• Η απόφαση αναδεικνύει τον ρόλο του άρθρου 344 ΠΚ και την ευαίσθητη ισορροπία ανάμεσα στην προστασία της ψυχικής υγείας των παθόντων και στην αναζήτηση της δικαστικής αλήθειας
Η χθεσινή κρίση του Μικτού Ορκωτού Δικαστηρίου Ρόδου να παύσει οριστικά την ποινική δίωξη για απόπειρα βιασμού με κατηγορούμενο έναν υπήκοο Πακιστάν, κατόπιν δήλωσης του φερόμενου ως θύματος ότι δεν επιθυμεί την πρόοδο της δίκης λόγω ψυχικής φόρτισης, έφερε στο επίκεντρο μία δύσκολη αλλά αναγκαία θεσμική στάθμιση.
Σύμφωνα με τη δικογραφία, το βράδυ της 18ης Ιανουαρίου 2025 στην περιοχή Λαγκάδα Κω, 49χρονη κατήγγειλε ότι υπήκοος Πακιστάν προσήλθε στην οικία της με αφορμή παράδοση τροφίμων, αξιοποιώντας γνωριμία με τον σύντροφό της που είναι επίσης υπήκοος Πακιστάν. Περιέγραψε αιφνίδιες επιθετικές κινήσεις με σκοπό εξαναγκαστική γενετήσια πράξη, αντίσταση, προσπάθεια φίμωσης για να αποτραπεί κλήση βοήθειας και τελική φυγή του άνδρα. Η σύλληψη ακολούθησε λίγο πριν τα μεσάνυχτα της 19ης Ιανουαρίου 2025. Ο κατηγορούμενος, που αρνήθηκε κάθε μορφή βίας, επέμεινε στην αθωότητά του.
Τι προβλέπει το άρθρο 344 ΠΚ και ποια είναι η ουσία της δήλωσης
Το άρθρο 344 ΠΚ επιτρέπει στον παθόντα να δηλώσει ότι δεν επιθυμεί τη συνέχιση της διαδικασίας όταν η συμμετοχή στην ακροαματική δοκιμασία αναμένεται να επιφέρει σοβαρή ψυχική επιβάρυνση. Η δήλωση δεν ισοδυναμεί με αθώωση ούτε συνεπάγεται αυτόματα παύση της ποινικής αξίωσης της πολιτείας.
Αποτελεί όμως κρίσιμο δικονομικό γεγονός που ενεργοποιεί την υποχρέωση του δικαστηρίου να σταθμίσει την ανάγκη απονομής δικαιοσύνης σε αντιπαραβολή με τον κίνδυνο δευτερογενούς θυματοποίησης.
Στην παρούσα υπόθεση η δήλωση υποβλήθηκε διά του πληρεξουσίου και συνοδεύτηκε από επίκληση ψυχολογικής φόρτισης, ενώ στο φάκελο υπήρχε και πραγματογνωμοσύνη ψυχικής κατάστασης που αναδείκνυε την επιβάρυνση του προσώπου.
Η πορεία στο ακροατήριο και η εισαγγελική πρόταση
Η ακροαματική διαδικασία παρουσίασε ιδιαιτερότητες. Η Εισαγγελέας της έδρας, επικαλούμενη την πραγματογνωμοσύνη ως ενισχυτική της αξιοπιστίας του ισχυρισμού για ψυχική φόρτιση, πρότεινε αρχικά την ενοχή. Το χρονικό σημείο της πρότασης, πριν την απολογία, προκάλεσε επισήμανση της ανάγκης τήρησης της δικονομικής ακολουθίας.
Ακολούθησε απολογία του κατηγορούμενου, επαναδιατύπωση της πρότασης και εν συνεχεία διάσκεψη του δικαστηρίου που κατέληξε στην απόφαση παύσης της δίωξης.
Η σημασία της απόφασης και τι πράγματι κρίνεται
Η οριστική παύση δίωξης δεν αποφαίνεται επί της ουσίας της κατηγορίας ούτε αποτελεί πιστοποιητικό αθώωσης ή ενοχής. Είναι μια διαδικαστική κατάληξη που δηλώνει ότι, υπό τις συγκεκριμένες συνθήκες, η συνέχιση της δίκης δεν υπηρετεί καλύτερα τον σκοπό της ποινικής απονομής σε σχέση με το κόστος ψυχικής επιβάρυνσης του παθόντος.
Το δικαστήριο έλαβε υπόψη την πρόβλεψη του άρθρου 344 ΠΚ, την ύπαρξη εξειδικευμένης πραγματογνωμοσύνης, την ανάγκη αποφυγής δευτερογενούς θυματοποίησης και την αποδεικτική εικόνα όπως είχε διαμορφωθεί χωρίς περαιτέρω κατάθεση της 49χρονης.
Η ανθρώπινη διάσταση και τα όρια της αποδεικτικής αναζήτησης
Για τα πρόσωπα που καταγγέλλουν σεξουαλική βία η παρουσία στο ακροατήριο σημαίνει συχνά επαναβίωση τραυματικών στιγμών. Η έννομη τάξη τα τελευταία χρόνια αναγνωρίζει αυτό το φορτίο και εντάσσει στη δικονομία ασφαλιστικές δικλείδες προστασίας. Η συγκεκριμένη απόφαση δείχνει ότι η προστασία αυτή δεν είναι τυπική υπόσχεση αλλά πραγματικό κριτήριο που μπορεί να κατευθύνει την έκβαση μιας υπόθεσης όταν το ανακριτικό κέρδος από τη συνέχιση της διαδικασίας δεν υπερτερεί της βλάβης που θα υποστεί ο παθών.
Ως συνήγορος για την υποστήριξη της κατηγορίας παρέστη ο δικηγόρος κ. Κώστας Ασλάνης και για την υπεράσπιση η κ. Δέσποινα Τσέλιου.
