Βρυξέλλες, 4
Ένα παιχνίδι στρατηγικής με γερούς παίκτες και έπαθλο την ανάδειξη του ισχυρότερου βρίσκεται σε εξέλιξη στο τρίγωνο Αθήνας – Βρυξελλών – Ουάσινγκτον μόλις μία ανάσα από το Eurogroup της Δευτέρας 9 Μαΐου. Πίσω από τη σκληρή μάχη χαρακωμάτων για την οικονομική τακτική που θα ακολουθηθεί στην Ελλάδα, διεξάγεται ακόμη ένα πιο σκληρό διπλωματικό μπρα-ντε-φέρ, το οποίο, ανάλογα με την έκβαση που θα έχει, ενδεχομένως αποτελέσει «θρυαλλίδα» εξελίξεων ευρύτερα στην Ευρώπη.
Η Ελλάδα απειλείται με οικονομική ασφυξία όσο πλησιάζει η διακεκαυμένη ζώνη του Ιουνίου, που ωστόσο μπορεί να οδηγήσει και το ευρωπαϊκό οικοδόμημα σε μεγάλο κίνδυνο αποσταθεροποίησης. Στη χάραξη στρατηγικής των ισχυρών του κόσμου έχουν συνυπολογιστεί οι εξελίξεις σε όλα τα ανοιχτά μέτωπα, τα οποία επικρέμανται ως δαμόκλειος σπάθη: το δημοψήφισμα στη Μεγάλη Βρετανία, στις 23 Ιουνίου, η εν εξελίξει προσφυγική κρίση, οι πρόωρες εκλογές στην Ισπανία στις 26 Ιουνίου.
Και μπορεί ο στόχος -τουλάχιστον όπως αφήνουν να διαρρεύσει όλες οι αντιμαχόμενες πλευρές- να είναι μία συμφωνία για κοινή λύση όσον αφορά στην Ελλάδα ώστε να αποσυμπιεστεί η κατάσταση, η σκληρή γραμμή όμως στην οποία επιμένουν το ΔΝΤ και ο σκληροπυρηνικός κ. Σόιμπλε για περισσότερα επώδυνα μέτρα λιτότητας και θεσμοθέτηση προληπτικών μέτρων 3,6 δις ευρώ εκτιμάται ότι θα οδηγήσει στο αποτέλεσμα που η ελληνική κυβέρνηση απεύχεται, καθώς ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών παραμένει ο άνθρωπος πίσω από κάθε απόφαση του Eurogroup. Ο ίδιος πάντως, γνώστης του «σκωτσέζικου ντους», διεμήνυσε ότι «δεν αναμένεται μεγάλη κρίση στην Ελλάδα εφέτος».
Στο Μέγαρο Μαξίμου οι συσκέψεις είναι συνεχείς για τη χάραξη στρατηγικής με την οποία ο Ευκλείδης Τσακαλώτος θα παραστεί στην κρίσιμη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών στις Βρυξέλλες. Το μότο παραμένει ότι «η κυβέρνηση δεν θα νομοθετήσει νέα μέτρα» και ότι τα σενάρια περί πρόωρης προσφυγής στις κάλπες είναι ευσεβείς πόθοι όσων ποντάρουν στην καταστροφολογία.
Γεγονός, όμως, είναι ότι το πακέτο των 3,6 δις ευρώ έχει ήδη συμφωνηθεί και αυτό είναι μη αναστρέψιμο. Ουσιαστικά στο Eurogroup η Αθήνα θα επιδιώξει να έχει τον τελευταίο λόγο στους κωδικούς του προϋπολογισμού στους οποίους θα πέφτει «τσεκούρι» κάθε φορά που θα βεβαιώνεται απόκλιση από τους στόχους, ώστε να εξαιρέσει από το πακέτο-καβάντζα μισθούς και συντάξεις.
Και θα επιδιώξει να «αποσπάσει» το «ναι» για την επιτυχή ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης και μια ρητή δέσμευση με σαφή χρονικό ορίζοντα για να ξεκινήσει η συζήτηση για την απομείωση του χρέους.
Στο βαρύ οπλοστάσιο της κυβέρνησης εκτιμάται ότι είναι η έκθεση της Eurostat που επιβεβαιώνει τις εκτιμήσεις για επιστροφή στην ανάκαμψη το β΄ εξάμηνο του 2016 αλλά και ταχύτερη από το αναμενόμενο ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.
Eurogroup: Συμφωνία- πακέτο για μέτρα και χρέος πριν τη δόση
Μέσα σε 15 ημέρες θα πρέπει να γίνουν όλα όσα δεν έχουν γίνει εδώ και 6 μήνες που διαρκεί η διαπραγμάτευση ή 6 χρόνια που η χώρα βρίσκεται σε Μνημόνια, δηλαδή να συμφωνηθούν τα νέα μέτρα λιτότητος και να γίνει βιώσιμο (μέσω μέτρων ελάφρυνσης) το δημόσιο χρέος, προκειμένου να λάβει τέλος η πρώτη αξιολόγηση, αλλά και για να δει χρήματα και δόσεις η Ελλάδα.
Όπως αναφέρεται στην επίσημη ατζέντα του Eurogroup της 9ης Μαΐου που ανακοινώθηκε η συνεδρίαση θα είναι αφιερωμένη αποκλειστικά στην πορεία των συζητήσεων για την χώρα μας.
Ωστόσο, όπως προκύπτει από την ίδια ατζέντα, δεν διαφαίνεται πως θα υπάρξει τελική συμφωνία, αλλά η 9η Μαΐου θα αποτελέσει μάλλον την αφετηρία των συζητήσεων μέχρι το επόμενο Eurogroup, που είναι προγραμματισμένο για τις 24 Μαΐου, για το οποίο Αθήνα και ευρωπαίοι αξιωματούχοι μεταθέτουν ήδη τις ελπίδες τους.
Ωστόσο, όπως προκύπτει από την ατζέντα, πρέπει να επιλυθούν σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα και τα δύο ακανθώδη προβλήματα που έχουν ανακύψει. Και αν για τα μέτρα έχει υπάρξει ήδη συμφωνία επί της αρχής, το ζήτημα είναι πλέον και το πόσο σύντομα προλαβαίνει να κλείσει συμφωνία για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, ενώ ήδη «στεγνώνει» από ρευστότητα η χώρα.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την ανακοίνωση του Eurogroup:
«Η Ευρωομάδα θα πραγματοποιήσει έκτακτη σύνοδο για να συζητήσει την πορεία του προγράμματος μακροοικονομικής προσαρμογής της Ελλάδας.
Οι συζητήσεις θα καλύψουν μια συνολική δέσμη μεταρρυθμίσεων πολιτικής, καθώς και τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους της Ελλάδας. Και τα δύο στοιχεία πρέπει να συνυπάρχουν προκειμένου να ολοκληρωθεί η πρώτη αξιολόγηση του προγράμματος και να αποδεσμευθεί περαιτέρω χρηματοδοτική στήριξη στην Ελλάδα».
Με άλλα λόγια, όπως τονίζεται και στην ανακοίνωση, απαιτείται «μια συνολική δέσμη» μέτρων λιτότητος «προκειμένου να ολοκληρωθεί η πρώτη αξιολόγηση», αλλά δεν μπορεί να ολοκληρωθεί «και να αποδεσμευθεί περαιτέρω χρηματοδοτική στήριξη στην Ελλάδα» αν δεν συνυπάρχει και συμφωνία για «τη βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους της Ελλάδας».
Φόροι και «μαχαίρι»
στο δημόσιο στο «πακέτο» των 5,4 δισ.
Μετά από πολύμηνες διαπραγματεύσεις, άρχισαν πλέον και τα αποκαλυπτήρια για τα μέτρα ύψους 9 δισ. ευρώ, αλλά και για τα σχέδια κυβέρνησης που αφορούν στο «αμπαλάζ» της συμφωνίας-«πακέτο» που επιδιώκει, για την ελάφρυνση του χρέους.
Ενώ επισήμως η κυβέρνηση οχυρώνεται πίσω από την έκθεση της Eurostat και τις εαρινές προβλέψεις της Κομισιόν, για να αποδείξει ότι δεν χρειάζονται πρόσθετα μέτρα, το κείμενο της έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ρίχνει φως στα μέτρα που συμφωνήθηκαν στις διαπραγματεύσεις στο Χίλτον. Τα υπόλοιπα μέτρα των 3,6 δισ. ευρώ, τα οποία συμφωνήθηκαν πριν δέκα μέρες στο Άμστερνταμ, θα αποκαλυφθούν ενδεχομένως την ερχόμενη Δευτέρα στο Eurogroup της 9ης Μαΐου στις Βρυξέλλες.
Στην έκθεση της Κομισιόν αναφέρεται ότι περίπου 1,35 δισ. ευρώ θα προέλθουν από «προσαρμογές» στο μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων και από αυξήσεις στη φορολογία, που αφορούν κατά βάση στα οχήματα, τα καύσιμα, τα οινοπνευματώδη και τα τσιγάρα.
Τι μπορεί να κρύβεται πίσω από τον όρο «προσαρμογές» στο μισθολόγιο των δημοσίων υπαλλήλων; Στην κυβέρνηση μιλούν για “πάγωμα” προσλήψεων, με παράταση του κανόνα 1:5 και για εφέτος, ενώ άλλες πηγές της κυβέρνησης έκαναν λόγο και για “πάγωμα” μισθολογικών προαγωγών στα Ειδικά Μισθολόγια (ένστολοι, δικαστικοί, πανεπιστημιακοί, γιατροί ΕΣΥ).
Στην έκθεση αναφέρεται ακόμη ότι θα εξοικονομηθούν:
– 450 εκατ. ευρώ το χρόνο από την αύξηση του συντελεστή ΦΠΑ από το 23% στο 24%
– 1,8 δισ. ευρώ από τις συντάξεις – ασφαλιστικό, αν και φαίνεται πως παραμένει η εκκρεμότητα με την “τρύπα” των 70 εκατ. ευρώ για τις επικουρικές.
– 1,8 δισ ευρώ από τη νέα φορολογική κλίμακα (και τη νέα έκτακτη εισφορά) για την οποία υπάρχει και εναλλακτική πρόταση της ελληνικής πλευράς που κατεβάζει το αφορολόγητο κάτω από από τα 9.100 ευρώ για τους φορολογούμενους που δεν έχουν παιδιά.
Την ίδια στιγμή, από το Βερολίνο διέψευδαν ότι δρομολογείται «εξαμερής» σύσκεψη για να προετοιμάσει το Eurogroup της 9ης Μαΐου και τον λογαριασμό των 3,6 δισ. ευρώ. Παραμένει ανοικτό έτσι αν τα μέτρα θα νομοθετηθούν «εδώ και τώρα» ή θα μπει ένας «κόφτης» δαπανών, που θα ενεργοποιεί περικοπές μισθών και συντάξεων ή αυξήσεις ΦΠΑ στη ΔΕΗ και στο νερό, όπως εξαρχής ζητούσαν οι δανειστές.
Όλες οι πλευρές δείχνουν ότι η συμφωνία με τους δανειστές πάει πιο πίσω, ίσως στα τέλη του μηνός και «χέρι-χέρι» με την ελάφρυνση του χρέους.
Όχι πια «κούρεμα»…
Στην κυβέρνηση δεν μιλάνε πια για «κούρεμα» ή για «ρήξη» στο όνομα του «επαχθούς χρέους», αλλά για «έμμεσες» πρακτικές (επιμήκυνση, επιδότηση επιτοκίων κλπ) στα οποία είχαν συμφωνήσει και πριν οι δανειστές.
Από τις ΗΠΑ ο γενικός γραμματέας Δημοσιονομικής Πολιτικής και οικονομικός σύμβουλος του πρωθυπουργού, κύριος Φραγκίσκος Κουτεντάκης μίλησε σε διεθνές συνέδριο παρουσιάζοντας τις επιδιώξεις της ελληνικής πλευράς για το χρέος, ως εξής:
– Όχι στο ονομαστικό «κούρεμα» ή οτιδήποτε που θα μπορούσε να προκαλέσει ζημίες για τους φορολογούμενους των Ευρωπαίων εταίρων και δανειστών
– Παράταση των προθεσμιών λήξης αποπληρωμής του χρέους (δηλαδή επιμήκυνση)
– Εκμετάλλευση των ιστορικά χαμηλών επιτοκίων – μέσω του κόστους δανεισμού του ΕΜΣ.
– Να καθοριστεί ένα επιτόκιο, ώστε να εξασφαλίζονται και οι ιδιώτες ομολογιούχοι ότι θα αποπληρωθούν, όταν η Ελλάδα βγει ξανά στις αγορές.
Με τα δεδομένα αυτά, η κυβέρνηση θέλει να «αμπαλάρει» μια συμφωνία στα μέτρα λιτότητος των 9 δισ. ευρώ, υποσχόμενη την επιστροφή στην Ανάπτυξη, που η έκθεση της Κομισιόν την βλέπει ως πιθανή, εφόσον ολοκληρωθεί χωρίς άλλες καθυστερήσεις η αξιολόγηση.
Και όπως όλα δείχνουν, επισήμως τουλάχιστον, οι Ευρωπαίοι υπόσχονται στην Αθήνα ολοκλήρωση της συμφωνίας έως τα τέλη Μαΐου. Παρά τα ρίσκα που η πρόβλεψη αυτή ενέχει, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, έθεσε ως ορόσημο το τέλος του μήνα λέγοντας πως «ελπίζω ότι μέχρι το τέλος του Μαΐου, οπότε θα συναντηθούμε για τη Σύνοδο των G7, η εφαρμογή του ελληνικού προγράμματος θα έχει αξιολογηθεί θετικά». Ο Επίτροπος Οικονομικών, Πιέρ Μοσκοβισί εξέφρασε «συγκρατημένη αισιοδοξία» για συμφωνία την ερχόμενη Δευτέρα αλλά δεν έκρυψε πως «τα ζητήματα που εκκρεμούν δεν είναι εύκολα» -κοντά στο πνεύμα δηλαδή των δηλώσεων αξιωματούχου στο Reuters που έλεγε πως «θα χρειαστούν βδομάδες».
Συμφωνία
«χέρι με χέρι»
Ποια είναι η παγίδα; Αντί για συμφωνία «χέρι με χέρι», να μείνει η κυβέρνηση με … τη συμφωνία στο χέρι! Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε επιχειρεί να αποφύγει «εδώ και τώρα» διευθέτηση του ζητήματος του χρέους, την οποία ζητεί όμως το ΔΝΤ, που είναι αυτό που επιμένει και για τον άμεσο προσδιορισμό και ψήφιση των «εφεδρικών» μέτρων των 3,6 δισ. ώστε να τελειώνει η υπόθεση.
Το Ταμείο όμως απαιτεί και ότι τα 2/3 των μέτρων αυτών θα προέρχονται από το σκέλος των δαπανών, δηλαδή 2-2,5 δισ. ευρώ αυτόματες οριζόντιες περικοπές κύριων συντάξεων, μείωση του μισθολογικού κόστος στο Δημόσιο ακόμα και με απολύσεις και μείωση της επιχορήγησης των ΔΕΚΟ. Μόνο το υπόλοιπο 1/3 των μέτρων δέχεται να προέλθει από το πεδίο της φορολογίας, αλλά να περιλαμβάνει μόνο περαιτέρω μείωση του αφορολογήτου ορίου και κατάργηση φοροαπαλλαγών.
