Η μετάβαση των ελληνικών λιμανιών σε «κόμβους» καθαρής ενέργειας αναμένεται να αποτελέσει μια μεγάλη πρόκληση τα επόμενα χρόνια. H ανάπτυξη υποδομών για την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος στα ελλιμενισμένα πλοία, το λεγόμενο cold ironing (ή Shore-Side Electricity), πρέπει να «τρέξει» άμεσα ώστε να εκπληρωθεί η ευρωπαϊκή υποχρέωση της χώρας έως το 2030.
Παραμένει θολό το τοπίο ως προς την αυτοπαραγωγή ενέργειας
Ωστόσο, ακόμη εκκρεμεί από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) ο καθορισμός του πλαισίου που θα προσδιορίζει την ταυτότητα αφενός του λειτουργού του cold ironing (π.χ. εάν θα είναι οι διοικήσεις των λιμανιών, ο ΔΕΔΔΗΕ κ.ά.) και αφετέρου εκείνου που θα διοχετεύει την ηλεκτρική ενέργεια στα λιμάνια και στα πλοία.
Η αυτοπαραγωγή
Επίσης, παραμένει θολό το τοπίο ως προς την αυτοπαραγωγή ενέργειας. Δηλαδή δεν έχει διευκρινιστεί εάν θα μπορεί ο διαχειριστής του λιμανιού να εγκαταστήσει φωτοβολταϊκά πάνελ και να παράγει τη δική του πράσινη ενέργεια και υπό ποιο καθεστώς. Επιπλέον, μένει να ολοκληρωθεί το ρυθμιστικό πλαίσιο της αγοράς. Ο σύμβουλος στον οποίο είχε ανατεθεί το έργο έχει υποβάλει στη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) μια πρόταση για το πώς θα λειτουργεί η αγορά του cold ironing, απομένει όμως η διαβούλευση με όλους τους συναρμόδιους φορείς και τους εμπλεκόμενους πλοιοκτήτες.
Πιλοτικά έργα
Στόχος του ΥΠΕΝ είναι έως το τέλος της δεκαετίας να έχει ολοκληρωθεί η μετάβαση τουλάχιστον των δύο μεγάλων λιμανιών της χώρας, του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης. Σε κάθε περίπτωση, το «πρασίνισμα» των λιμανιών της χώρας ξεκίνησε με ορισμένα πρώτα πιλοτικά έργα, με εκείνα της Ηγουμενίτσας και της Ραφήνας να είναι τα πιο ώριμα. Τις βασικές μελέτες σχεδιασμού και κόστους-οφέλους καθώς και τις ανταγωνιστικές διαδικασίες «τρέχει» ο ΔΕΔΔΗΕ, ενώ τα κονδύλια έχουν εξασφαλιστεί από το Connecting Europe Facility (CEF).
Ειδικότερα, στην Ηγουμενίτσα βρίσκεται σε εξέλιξη διαγωνισμός προϋπολογισμού 8,9 εκατ. ευρώ για τρεις θέσεις τροφοδοσίας ηλεκτρικής ενέργειας κρουαζιερόπλοιων από την ξηρά, οι δύο ισχύος 3 MW (μεγαβάτ) και η μία 0,5 MW. Το έργο έχει ορίζοντα ολοκλήρωσης τον Δεκέμβριο του 2026. Ο σχεδιασμός περιλαμβάνει και ανάπτυξη Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) ώστε μέρος της ενέργειας που θα παρέχεται από το λιμάνι να είναι «πράσινη».
Θέσεις τροφοδοσίας
Οσο για τις υποδομές στη Ραφήνα, προγραμματίζονται τέσσερις θέσεις τροφοδοσίας πλοίων (1,5 MW η καθεμιά) με τον διαγωνισμό να αναμένεται να δημοσιευθεί εντός του καλοκαιριού και ορίζοντα ολοκλήρωσης στα τέλη του 2028. Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου Decompress φτάνει τα 9,7 εκατ. ευρώ και περιλαμβάνει επιπλέον το κόστος για μελέτες που αφορούν τα λιμάνια του Λαυρίου, της Καβάλας και της Κέρκυρας. Οι διαγωνισμοί για την κατασκευή των υποδομών στα τρία λιμάνια θα προχωρήσουν όταν εξασφαλιστούν τα απαραίτητα κονδύλια.
Παράλληλα, εξελίσσονται κι άλλα έργα, με σημαντικότερο εκείνο στο μεγάλο λιμάνι της χώρας, τον Πειραιά. Μέσω των έργων Ealing και Ciport Piraeus ολοκληρώθηκαν οι τεχνικές μελέτες για πέντε θέσεις ηλεκτροδότησης ακτοπλοϊκών πλοίων στις ακτές Ποσειδώνος, Αγίου Διονυσίου, Ηετιώνεια και Περικλέους και άλλες τέσσερις θέσεις για πλοία κρουαζιέρας στην Ακτή Θεμιστοκλέους. Μελέτες έχουν επίσης ολοκληρωθεί και για το λιμάνι του Βόλου (Centavros Volos).
Οσο για την αναβάθμιση των λιμανιών στα νησιά του Αιγαίου ώστε να μπορούν να εξυπηρετήσουν ελλιμενισμό πλοίων τα οποία θα ηλεκτροδοτούνται από τη στεριά για όσο παραμένουν αραγμένα, ο αρχικός σχεδιασμός του ΥΠΕΝ για χρηματοδότηση από το Ταμείο Απανθρακοποίησης δέσμευε κονδύλι 100 εκατ. ευρώ (με την επιδότηση των έργων στο 50%). Ωστόσο, καθώς δεν προσφέρονται όλα τα λιμάνια στα νησιά για την παραμονή των πλοίων, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων όπως του Ηρακλείου ή της Ρόδου, ο προϋπολογισμός πιθανότατα θα επανεξεταστεί.
Για το cold ironing έχει συσταθεί Επιτροπή με τη συμμετοχή στελεχών του υπουργείου Ναυτιλίας, του ΥΠΕΝ, της ΡΑΑΕΥ και των διαχειριστών του συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και του δικτύου διανομής ρεύματος (ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ αντίστοιχα), η οποία έχει μελετήσει την πλειονότητα των ελληνικών λιμένων.
Ο στόχος που έχει τεθεί από το ΥΠΕΝ στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα είναι η κατανάλωση στη ναυτιλία μέσω του cold ironing να φτάσει τις 0,1 TWh (τεραβατώρες) το 2030 και να αυξάνει σταδιακά τα επόμενα χρόνια φτάνοντας τις 0,6 TWh (τεραβατώρες) το 2050.
Προκλήσεις
Ωστόσο, οι προκλήσεις είναι μεγάλες και αφορούν το υψηλό κόστος κεφαλαίου για τις υποδομές στο λιμάνι και τις ενισχύσεις του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας, τις υψηλές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας και την αβεβαιότητα ως προς τη ζήτηση. Οπως έχει δείξει η εμπειρία έως σήμερα, απαιτείται ηλεκτροδότηση φθηνότερη από το πετρέλαιο ώστε να συμφέρει τα πλοία που ελλιμενίζονται καθώς και οικονομική στήριξη για το κόστος εγκατάστασης και λειτουργίας των υποδομών στα λιμάνια.
Σε κάθε περίπτωση, στην Ευρώπη αρκετά μεγάλα ευρωπαϊκά λιμάνια όπως του Αμβούργου, του Ρότερνταμ, του Γκέτεμποργκ, του Οσλο και της Αμβέρσας επενδύουν σε υποδομές cold ironing ενώ άλλα 16 λιμάνια περιλαμβάνονται στο έργο EALING, στο οποίο συμμετέχει και η Ελλάδα.
Πηγή: ot.gr
