• Ο γενικός γραμματέας του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής μιλά στη «δ» για τη στρατηγική της κυβέρνησης σε υποδομές, μεταφορές, μικρά νησιά και υδάτινους πόρους • «Με τη στενή συνεργασία Υπουργείου και Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου σχεδιάζονται και υλοποιούνται λιμενικά έργα σχεδόν σε κάθε νησί της Δωδεκανήσου»
Η νησιωτικότητα, όχι ως σύνθημα αλλά ως ουσιαστική πολιτική με δεσμευτικά εργαλεία, βρίσκεται στο επίκεντρο του εθνικού σχεδιασμού, όπως τονίζει στη συνέντευξή του στην «δ» ο γενικός γραμματέας του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Μανώλης Κουτουλάκης. Με έμφαση στην έννοια της «χωρικής δικαιοσύνης» και στην ανάγκη μιας νέας εθνικής συμφωνίας για τα νησιά, ο κ. Κουτουλάκης περιγράφει τον οδικό χάρτη που εκπονείται. Από την Εθνική Στρατηγική για την Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική, μέχρι τα μόνιμα μέτρα στήριξης όπως το μεταφορικό ισοδύναμο, τις στοχευμένες δράσεις για τα μικρά νησιά και την αναβάθμιση των λιμενικών υποδομών. Στέκεται ιδιαίτερα στη σημασία της πολυετούς διακυβέρνησης και της ευρωπαϊκής συνεργασίας, ενώ αναλύει τις πρωτοβουλίες για την ακτοπλοΐα, την πράσινη μετάβαση και τη διαχείριση υδάτινων πόρων. «Δεν αρκούν αποσπασματικές λύσεις, χρειάζεται σταθερή μέριμνα και ισότιμη μεταχείριση για να μείνουν οι νησιώτες στον τόπο τους», υπογραμμίζει, δίνοντας το στίγμα μιας πολιτικής που επιχειρεί να μετατρέψει τη γεωγραφική πρόκληση σε αναπτυξιακό πλεονέκτημα.
Aναλυτικά η συνέντευξη :
• Πώς αντιλαμβάνεται Γενικέ το Υπουργείο –και συνολικά η κυβέρνηση– τον ρόλο των νησιών στην εθνική στρατηγική ανάπτυξης και σε ποιο στάδιο βρίσκεται ο σχεδιασμός;
Θα ξεκινήσω πολύ απλά. Τα νησιά κυρία Παμπρή, απαιτούν κρατική φροντίδα, ειδική θεσμική μέριμνα και αναπτυξιακή εγρήγορση από όλους. Ζητούμενο η πολυπόθητη πολυεπίπεδη διακυβέρνηση και η συνεννόηση.
Μας ενώνουν πολύ περισσότερα από αυτά που θεωρούμε ότι μας χωρίζουν. Η νησιωτική πολιτική είναι εθνική πολιτική και πρέπει να κατανοήσουμε ότι το διακύβευμα είναι η απόδοση της «χωρικής δικαιοσύνης» στον πιο πλουτοπαραγωγικό πόρο της χώρας που είναι τα νησιά μας. Το 25% του εθνικού ΑΕΠ σχετίζεται με δραστηριότητες της θαλάσσιας οικονομίας, δηλαδή τα νησιά μας. Ακόμη και ο παράκτιος χώρος της ηπειρωτικής Ελλάδας, αναπτύσσεται διότι αποτελεί δίαυλο με τα νησιά μας και τις οικονομίες τους.
Το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, και συνολικά η κυβέρνηση, αναγνωρίζει τον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζουν τα νησιά στην εθνική στρατηγική ανάπτυξης, τόσο σε επίπεδο γεωπολιτικής σημασίας, όσο και σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο. Τα νησιά αποτελούν βασικούς πυλώνες της τουριστικής ανάπτυξης, αλλά και πύλες εμπορίου και θαλάσσιων μεταφορών, συμβάλλοντας στην εξωστρέφεια της χώρας. Παράλληλα, οι πολιτικές που υλοποιούνται πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαίτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν (π.χ. γεωγραφική απομόνωση, υψηλό κόστος μεταφορών, δημογραφικό πρόβλημα), με στόχο την ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής.
Σε επίπεδο σχεδιασμού, στη Γενική Γραμματεία μέσα στον Οκτώβριο θα παρουσιάσουμε την Υπουργική Απόφαση για την κατάρτιση της πρώτης Εθνικής Στρατηγικής για την Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική στον νησιωτικό χώρο. Για πρώτη φορά η Ελλάδα θα κληθεί να διατυπώσει το πλαίσιο της ειδικής περιφερειακής πολιτικής για τα νησιά που έχει ανάγκη. Η θεσμική κατοχύρωση της νησιωτικότητας δεν εξαντλείται πλέον στη συνταγματική επιταγή.
Από τη θεσμοθέτηση του Κώδικα Νησιωτικής Πολιτικής το 2021, την ενσωμάτωση της προγραμματικής ρήτρας νησιωτικότητας στο κείμενο του ΕΣΠΑ 2021-2027, αλλά και την απόλυτα στοχευμένη φροντίδα της κυβερνητικής πολιτικής με αντίκτυπο στα νησιά, μπορούμε να μιλάμε πλέον για το «πλήρωμα του χρόνου», ώστε να κάνουμε μια νέα Εθνική Συμφωνία για τα νησιά.
Όχι για να διαφωνήσουμε τι δεν έγινε μέχρι σήμερα, αλλά κυρίως να διατυπώσουμε ένα δεσμευτικό για όλους κείμενο με σαφείς νησιωτικούς αναπτυξιακούς στόχους και περιγραφή ενός πλαισίου δράσεων (θεσμικών, χρηματοδοτικών κα) που δε θα καθορίζεται, απλά, από τους διαθέσιμους πόρους, αλλά από την υπαρκτή ανάγκη για διακριτή μεταχείριση των νησιών και ιδίως των μικρών, για τις οποίες ανάγκες θα πρέπει να αναζητηθούν πόροι.
Επιπλέον, το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής έχει ήδη προχωρήσει σε πρωτοβουλίες που αφορούν στη βελτίωση της συνδεσιμότητας, στην πράσινη μετάβαση, καθώς και στην ενίσχυση της νησιωτικής επιχειρηματικότητας, βασιζόμενο στη βελτίωση της διαπραγματευτικής ικανότητας που ανέπτυξε συντεταγμένα κυρίως προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάνοντας ουσιαστική μόχλευση εθνικών και ευρωπαϊκών πόρων.
• Με ποιον τρόπο κ. Κουτουλάκη μπορεί να εξασφαλιστεί ισοτιμία και δικαιοσύνη στις υπηρεσίες που απολαμβάνουν οι νησιώτες σε σχέση με την ηπειρωτική Ελλάδα;
Επιτρέψτε μου να είμαι πολύ σαφής στην απάντησή μου. Η νησιωτική πολιτική εκ της φύσεώς της είναι αναγκαίο να έχει μόνιμα και σταθερά μέτρα για να αντιμετωπίσει τις αντικειμενικές αδυναμίες της γεωγραφίας, της απόστασης και το μικρό μέγεθος των νησιωτικών μας οικονομιών, όπου ενισχύσουν το αίσθημα της ανασφάλειας στους νησιώτες.
Έχουν γίνει άλματα από την κυβέρνηση υπό τις κατευθύνσεις του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, με επενδύσεις σε υποδομές και παροχές που όμως πρέπει διαρκώς να αξιολογούνται.
Το κράτος και ιδίως αυτή η κυβέρνηση έχει αποδείξει ότι διαθέτει μηχανισμούς για να μετρήσει το αντιστάθμισμα ανάπτυξης που πρέπει να υπάρχει στα νησιά μας για να υπάρχουν βιώσιμο εισόδημα, θέσεις εργασίας, καλά αμειβόμενες και επαρκείς κοινωνικές παροχές. Σημασία έχει να διορθώνουμε λάθη και να είμαστε δίπλα στην κοινωνία.
Το υψηλό κόστος για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις είναι ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα. Στο πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής για την Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική στον νησιωτικό χώρο, όπως αυτή θεσμοθετήθηκε με το ν.4832/2021, σταθερό μέτρο προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης της νησιωτικότητας, της μείωσης των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων, και τη συγκράτηση και συνοχή του πληθυσμού στα νησιά, αποτελεί η εφαρμογή του μεταφορικού ισοδύναμου. Όσοι επιχειρούν να συνδέσουν τις θετικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για τη σταδιακή μείωση του ΦΠΑ, με την κατάργηση του ισοδύναμου, το κάνουν εκ του πονηρού και σε κάθε περίπτωση το μέτρο αυτό αποτελεί όχι τον αυτοσκοπό μιας νησιωτικής πολιτικής, αλλά βασικό πυλώνα αυτής μαζί με όσα άλλα είπαμε. Μάλιστα, στο πλαίσιο του νέου πολυετούς σχεδιασμού του Τομεακού Προγράμματος Ανάπτυξης του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής της περιόδου 2026-2030, το μεταφορικό ισοδύναμο έχει «ονοματισμένες» πιστώσεις στο πλαίσιο του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και η προοπτική είναι να το βελτιώσουμε, να το κάνουμε πιο αξιόπιστο για τους χρήστες και πιο αποδοτικό ως επένδυση για το κράτος. Δεν είναι επιδότηση. Είναι αντιστάθμισμα προς τα νησιά για όσα εκείνα συμβάλλουν στην εθνική οικονομία και ασφάλεια. Ο υπουργός κ. Βασίλης Κικίλιας έχει θέσει ήδη το σχετικό πλαίσιο για ουσιαστική αξιοποίηση εθνικών και ευρωπαϊκών πόρων για στήριξη των νησιωτών με τρόπο μετρήσιμο και θετικό, Εξοφλώντας και υποχρεώσεις του παρελθόντος για να μειώσουμε τις καθυστερήσεις που είχαμε. Οι πολυετείς συμβάσεις για τις άγονες γραμμές, με τον ενισχυμένο προϋπολογισμό, σε συνδυασμό με τη διεύρυνση των ωφελειών για τους μετακινούμενους και η συμπληρωματική αξιοποίηση του μεταφορικού ισοδύναμου για καύσιμα, επιχειρήσεις και επιβάτες, θα δημιουργήσουν το αναγκαίο πλέγμα προστασίας της κοινωνικής συνοχής. Με αναλογικότητα και με δικαιοσύνη. Έως τον Δεκέμβριο θα έχουμε προχωρήσει σε συγκεκριμένες νομοθετικές προτάσεις για την αναμόρφωση του ισοδύναμου των επιβατών και επιχειρήσεων, ώστε το 2026, η ωφέλεια να είναι άμεσα ορατή κατά την έκδοση του εισιτηρίου. Άμεσα, πρακτικά και κατανοητά. Θα σταθώ όμως και σε μια άλλη σημαντική δράση μας. Ως Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, υλοποιούμε έναν σχεδιασμό συνεκτικού και σαφούς κύκλου προγραμματισμού (5ετής), με ειδικό πρόγραμμα που να παρέχει στοχευμένες χρηματοδοτήσεις για μικρές και μεσαίες επενδύσεις δημοσίου χαρακτήρα για επιλεγμένες κρίσιμες υποδομές των νησιών, συμπληρωματικά με τα οριζόντια συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα και πρωτοβουλίες (πχ DECARBONIZATION FUND, GRECO ISLANDS). Μια σημαντική πρόβλεψη του νόμου-πλαισίου για τη νησιωτικότητα είναι η δημιουργία ενός «Ταμείου Μικρών Έργων» όπως είναι το ΝΕΑΡΧΟΣ. Έχουμε αναθέσει σε εξειδικευμένο τεχνικό σύμβουλο ώστε να συνδράμει το Υπουργείο στη διαπραγμάτευση με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και να στοιχειοθετήσουμε ένα χρηματοδοτικό εργαλείο αποκλειστικά για τα νησιά. Σύντομα θα μπορέσουμε να εξειδικεύσουμε τη δράση μας. Με τους δημάρχους των μικρών νησιών, άλλωστε ήδη συνεργαζόμαστε στενά προς αυτή την κατεύθυνση.
• Όλα τα νησιά είναι ίδια; Ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος των μικρών νησιών και πώς αυτά να διακρίνονται στο πλαίσιο μιας στρατηγικής για την ανάπτυξη του νησιωτικού χώρου;
Η μικρο-νησιωτικότητα απαιτεί ειδική φροντίδα από το κράτος. Ας μου επιτραπεί αυτή η έκφραση. Η Ελλάδα χαρακτηρίζεται από την πολυνησία και σε αυτήν απαντώνται όλες οι μορφές και τυπολογίες νησιών και διασυνδέσεων. Πρέπει να σταματήσουμε να ορίζουμε τις πολιτικές μας ή το δημόσιο διάλογο στη μέτρηση του πληθυσμού. Το μικρό μέγεθος αλλά η καίρια γεωπολιτική και οικονομική αξία του χώρου των νησιών της Ελλάδας, πρέπει να αποτελεί τη βάση του ερωτήματος για το εάν πρέπει να έχουμε μεγαλύτερη ευαισθησία για τα νησιά αυτά. Το κράτος και η Ευρώπη οφείλει να εξασφαλίζει ότι τα μόνιμα μειονεκτήματα των περιοχών αυτών, θα καλύπτονται από μόνιμα και όχι συγκυριακά μέτρα στήριξης. Έχω μιλήσει πολλές φορές για την πολλαπλή νησιωτικότητα που επιδιώκουμε ως κυβέρνηση να αποτελέσει και ειδικό δείκτη για χρηματοδοτήσεις. Αυτός είναι και ο στόχος μας στη διαπραγμάτευση για το νέο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2028-2034, όπου οι θέσεις μας επικεντρώνονται στην υιοθέτηση ευρωπαϊκής προγραμματικής ρήτρας για τα νησιά. Μαζί με τον υφυπουργό κ. Στέφανο Γκίκα σε επαφές που διαρκώς φροντίζουμε να έχουμε και με άλλα κράτη–μέλη, αναζητούμε συμμαχίες για τον σκοπό αυτό. Η Ελλάδα και το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, σε συνεργασία με τη Γ.Γ. Συντονισμού του κυβερνητικού έργου, με τη χρηματοδότηση της Γ.Δ. Μεταρρυθμίσεων της ΕΕ (DG Reform) υλοποιεί την πρώτη κρίσιμη μελέτη για τη νησιωτική διακυβέρνηση και τη βελτίωση των πολιτικών για τα νησιά, όπου η Ελλάδα μαζί με τη Σουηδία και την Κροατία συνεργάζονται ως εταίροι στην πρώτη τέτοιου είδους προσπάθεια. Με τη συνδρομή εμπειρογνωμόνων του ΟΟΣΑ και σε συνεργασία με Κροατία, Σουηδία, Ισπανία, Ιταλία και Ιρλανδία προχωράμε σε ισχυρές συμμαχίες στις Βρυξέλλες. Όλα αυτά πάντα με την έγνοια να αφορούν στα ελληνικά νησιά με μετρήσιμο τρόπο, όπως ακριβώς έδειξε και το παράδειγμα της Χάλκης, της Αστυπάλαιας και της Τήλου. Τα μικρά νησιά αποτελούν έναν ιδιαίτερα κρίσιμο, αλλά συχνά ευάλωτο, κρίκο του νησιωτικού χώρου. Οι ιδιαιτερότητές τους, όπως ο περιορισμένος πληθυσμός, οι δυσκολίες συνδεσιμότητας, η εξάρτηση από λίγους οικονομικούς κλάδους και οι αυξημένες ανάγκες σε βασικές υποδομές, τα καθιστούν διαφορετικά από τα μεγαλύτερα νησιά και, συνεπώς, απαιτούν εξειδικευμένες πολιτικές. Επομένως, τα μικρά νησιά δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται με «οριζόντια» μέτρα, αλλά πρέπει να ενταχθούν σε ένα πλαίσιο πολιτικών που θα αναγνωρίζει τη μοναδικότητα και την ευαλωτότητά τους. Το παράδειγμα των μέτρων που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, δείχνει τον τρόπο που πρέπει να υιοθετήσουμε και να εξειδικεύσουμε την Εθνική Στρατηγική για την Περιφερειακή Ανάπτυξη, διασφαλίζοντας ότι τα μέτρα οικονομικής πολιτικής, συμβαδίζουν με τα μέτρα περιφερειακής πολιτικής για υποδομές, επιχειρηματικότητα και βιώσιμα εισοδήματα για τους κατοίκους.
Πριν λίγες ημέρες, ολοκληρώθηκε το 16ο Πανελλήνιο Συνέδριο Μικρών Νησιών στις ακριτικές Οινούσσες, όπου δήμαρχοι μικρών νησιών, η Πολιτεία, οι φορείς Κοινωνίας Πολιτών και επιστήμονες ενώσαμε τη φωνή μας, αλλά κυρίως καταλήξαμε σε ένα κοινό Οδικό Χάρτη με τη «Διακήρυξη των Οινουσσών». Είπαμε ξεκάθαρα ότι η θεσμική κατοχύρωση της «ρήτρας νησιωτικότητας» με δεσμευτικό χαρακτήρα κρίνεται αναγκαία, αρκεί αυτή να ασκείται στην πράξη. Αυτό σημαίνει ότι κάθε εθνική και ευρωπαϊκή πολιτική, από τις υποδομές και την υγεία έως την ενέργεια και το νερό, πρέπει να προσαρμόζεται στις ανάγκες των μικρών νησιών, ενώ απαιτούνται μόνιμοι μηχανισμοί και όχι αποσπασματικές λύσεις. Επομένως, τα μικρά νησιά πρέπει να διακρίνονται ρητά στο πλαίσιο μιας εθνικής στρατηγικής για τη νησιωτικότητα, ως περιοχές με ιδιαίτερες ανάγκες αλλά και ως ζωντανοί πυλώνες πολιτισμού, γεωστρατηγικής σημασίας και καινοτομίας, που μπορούν να συμβάλουν δυναμικά στη βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας. Ως κυβέρνηση ήδη το πράξαμε το 2021, κατοχυρώνοντας ότι η Εθνική Στρατηγική για τα νησιά θα συνοδεύεται από δεσμευτικό σχέδιο δράσης για τα μικρά νησιά. Αυτό είναι άλλωστε που μας επέτρεψε να απαιτήσουμε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεσμευτικούς πόρους για τις νησιωτικές λιμενικές υποδομές στα μικρά νησιά, την προώθηση των ολιστικών παρεμβάσεων για τη λειψυδρία, αλλά και τη δέσμευση καινοτόμων πολιτικών όπως τα Greco Islands μέσω του άρθρου 21 του Κλιματικού Νόμου.
• Ποια είναι τα σχέδια για τον εκσυγχρονισμό και την ασφάλεια των λιμανιών στα νησιά και ποιες παρεμβάσεις εκτελούνται αυτή την περίοδο στα Δωδεκάνησα;
Για να δείξουμε πως η διαπραγμάτευση που έγινε το 2020-2021 αποδίδει καρπούς σήμερα, αξίζει να σημειώσουμε ότι μπορούμε να μιλάμε για σημαντική ενίσχυση των πόρων για αναβάθμιση νησιωτικών λιμενικών υποδομών, καθότι δημιουργήθηκε ειδικός άξονας προτεραιότητας στο τομεακό Πρόγραμμα ΕΣΠΑ «Μεταφορές 2021-2027», στο πλαίσιο της δράσης αναβάθμισης νησιωτικών λιμενικών υποδομών με προϋπολογισμό που δυνητικά ξεπερνάει τα 180 εκ ευρώ, ενώ παράλληλα αξιοποιούνται και πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης και του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων της Γενικής Γραμματείας Ναυτιλίας και Λιμένων.
Εμείς ως Γ.Γ. Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής κληθήκαμε να διαπραγματευτούμε τις χρηματοδοτήσεις αυτές και να επενδύσουμε και σε στοχευμένες μελέτες ωρίμανσης, για να μπορούμε σήμερα να απολαμβάνουμε τους καρπούς μιας προσπάθειας που γίνεται με κόπο, αλλά και με μεράκι. Στόχος είναι η βελτίωση της προσβασιμότητας των νησιών και η εξυπηρέτηση της ακτοπλοΐας. Εδώ πρέπει να αναφέρω ότι με τη στενή συνεργασία του Υπουργείου και της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου σχεδιάζονται και υλοποιούνται λιμενικά έργα σχεδόν σε κάθε νησί της Δωδεκανήσου και αυτό είναι πραγματικά σπουδαίο, διότι τα λιμάνια μας είναι η μοναδική πύλη εισόδου, τροφοδοσίας και προσβασιμότητας και πρέπει να παρέχουν ασφάλεια και προοπτική ανάπτυξης. Ενδεικτικά και όχι εξαντλητικά, θα αναφέρω ορισμένα εξ αυτών για να επιβεβαιώσω πόσο ώριμα είναι τα σχετικά έργα σε συνεργασία με τα Λιμενικά Ταμεία, το Διαδημοτικό Λιμενικό Ταμείο Νότιας Δωδεκανήσου, αλλά και την καθοριστική συμβολή των Τεχνικών Υπηρεσιών της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου: 1) έργο αποκατάστασης λιμένα Αγίου Ανδρέα Αστυπάλαιας, π/ύ 635.402€, 2) έργο κατασκευής ράμπας ανελκύσεως σκαφών στο Φοινίκι Καρπάθου, π/ύ 98.403€, 3) έργο αποκατάστασης του λιμένα Μεγίστης για την αποτροπή άμεσου κινδύνου, π/ύ 791.700€, 4) έργο αναβάθμισης λιμένα Αγαθονησίου, π/ύ 2.5000.000€, 5) βελτίωση λιμανιού Καρπάθου, π/ύ 9.000.000€, 6) αποκατάσταση προβλήτα Ε/Γ – Ο/Γ σκαφών του λιμένα Λακκίου Λέρου, προϋπολογισμού 988.288 ευρώ, 7) κατασκευή κρηπιδωμάτων στη θέση Πέταλο λιμένα Σύμης προϋπολογισμού 1.235.000,00 ευρώ, 8) επέκταση του λιμένα των Λειψών και κατασκευή αποβάθρας Ο/Γ σκαφών στη θέση “Καβί” του λιμένα Λειψών, προϋπολογισμού 5.200.000 ευρώ. Η συμβολή της Γ.Γ. Ναυτιλίας και Λιμένων, του περιφερειάρχη Γιώργου Χατζημάρκου και των εμπλεκομένων έχουν αναδείξει τα Δωδεκάνησα «πρωταθλητή» σε έργα λιμενικών υποδομών. Το οφείλουμε στα νησιά μας.
• Η ακτοπλοΐα συχνά αντιμετωπίζει προβλήματα ακυρώσεων, ακριβών εισιτηρίων και κακής συνδεσιμότητας. Υπάρχει συγκεκριμένη στρατηγική για ένα «νησιωτικό μεταφορικό ισοδύναμο» στη θάλασσα;
Όπως είπαμε και παραπάνω, το Α και το Ω της νησιωτικότητας είναι η εξασφάλιση διασυνδεσιμότητας και επαρκών ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών. Θα προσθέσω και σε εύλογο κόστος. Οι παρεμβάσεις της κυβέρνησης στον τομέα θα έλεγα πως είναι συστημικές. Ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής ήδη στην αρχή του καλοκαιριού, παρουσίασε τα πρώτα άμεσα μέτρα για τη βελτίωση των θαλασσίων συγκοινωνιών, ενώ μόλις πριν λίγες ημέρες δημοσιεύτηκε ο διαγωνισμός των συμβάσεων δημόσιας υπηρεσίας με σημαντικές καινοτομίες που προσφέρουν σταθερότητα, φερεγγυότητα και ομαλότητα. Οι 4ετείς συμβάσεις, μαζί με τις νέες γραμμές που δημιουργήθηκαν από το 2019 έως σήμερα για τα Δωδεκάνησα, σε συνδυασμό με τις αυξήσεις στα μισθώματα, δημιουργούν το σταθερό περιβάλλον που πάντα ζητούσαν οι νησιώτες μας.
Ειδικά στα Δωδεκάνησα αναπτύσσεται το πλέον πυκνό δίκτυο ελεύθερων και επιδοτούμενων γραμμών, προσφέροντας ένα ποιοτικό φάσμα θαλάσσιας εξυπηρέτησης. Από το Βόρειο συγκρότημα των Δωδεκανήσων, έως και το Καστελλόριζο και τον Νότο, τα σταθερά δρομολόγια, τα κίνητρα των ακτοπλόων να σχεδιάσουν πολυετώς, αλλά κυρίως οι κοινωνικές παροχές των επιδοτούμενων γραμμών, θα εξασφαλίσουν το ελάχιστο μιας εξυπηρέτησης που για πολλά χρόνια ήταν ζητούμενο. Βελτιώσεις και εξορθολογισμοί πρέπει πάντα να γίνονται και να αποδίδεται μια «χωρική δικαιοσύνη» ακόμη και στην κατανομή των αγόνων γραμμών.
Φέτος έχει γίνει ένας σχεδιασμός από τη Διεύθυνση Θαλασσίων Συγκοινωνιών και τη Γενική Γραμματεία Ναυτιλίας και Λιμένων που εκτιμώ ότι θα αποδώσει σημαντικά. Παράλληλα, το Λιμενικό Σώμα έχει σαφείς εντολές στους ελέγχους που αφορούν στην ασφάλεια των επιβατών, στις τακτικές επιθεωρήσεις των πλοίων, αλλά και στη συνέπεια και τήρηση των υποχρεώσεων των αναδόχων – πλοιοκτητών. Μη ξεχνάμε όμως ότι η «μικρή» ακτοπλοΐα είναι – ενίοτε – «μονοβάπορες» οικογενειακές επιχειρήσεις Δωδεκανησίων έντιμων και εργατικών ανθρώπων που η προσφορά τους στα νησιά και στην πατρίδα δεν πρέπει να παραβλέπεται. Το κράτος πρέπει και ήδη λειτουργεί στο να δημιουργήσει κίνητρα στήριξης και εκείνων για τις μεγάλες αλλαγές που έρχονται στην ακτοπλοΐα με αφορμή τις νέες διεθνείς υποχρεώσεις των πλοίων για εναλλακτικά καύσιμα και πράσινες τεχνολογίες. Θέλουμε νεότερα πλοία, με καλύτερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, αλλά παράλληλα να κρατήσουμε ζωντανές και βιώσιμες αυτές τις μικρομεσαίες ακτοπλοϊκές εταιρίες που είναι συνεπείς, «νοικοκύρηδες» και με υψηλό αίσθημα για τη νησιωτική μας πατρίδα δημιουργώντας πλούτο για τα νησιά μας κουβαλώντας επισκέπτες και κατοίκους από άκρη σε άκρη.
• Η λειψυδρία είναι μόνιμο πρόβλημα για πολλά νησιά. Τι σχεδιάζετε σε επενδύσεις σε μονάδες αφαλάτωσης, ανακύκλωσης νερού ή δίκτυα μεταφοράς;
Στον τομέα της διαχείρισης των υδάτων, η Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, στήριζε ανέκαθεν τα μικρά νησιά και τα Δωδεκάνησα. Ωστόσο, θα μου επιτρέψετε να πω ότι η συνεργασία που έχουμε με τους δημάρχους στα Δωδεκάνησα, αλλά και η τεράστια εμπειρία της Διεύθυνσης Μελετών Έργων και Φυσικών Πόρων της ΓΓΑΙΝΠ, μαζί με την επιμονή μας για ρεαλισμό και πρακτικότητα στις λύσεις, έχουν φέρει ένα πολύ σημαντικό αποτύπωμα της δράσης μας. Έχουμε πολλά να λύσουμε με τους Δήμους και τις ΔΕΥΑ και οφείλουμε να σχεδιάζουμε με μακροπρόθεσμο ορίζοντα και όχι πυροσβεστικά. Η ανάπτυξη των νησιών μας εδώ, απαιτεί σοβαρό σχεδιασμό υποδομών και όχι προχειρότητες. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να πληγώσουμε τον τουρισμό μας, αλλά και πρέπει να εξασφαλίσουμε για τους κατοίκους και τις επιχειρήσεις καθαρό νερό, προσβάσιμο και σε εύλογο κόστος.
Κάνοντας ένα απολογισμό του κυβερνητικού έργου, μέσω της ΓΓΑΙΝΠ, στον τομέα της ύδρευσης, η γεωγραφική κατανομή και η στόχευσή μας είναι σαφής από το 2019 έως και το 2025: χρηματοδοτήσαμε και υλοποιήσαμε 33 έργα σε 12 νησιά, που αφορούν σε Μονάδες Αφαλάτωσης, συνολικού προϋπολογισμού 7.560.408 €, στα νησιά: Αγαθονήσι, Κάλυμνος-Τέλενδος-Ψέριμος, Λειψοί, Λέρος, Μεγίστη (Καστελλόριζο), Νίσυρος, Πάτμος, Ρόδος, Σύμη και Χάλκη. Ολοκληρώσαμε 15 έργα σε 8 νησιά, που αφορούν σε Υποδομές Ύδρευσης, όπως προμήθεια υλικών ύδρευσης, απαραίτητων εξαρτημάτων και ανταλλακτικών, αντικατάσταση/επισκευή αντλιοστασίων, προμήθεια κι εγκατάσταση αντλητικών συγκροτημάτων, προμήθεια και τοποθέτηση φωτοβολταϊκού, προμήθεια και εγκατάσταση/ επισκευή και συντήρηση υδατοδεξαμενών κ.τ.λ., συνολικού προϋπολογισμού 1.980.882 €, στα νησιά: Αστυπάλαια, Κάλυμνος, Κάρπαθος, Λειψοί, Μεγίστη (Καστελλόριζο), Πάτμος, Ρόδος και Τήλος. Στηρίξαμε 4 έργα σε 4 νησιά, που αφορούν σε Ανορύξεις Υδρευτικών Γεωτρήσεων για την ενίσχυση του παραγόμενου πόσιμου ύδατος με αποτέλεσμα την κάλυψη των υδρευτικών αναγκών, συνολικού προϋπολογισμού 576.224 €, στα νησιά: Κάσος, Πάτμος, Σύμη και Τήλος.
Παράλληλα για την κάλυψη μέρους των δαπανών κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας από τη λειτουργία των μονάδων αφαλάτωσης, των αντλιοστασίων και των συναφών εγκαταστάσεων ύδρευσης, διαθέσαμε πόρους ύψους 581.470 €, στα νησιά Αγαθονήσι, Κάλυμνος (Λέβιθα), Λειψοί, Μεγίστη, Σύμη, ενώ παράλληλα εξασφαλίσαμε 12 επιχορηγήσεις σε 4 νησιά, για την υποστήριξη δικαιούχων και εκπόνηση μελετών ωρίμανσης που σχετίζονται με έργα διαχείρισης υδάτινων πόρων καθώς και λιμενικών υποδομών, 361.903 €.
