«Μέσα στην απόλυτη εξαθλίωση εκείνο που κράτησε ζωντανό τον άσωτο υιό, στην Παραβολή του Ιησού, ήταν η εικόνα του σπιτιού του. Η πανδημία που προκάλεσε ο Covid19 ήρθε να μας υπενθυμίσει το πόσο σπουδαίος είναι ο ρόλος της οικογένειας και αυτός είναι το αντίδοτο στην κρίση που εξελίσσεται».
Τα λόγια ανήκουν στον καθηγούμενο της Ιεράς Μονής Θάρρι, πατέρα Νεκτάριο Πόκκια, τον οποίο η «δημοκρατική» συνάντησε στο αρχονταρίκι του μοναστηριού, όπου του έθεσε το ερώτημα: «Η Εκκλησία έχει ρόλο να διαδραματίσει για τον άνθρωπο ή μήπως θα είναι κι αυτή μία από τις απώλειες που κάποια στιγμή στο μέλλον θα μετρήσει η σύγχρονη κοινωνία;».
Σε ένα τέτοιο ερώτημα συνήθως η απάντηση βρίσκει εύκολο δρόμο στα θεωρητικά σημεία τα οποία αποτελούν και σημεία συμφωνίας μεταξύ Εκκλησίας και Κοινωνίας: Αγάπη, κατανόηση, αλληλεγγύη, ειρήνη, αλτρουϊσμός, ενώνουν τους ανθρώπους και σε τέτοιες περιόδους τα χαρακτηρισμένα ως «δώρα του Αγίου Πνεύματος» αποκτούν ξανά βαρύνουσα σημασία. Ωστόσο, η αδιαμφισβήτητή τους αξία δεν έχει κανένα απολύτως νόημα εάν τα «δώρα» αυτά δεν εγκολπωθούν από τον άνθρωπο και να αποτελούν τρόπο ζωής.
«Έχουμε ξεχάσει να προσευχόμαστε και να δίνουμε την ευχή μας στα παιδιά μας ή στους αγαπημένους μας καθώς βγαίνουν από το σπίτι», εξηγεί ο πατήρ Νεκτάριος Πόκκιας. Αν και οι ευχές, όπως και οι προσευχές φαντάζουν παρωχημένες, στην πράξη η σύγχρονη κοινωνία δεν έχει αποβάλει αυτή την ανάγκη. Απεναντίας, σε κάθε ευκαιρία αναζητεί τρόπους εσωτερικής σύνδεσης και ισορροπίας.
«Καθημερινά ερχόμαστε ενώπιον της τεράστιας ανάγκης των συμπολιτών μας για ηρεμία. Βλέπετε, η κοινωνία του Σήμερα έχει δημιουργήσει πολλά ψυχολογικά προβλήματα στον σύγχρονο άνθρωπο και η λύση στα προβλήματα αυτά συνήθως βρίσκεται μέσα μας.
Η Εκκλησία είναι η λύση αν και τα σπίτια μας γίνουν κατ’ οίκον εκκλησίες. Έτσι επιστρέφουμε σε εκείνο που σας είπα στην αρχή· ξεκινούμε από το σπίτι να χτίζουμε την ισορροπία δίνοντας φανερά την ευχή μας και προσευχόμενοι ξυπνούμε τα συναισθήματα, τους δίνουμε τροφή να αντισταθούν στην καταπίεση. Μια καλή αρχή για να ξεκινήσουμε τη στροφή αυτή θα ήταν να μάθει το κάθε παιδί, ο κάθε ένας μας την ιστορία του Αγίου ή της Αγίας απ’ όπου πήρε το όνομά του».
«Απλότητα κι όχι επίδειξη»
Η Ιερά Μονή Θάρρι μετρά ήδη 10 αιώνες ζωής. Όλα αυτά τα χρόνια συντηρείται μέσα από την απλότητα, γι’ αυτό ο όλος της χώρος περιβάλλεται από ιερότητα που σχεδόν ακούγεται ν’ αναπνέει. Δεν είναι το τυπολατρικό εκείνο που την διατηρεί σε ζωή, αλλά το αυτονόητο της διακριτικότητας.
«Η εκκοσμίκευση μας απασχολεί έντονα. Η τάση να γίνουν όλα, φαινομενικά, πιο όμορφα, αλλοιώνουν το χαρακτήρα των Μυστηρίων. Βλέπουμε να στολίζουν με πλαστικά παπάκια και μαϊμουδάκια την κολυμβήθρα την ώρα της βάπτισης, ή ακόμα και να τελείται γάμος χωρίς καν το ζευγάρι να εισέλθει στον χώρο του ναού.
Οι καλεσμένοι έρχονται στην τελετή για να ρίξουν ξύλο στην πλάτη του γαμπρού, ενώ το νόημα της πράξης του χτυπήματος στον ώμο έχει εντελώς διαφορετικό – συμβολικό χαρακτήρα» εξηγεί στη «δ» ο πατήρ Νεκτάριος Πόκκιας και τονίζει: «τα Μυστήρια πρέπει να είναι απλά κι όχι επίδειξη».
Μέσα σ’ αυτά τα λόγια κρύβεται η πρόταση για το Αύριο της Εκκλησίας. Η απλότητα, η καθαρότητα, η απαλλαγή από οτιδήποτε φανταχτερό φέρνει την καινούρια εικόνα, εκείνη που πιθανώς να κινήσει το ενδιαφέρον της νεολαίας. Η τελευταία είναι ένα κομμάτι του παρόντος και το μόνο μέλλον της κοινωνίας, γι’ αυτό και η αποστροφή της από τα «φανταχτερά» Μυστήρια δεν έχει περάσει απαρατήρητη.
«Μας απασχολεί η νεολαία, τα παιδιά, να τα κατανοήσουμε και να τα βοηθήσουμε να καταλάβουν το τι είναι Εκκλησία. Εδώ υπάρχει έλλειμμα κατήχησης, όχι με την έννοια του προσηλυτισμού, αλλά με την έννοια της κατανόησης. Είπαμε, η Εκκλησία ξεκινά από μέσα μας, ο άνθρωπος είναι φτιαγμένος κατ’ εικόνα Του και τείνει προς την καθ’ ομοίωση, δηλαδή την αγιότητα, όχι την αγριότητα (κυρίως ψυχική) που ζει η νεολαία».
Ο Covid19, η Θεία Κοινωνία και το μέλλον της Εκκλησίας
«Η Θεία Κοινωνία είναι θέμα πίστεως κι όχι επιστήμης και στην πίστη δεν πρέπει να υπάρχει ούτε χαραμάδα αμφιβολίας». Ο καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Θάρρι, στην όλη συνομιλία που έγινε στο αρχονταρίκι του μοναστηριού εξήγησε αρκετά τη διαχωριστική γραμμή που ο ίδιος βλέπει μεταξύ της πανδημίας και της Θείας Κοινωνίας.
«Ναι, υπάρχει ο ιός, δεν το αμφισβητούμε και οφείλουμε να προστατευόμαστε. Ο ιός έδειξε πόσο ισχυρός είναι, έδειξε το πόσο πολύ μπορεί να μας τραντάξει». Το τράνταγμα που επικαλείται ο πατήρ Νεκτάριος Πόκκιας δεν αφορά απλώς τον φόβο από ένα πιθανό πρόβλημα υγείας, αλλά το εντοπίζει στον κλονισμό της πίστης. Προφανώς, η Θεία Κοινωνία πρεσβεύοντας τα θεμέλια που έθεσαν οι Πατέρες της Εκκλησίας, εκφράζει για τον Κλήρο κάτι τόσο βαθύ και προαιώνιο, που ξεφεύγει από τα όρια του υλικού ή και του λογικού.
«Δεν πρέπει να μετακινούμε τα όρια που έθεσαν οι Πατέρες. Εμείς, οι κληρικοί πρώτοι θα έπρεπε να έχουμε αρρωστήσει, αφού στο τέλος του Μυστηρίου καταναλώνουμε όλη τη Θεία Κοινωνία που έχει απομείνει. Ναι, ο ιός υπάρχει, συμφωνούμε σε αυτό και ξαναλέω πρέπει να προστατευόμαστε, όμως η Θεία Κοινωνία εκφράζει την πίστη. Είναι πιο έντιμο για τον εαυτό μας να μην κοινωνήσουμε, παρά να έλθουμε με την αμφιβολία».
Η συζήτηση για το θέμα αυτό είναι μεγάλη και δεν εξαντλείται μόνο με λέξεις. Το σίγουρο είναι πως η Ιερά Μονή Θάρρι δεν έμεινε μακριά από τους πιστούς της στη διάρκεια των αλλεπάλληλων απαγορεύσεων κυκλοφορίας. Με τη βοήθεια του ραδιοτηλεοπτικού της σταθμού διατήρησε την επαφή με όλα εκείνα τα πρόσωπα που είχαν την ανάγκη να ακούσουν λειτουργίες και συζητήσεις.
«Οσο για το μέλλον, δεν είμαστε μελλοντολόγοι για να κάνουμε προβλέψεις. Πανδημίες στον κόσμο υπήρχαν πάντα και ποτέ ο Θεός δεν άφησε την Εκκλησία».
Ίσως να μην έχει άδικο ο Ηγούμενος ως προς το μέλλον. Η έλλειψη της πίστης τείνει να γίνει αδικία και για το θέμα αυτό ο Ιταλός θεωρητικός και δημοσιογράφος Ίντρο Μοντανέλλι την προσέγγισε τόσο απλά και τόσο ξεκάθαρα: «…αλλά την έλλειψη αυτή (της πίστης) την αισθάνομαι σαν μια βαθιά αδικία που αφαιρεί από τη ζωή μου… Αν είναι να κλείσω τα μάτια μου χωρίς να έχω μάθει από πού έρχομαι και τι ήρθα να κάνω εδώ, θα ήταν καλύτερα να μην τα είχα ανοίξει».
