• Ο Αντεισαγγελέας κ. Νικόλαος Νικολάου εισηγείται την αναίρεση της καταδικαστικής απόφασης του Εφετείου Δωδεκανήσου, κρίνοντας ότι η αιτιολογία της ήταν ελλιπής και ανεπαρκής για την τεκμηρίωση της κατάχρησης σε γενετήσια πράξη με εκμετάλλευση ανάγκης για εργασία
Με θετική εισήγηση υπέρ της αναίρεσης της εφετειακής απόφασης, ο Αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου κ. Νικόλαος Νικολάου εισηγήθηκε την επαναξιολόγηση μιας υπόθεσης που έχει προκαλέσει έντονο νομικό και κοινωνικό ενδιαφέρον.
Η υπόθεση αφορά έναν 49χρονο δάσκαλο yoga από τη Ρόδο και τη 19χρονη Ισπανίδα που τον κατήγγειλε το καλοκαίρι του 2019 για κατάχρηση σε γενετήσια πράξη με εκμετάλλευση ανάγκης για εργασία.
Η εισήγηση, η οποία κατατέθηκε στις 4 Νοεμβρίου 2025, προτείνει την αναίρεση στο σύνολό της της υπ’ αριθμ. 295/2024 απόφασης του Τριμελούς Εφετείου Πλημμελημάτων Δωδεκανήσου.
Το δικαστήριο είχε καταδικάσει τον 49χρονο σε φυλάκιση δύο ετών και τη σύντροφό του, 43 ετών, σε έξι μήνες για συνέργεια, με αναστολή τριετίας.
Ο ανώτατος εισαγγελικός λειτουργός κρίνει ότι η απόφαση στερείται ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας και δεν παρέχει νομικά επαρκές έρεισμα για την καταδίκη.
Το ιστορικό της υπόθεσης
Η υπόθεση ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2019, όταν η 19χρονη Ισπανίδα ταξίδεψε στη Ρόδο μέσω της διεθνούς πλατφόρμας Helpx, η οποία προωθεί εναλλακτικές μορφές φιλοξενίας μέσω ανταλλαγής εργασίας για στέγη και διατροφή. Σύμφωνα με την καταγγελία της, βρέθηκε σε κατάσταση οικονομικής αδυναμίας, χωρίς χρήματα και με αβέβαιο μέλλον. Κατήγγειλε ότι αναγκάστηκε να ανεχθεί ή να συμμετάσχει σε γενετήσιες πράξεις υπό τον φόβο πως θα έμενε άστεγη και χωρίς τροφή.
Ο κατηγορούμενος υποστήριξε εξαρχής ότι η σχέση τους ήταν συναινετική και πως η φιλοξενία στηριζόταν στο μοντέλο work exchange, όπου δεν υπάρχει μισθωτή σχέση αλλά εθελοντική ανταλλαγή υπηρεσιών. Οι πράξεις, σύμφωνα με την υπεράσπιση, έλαβαν χώρα στο πλαίσιο κοινής συμμετοχής σε παραλία γυμνιστών και στη συνέχεια σε κοινή διαμονή.
Το Εφετείο Δωδεκανήσου έκρινε ωστόσο ότι υπήρξε κατάχρηση της ανάγκης για εργασία και διαβίωση, θεωρώντας ότι η οικονομική εξάρτηση της νεαρής αλλοίωσε τη βούλησή της. Η απόφαση βασίστηκε στην ερμηνεία του άρθρου 343 του Ποινικού Κώδικα, που προβλέπει ποινές για όσους εκμεταλλεύονται την ανάγκη για εργασία προκειμένου να εξαναγκάσουν άλλους σε γενετήσιες πράξεις.
Η νομική επιχειρηματολογία του Αντεισαγγελέα
Η εισήγηση του Εισαγγελέα, που συμβαδίζει με τις απόψεις του συνηγόρου των κατηγορούμενων κ. Μιχάλη Καντιδενού, δίνει έμφαση στην ανεπαρκή αιτιολόγηση της απόφασης του Εφετείου. Ειδικότερα, τονίζει ότι το δικαστήριο δεν εξήγησε με σαφήνεια με ποιον τρόπο ο κατηγορούμενος “υποχρέωσε” την παθούσα να προβεί ή να ανεχθεί τις πράξεις που περιγράφονται.
Το κεντρικό ζήτημα, σύμφωνα με τον Αντεισαγγελέα, είναι ότι η απόφαση δεν καθιστά εφικτό τον αναιρετικό έλεγχο, αφού δεν αποτυπώνει με πληρότητα τα κρίσιμα πραγματικά περιστατικά.
Η γνωμοδότηση επισημαίνει επίσης ότι το Εφετείο δεν αιτιολόγησε επαρκώς την επιμέτρηση της ποινής, καθώς το σκεπτικό περιορίστηκε σε μια γενική αναφορά στη «βαρύτητα των πράξεων». Η αναίρεση θεωρείται συνεπώς αναγκαία τόσο για την αποσαφήνιση της ερμηνείας του άρθρου 343 ΠΚ, όσο και για την ορθή εφαρμογή των αρχών περί αιτιολογίας δικαστικών αποφάσεων, όπως ορίζονται στο Σύνταγμα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.
Οι λόγοι αναίρεσης και η στάση του Αρείου Πάγου
Σύμφωνα με την εισήγηση, οι λόγοι αναίρεσης κρίνονται νόμιμοι, εμπρόθεσμοι και παραδεκτοί. Οι βασικές πλημμέλειες εντοπίζονται:
• Στην έλλειψη ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας ως προς την ύπαρξη εξαναγκασμού.
• Στην εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του άρθρου 343 ΠΚ, δεδομένου ότι δεν προκύπτει σαφής εργασιακή σχέση ούτε τεκμηριωμένη «άμεση ανάγκη» εργασίας.
• Στην απουσία σαφούς αιτιολόγησης του δόλου της δεύτερης καταδικασθείσας, που κρίθηκε συνένοχη.
Ο Αντεισαγγελέας προτείνει, συνεπώς, να γίνει δεκτή η αναίρεση και να παραπεμφθεί η υπόθεση στο ίδιο δικαστήριο με διαφορετική σύνθεση, προκειμένου να επανακριθεί.
Ο Άρειος Πάγος δεν θα επανεξετάσει τα γεγονότα, αλλά θα ελέγξει τη νομιμότητα της αιτιολογίας και τη συνέπεια της ερμηνείας των ποινικών διατάξεων. Αν η αναίρεση γίνει δεκτή, η υπόθεση θα επιστρέψει για νέα εκδίκαση και η νομολογιακή σημασία της θα είναι καθοριστική για τον τρόπο που τα δικαστήρια θα προσεγγίζουν στο μέλλον παρόμοιες περιπτώσεις.
