Οι θέσεις που κατέθεσε στο Ευρωπαϊκό Θερινό Σχολείο
Στη συμμετοχή του Δήμου Ρόδου για την προστασία της Μεσαιωνικής Πόλης και των μνημείων του νησιού, αναφέρθηκε διεξοδικώς, σε ομιλία του στο Ευρωπαϊκό Θερινό Σχολείο ITN-DCH που διεξάγεται στη ΡΟΔΟ από 1η εως 7 Ιουνίου 2015, ο αντιδήμαρχος Ρόδου κ. Γιώργος Κακούλης.
Το Θερινό Σχολείο με θέμα «Ολοκληρωμένη Τεκμηρίωση για την προστασία της Μεσαιωνικής Πόλης και των μνημείων της Ρόδου», στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος ITN-DCH “Initial Training Network for Digital Cultural Heritage”, συνδιοργανώνουν το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, η Εφορεία Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου, ο Δήμος Ροδίων και η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου
Αναφερόμενος συγκεκριμένα στο ρόλο των μνημείων στη ζωή της Ρόδου ο αντιδήμαρχος είπε μεταξύ άλλων και τα εξής:
«Για ένα μεγάλο μέρος του γηγενούς πληθυσμού, τα μνημεία είναι ο χώρος που συνθέτει το σκηνικό της προσωπικής τους διαδρομής. Πέρασαν τα παιδικά τους χρόνια στην Παλιά Πόλη ή στα νεοκλασικά των μαρασιών, δούλεψαν για χρόνια στην Παλιά Αγορά (όπως ονομάζαμε μέχρι πριν από την επικράτηση του τουρισμού την Παλιά Πόλη) ή τη Νέα Αγορά, το Ταχυδρομείο και τα άλλα κτήρια του ιστορικού κέντρου. Μάλιστα οι παλαιότεροι που ζουν ακόμα ανάμεσά μας, ανακαλούν συχνά μνήμες από τότε που χτιζόταν το «Καστέλλο», το Θέατρο «Puccini», ή το Δημαρχείο… Αποτελούν πηγή ιστορικής γνώσης, μας βοηθούν στην κατανόηση της οργάνωσης, των σχέσεων, των συνηθειών και του καθημερινού βίου των προγενέστερων κοινωνιών. Αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο της ιστορικής μας κληρονομιάς και της πολιτισμικής μας φυσιογνωμίας. Για τους περισσότερους από εμάς ο σεβασμός και το ενδιαφέρον για την προστασία και τη διάσωσή τους, είναι αυτονόητος».
Επεσήμανε παραπέρα ότι η Ρόδος θεωρείται πρωτοπόρα στην αποκατάσταση των μνημείων της στον ελλαδικό χώρο, για ολόκληρο το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα…
«Η επικάθηση των διαφορετικών φάσεων κατασκευής, η μια πάνω στην άλλη, συντέλεσε τόσο στη διάσωση των μνημείων στο διάβα των αιώνων, μιας και η συνεχής χρήση των κτισμάτων εμπόδιζε την καταστροφή τους, αλλά συντέλεσε και στην καλλιέργεια του σεβασμού στο διαφορετικό και την πολυπολιτισμικότητα».
Αναφέρθηκε σε δύο παραδείγματα. Το πρώτο αφορά στην τοποθέτηση το 1947 μιας νέας “αναθηματικής” πλάκας στην είσοδο του παλατιού του Μεγάλου Μαγίστρου, δίπλα σ’ αυτήν που είχαν αναρτήσει οι Ιταλοί κατακτητές το 1940 αμέσως μετά την απελευθέρωση. Το 1947 όμως, λίγους μήνες μετά τη λήξη ενός δύσκολου πολέμου και με νωπές τις μνήμες των κακουχιών, είναι δείγμα ηθικού πολιτισμού και κουλτούρας.
Το δεύτερο παράδειγμα, η πρόσφατη αποκατάσταση από τις Υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού τριών μιναρέδων στην οδό Σωκράτους με όλα τα διακριτικά στοιχεία της οθωμανικής αρχιτεκτονικής, γεγονός που όχι μόνο δεν σχολιάστηκε αρνητικά από την τοπική κοινωνία, αλλά έγινε δεκτό ως αυτονόητο χρέος αποκατάστασης της δικής μας τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς.
Αναφέρθηκε εξάλλου και στο πρόβλημα της υπερεκμετάλλευσης και της αθέτησης των κανονισμών που ισχύουν ιδίως στη Μεσαιωνική Πόλη, σε σχέση με τα τραπεζοκαθίσματα, την έκθεση εμπορευμάτων και εν γένει την εμφάνιση της πόλης, που έρχεται, όπως τόνισε «να καταδείξει ένα σημαντικό έλλειμμα παιδείας που καλλιεργήθηκε τα τελευταία 10-15 χρόνια, με ευθύνη του κεντρικού κράτους, των εκάστοτε τοπικών αρχών αλλά και των πολιτών που δραστηριοποιούνται επιχειρηματικά εντός των τειχών. Και είναι πρόβλημα παιδείας γιατί η διεθνής εμπειρία αποδεικνύει, ότι από τις δράσεις αυτές κερδισμένοι μπορούν να βγουν και οι δύο, και οι επιχειρηματίες και τα μνημεία».
Εκανε λόγο παραπέρα για την ανάγκη συγκρότησης ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης, που ως ένα βαθμό υλοποιήθηκε με την ολοκλήρωση της πολεοδομικής μελέτης της Μεσαιωνικής Πόλης από το Δήμο Ρόδου και πρέπει να συνεχιστεί.
Αναγκαία χαρακτήρισε την σύσταση ενιαίου φορέα διαχείρισης με το Υπουργείο Πολιτισμού να έχει κυρίαρχο ρόλο και τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (το Δήμο και την Περιφέρεια), να συνεπικουρούν με αυστηρά καθορισμένες αρμοδιότητες.
«Η πιστή εφαρμογή των κανόνων και ταυτόχρονα η αναβάθμιση των προδιαγραφών και των προσφερόμενων Υπηρεσιών από κρατικούς φορείς (π.χ. η προσφορά κινήτρων εκ μέρους της πολιτείας στους νομοταγείς πολίτες ή επενδυτές, η διαφάνεια στη διάθεση κοινόχρηστων χώρων μέσω ηλεκτρονικών συστημάτων διαχείρισης, η ορθολογική διαχείριση των ακινήτων του δημοσίου κλπ) που θα δώσει το στίγμα της νέας εποχής και θα αναγκάσει τον ιδιώτη να ανταποκριθεί σε ανάλογο επίπεδο.
Η εισαγωγή της έννοιας της ανταποδοτικότητας σε τομείς της διαχείρισης των δημοσίων πραγμάτων, με σύνεση και προγραμματισμό και μάλιστα από και προς τις δράσεις εκείνες που συνεισφέρουν περισσότερο στον κρατικό προϋπολογισμό. Για παράδειγμα, δεν μπορεί οι επιχειρηματίες να κερδίζουν χρησιμοποιώντας την υπεραξία της Μεσαιωνικής Πόλης και να μην ανταποδίδουν στο ελάχιστο, αλλά αντίθετα πολλές φορές να πληγώνουν την εικόνα της πόλης. Όπως επίσης δεν είναι λογικό η Ρόδος να επαιτεί για την αποκατάσταση του τεράστιου μνημειακού αποθέματός της, όταν τα μουσεία και οι αρχαιολογικοί της χώροι είναι από τους κορυφαίους σε επισκεψιμότητα. Πανελλαδικά, και ορισμένοι εξ αυτών στερούνται απαραίτητων έργων υποδομής (όπως φιλική πρόσβαση στο κοινό, χώρους υγιεινής, πωλητήρια ενθυμημάτων, αναψυκτήρια κλπ)».
