• Αίτημα ανάκλησης διάταξης δέσμευσης περιουσιακών στοιχείων, με επίκεντρο τη χρονική διάρκεια του μέτρου, την αναλογικότητα και το τι αλλάζει όταν μια υπόθεση φτάνει στο στάδιο της παραπομπής
Οταν μια ποινική υπόθεση παίρνει μεγάλες διαστάσεις και εμπλέκει δεκάδες πρόσωπα σε υπόθεση διακίνησης ναρκωτικών το ενδιαφέρον συνήθως εστιάζει στις κατηγορίες και στις δικαστικές εξελίξεις. Υπάρχει όμως ένα παράλληλο πεδίο που συχνά καθορίζει την καθημερινότητα των εμπλεκομένων πολύ πριν ακουστεί η υπόθεση σε ακροατήριο. Είναι τα δεσμευτικά μέτρα σε χρήματα και περιουσιακά στοιχεία, μέτρα που ενεργοποιούνται στο όνομα της έρευνας για νομιμοποίηση εσόδων και που μπορούν να παγώσουν οικονομικά έναν άνθρωπο για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Σε μια υπόθεση που εκκινεί από δικογραφία του 2021 και φτάνει σε δικάσιμο που έχει οριστεί για 13/10/2026, ένα τέτοιο αίτημα ανάκλησης δέσμευσης αναδεικνύει το ερώτημα που επανέρχεται συχνά στη δημόσια συζήτηση: πότε ένα εργαλείο διερεύνησης μετατρέπεται σε παρατεταμένη οικονομική τιμωρία πριν από την κρίση του δικαστηρίου.
Το πλαίσιο των δεσμεύσεων και το πώς ενεργοποιείται
Στον πυρήνα της υπόθεσης βρίσκεται η εφαρμογή του άρθρου 42 του Ν. 4557/2018, δηλαδή του θεσμικού πλαισίου που ρυθμίζει τις δεσμεύσεις λογαριασμών, τίτλων και άλλων περιουσιακών στοιχείων όταν διεξάγεται έρευνα από την αρμόδια Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες. Η λογική του νόμου είναι σαφής: σε επείγουσες περιπτώσεις και όταν υπάρχουν βάσιμες υπόνοιες, μπορεί να διαταχθεί άμεσα δέσμευση ώστε να αποτραπεί η μετακίνηση ή εξαφάνιση κεφαλαίων. Ταυτόχρονα όμως ο ίδιος μηχανισμός προβλέπει δικαιώματα προσβολής, επανεξέτασης, αλλά και ανάκλησης ή περιορισμού όταν εμφανίζονται νέα στοιχεία ή ιδιαίτερες περιστάσεις.
Η δικογραφία, οι πολλοί εμπλεκόμενοι και το βάρος μιας γενικευμένης υπόθεσης
Η δικογραφία αφορά συνολικά 45 πρόσωπα και ξεκινά ως ένα ευρύ σχήμα κατηγοριών που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, εγκληματική οργάνωση, διακίνηση ναρκωτικών και παράνομη οπλοκατοχή, με αναφορά σε πράξεις που τοποθετούνται χρονικά στο πρώτο τρίμηνο του 2021 στην Κάλυμνο.
Ως προς τη διακίνηση ναρκωτικών, η κατηγορία αποδίδει ότι κατά το επίμαχο διάστημα υπήρχε δράση που δεν περιοριζόταν σε προσωπική χρήση ή ευκαιριακή συναλλαγή, αλλά είχε χαρακτηριστικά διανομής και εμπορίας. Το κατηγορητήριο, όπως παρουσιάζεται, επιχειρεί να συνδέσει πρόσωπα, περιστάσεις και οικονομικές ροές, ώστε να σχηματίσει εικόνα για το ποιοι είχαν ενεργό ρόλο, ποιοι διευκόλυναν και ποιοι κάλυπταν πρακτικές ανάγκες της αποδιδόμενης δραστηριότητας.
Στο επίπεδο των πραγματικών περιστατικών, το βασικό ζητούμενο που περιγράφεται είναι η ύπαρξη δικτύου που υποστηρίζει τη διακίνηση, δηλαδή όχι μόνο το φυσικό σκέλος της μεταφοράς ή παράδοσης, αλλά και το οργανωτικό σκέλος. Εκεί εντάσσονται, κατά την κατηγορία, επαφές, συναντήσεις, συνεννοήσεις, καθώς και κινήσεις που εκλαμβάνονται ως προετοιμασία ή ως εκτέλεση της διανομής.
Παράλληλα, η δικογραφία περιγράφει και σκέλος παράνομης οπλοκατοχής. Στο κατηγορητήριο η αναφορά σε όπλα δεν παρουσιάζεται ως αυτόνομο επεισόδιο, αλλά ως στοιχείο που, κατά την κατηγορία, λειτουργεί υποστηρικτικά στην αποδιδόμενη οργανωμένη δράση. Με απλά λόγια, το σκέλος αυτό εμφανίζεται να αξιοποιείται για να ενισχυθεί η εικόνα μιας ομάδας που δρα με μέσα προστασίας, εκφοβισμού ή επιβολής, όπως υποστηρίζει η κατηγορία.
Τι αποδίδεται ειδικά στον αιτούντα ως πραγματικά περιστατικά
Σε ό,τι αφορά τον αιτούντα, η δικογραφία, όπως αποτυπώνεται στο αίτημα, τον εντάσσει στο πλαίσιο της υπόθεσης με αναφορά σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και σε στοιχεία που αφορούν κινήσεις και συσχετισμούς που, κατά την κατηγορία, τον συνδέουν με την υπό διερεύνηση δραστηριότητα.
Ο αιτών προβάλλει ως κρίσιμο πραγματικό ισχυρισμό ότι κατά το επίμαχο διάστημα δεν βρισκόταν στον τόπο όπου τοποθετείται η αποδιδόμενη δράση, αλλά είχε αναχωρήσει στις 4/2/2021 για αλιεία και επέστρεψε στις 21/4/2021, με επίκληση ημερολογίου σκάφους ως στοιχείο που τεκμηριώνει τη μετακίνησή του. Αυτό το σημείο καταγράφεται ως πραγματικό δεδομένο που αντιπαρατίθεται στην εκδοχή της κατηγορίας, επειδή αφορά στη δυνατότητα φυσικής παρουσίας και συμμετοχής στα αποδιδόμενα περιστατικά.
Από τη δέσμευση του 2021 στις δικαστικές κρίσεις του 2022 και στο σήμερα
Η αρχική δέσμευση φέρεται να διατάχθηκε με πράξη της Προέδρου της αρμόδιας Αρχής στις 6/4/2021 και αφορούσε συγκεκριμένους τραπεζικούς λογαριασμούς. Το επόμενο βήμα ήταν η προσφυγή στο δικαστικό συμβούλιο, όπου με βούλευμα του 2021 απορρίφθηκε αίτημα άρσης και διατηρήθηκε η δέσμευση. Αργότερα, αναφέρεται ότι με διάταξη ανακριτή το 2022 έγινε δεκτό αίτημα άρσης μόνο ως προς έναν λογαριασμό που σχετιζόταν με οικογενειακό συνδικαιούχο, με αποτέλεσμα να παραμείνουν δεσμευμένοι άλλοι λογαριασμοί.
Το κρίσιμο σημείο, σύμφωνα με το έγγραφο, είναι τι συνέβη όταν εκδόθηκε το παραπεμπτικό βούλευμα του Συμβουλίου Εφετών στις 28/9/2022.
Το πρόσωπο που αιτείται την ανάκληση είναι επαγγελματίας αλιέας και οικογενειάρχης με 2 ανήλικα παιδιά. Η επίκληση της οικογενειακής κατάστασης δεν εμφανίζεται απλώς ως συναισθηματικό στοιχείο. Λειτουργεί ως αιτιολόγηση ότι το πάγωμα λογαριασμών επηρεάζει βασικές υποχρεώσεις, επαγγελματικές ανάγκες, δυνατότητα εργασίας και συνολικά την οικονομική επιβίωση μιας οικογένειας.
Την υπόθεση χειρίζεται ο δικηγόρος Κω κ. Δημήτρης Δρόσος.
