή δεκάδων προσώπων και ενίσχυσε το κράτος δικαίου.
Η πολιτική και κοινωνική σημασία του τέλους της υπόθεσης είναι διπλή: αφενός θέτει όρια στην ποινικοποίηση της διοίκησης, αφετέρου δείχνει πως οι θεσμοί μπορούν, έστω και με καθυστέρηση, να κλείνουν υποθέσεις με δίκαιη κρίση.
