• Κατάτμηση συμβάσεων, αλλοίωση όρων διαγωνισμού, διαγραφή email και ποινικές ευθύνες • Η έκθεση που παρουσιάστηκε προχθές στο δημοτικό συμβούλιο αποτιμά μη νόμιμες δαπάνες 1.168.379,45 ευρώ και υπό διερεύνηση πρόσθετο έλλειμμα 3.250.000 ευρώ λόγω διαγραφής υπηρεσιακών e-mail, ενώ στο έργο LED τεκμηριώνεται ουσιώδης απόκλιση της σύμβασης από την προκήρυξη με υπολογιζόμενη ζημία 764.251,07 ευρώ
Η διαχειριστική έκθεση που τέθηκε προχθές ενώπιον του δημοτικού συμβουλίου Λέρου δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνειών. Περιγράφει με νομικά τεκμήρια και αριθμούς μια περίοδο αδυναμίας τήρησης στοιχειωδών κανόνων χρηστής διοίκησης, με κεντρικό επεισόδιο το έργο ενεργειακής αναβάθμισης του οδοφωτισμού (LED) και κρίσιμα ευρήματα για κατατμήσεις, άτυπες εκποιήσεις, επεκτάσεις χωρίς μελέτες, ακόμη και μαζικές διαγραφές ηλεκτρονικής αλληλογραφίας του Δήμου.
Στο τέλος, η εικόνα που αναδύεται αφορά όχι απλώς διοικητικές ατέλειες, αλλά πιθανές αξιόποινες πράξεις που προσβάλλουν ευθέως την περιουσία και τα συμφέροντα του ΟΤΑ, κατά την τεκμηρίωση των ελεγκτών.
Οι αριθμοί του ελλείμματος και η αποτίμηση της ζημίας
Το διαχειριστικό έλλειμμα που διαπιστώνεται από μη νόμιμες δαπάνες ανέρχεται σε 1.168.379,45 ευρώ. Αναλύεται σε τρεις συνιστώσες: κατατμήσεις δαπανών 274.128,38 ευρώ, μη νόμιμη δαπάνη 764.251,07 ευρώ για την «Ενεργειακή Αναβάθμιση – Αυτοματοποίηση Συστημάτων Ηλεκτροφωτισμού Κοινοχρήστων Χώρων – Εφαρμογές Smart Cities», και μη νόμιμη δαπάνη 130.000 ευρώ για την «Αντικατάσταση κολόνων οδικού φωτισμού».
Παράλληλα, τελεί υπό διερεύνηση πρόσθετο διαχειριστικό έλλειμμα 3.250.000 ευρώ, που συνδέεται με διαγραφή εισερχόμενων από τον κεντρικό λογαριασμό e-mail του Δήμου.
Το έργο LED: πού αλλοιώθηκε η σύμβαση σε σχέση με την προκήρυξη
Κατά τους ελεγκτές, η τελικώς υπογραφείσα σύμβαση παροχής υπηρεσιών για το έργο LED απέκλινε ουσιωδώς από τους όρους της διακήρυξης, σε σημείο που αν οι μεταβολές είχαν τεθεί εξαρχής θα απαιτείτο νέος.
Η έκθεση αναφέρει ρητά ότι τέθηκε υπόψη «σειρά παρεκκλίσεων» που αλλοίωσαν τους όρους υπέρ του αναδόχου και εις βάρος του Δήμου, παραπέμποντας για την πλήρη απαρίθμηση στην εισήγηση δημάρχου της 11-07-2024.
Η υπόθεση του οδοφωτισμού LED είναι το κεντρικότερο εύρημα της έκθεσης. Οι ελεγκτές επισημαίνουν ότι έξι κρίσιμες προβλέψεις της προκήρυξης του διαγωνισμού άλλαξαν αυθαίρετα στη σύμβαση με τον ανάδοχο, γεγονός που συνιστά σοβαρή αλλοίωση των όρων και παραβίαση της αρχής της διαφάνειας. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται:
1. Αλλαγές στον τρόπο μέτρησης της εξοικονόμησης ενέργειας.
2. Τροποποιήσεις στους χρόνους απόδοσης και παράδοσης.
3. Διευκολύνσεις στον ανάδοχο ως προς τις εγγυήσεις.
4. Μεταβολές στις τεχνικές προδιαγραφές.
5. Εισαγωγή όρων που δεν υπήρχαν αρχικά στην προκήρυξη.
6. Παράκαμψη της υποχρέωσης για συγκεκριμένες πιστοποιήσεις.
Κατά τη σύνοψη των ελεγκτών αφορούν συμπληρωματικές ευνοϊκές ρυθμίσεις για τον ανάδοχο στους χρόνους ανταπόκρισης, στο πλαίσιο αποζημιώσεων και στους όρους καταγγελίας /διακοπής, που αλλοιώνουν ουσιωδώς τον αρχικό διαγωνιστικό ανταγωνισμό.
Η οικονομική επίπτωση που αποτιμάται για το σκέλος του LED ανέρχεται σε 764.251,07 ευρώ ως «μη νόμιμη δαπάνη», ποσό που συμπεριλαμβάνεται στο συνολικό διαχειριστικό έλλειμμα.
Αντικατάσταση κολόνων και «άτυπη» εκποίηση υλικών
Ξεχωριστό κεφάλαιο αποτελούν οι παρεμβάσεις στις κολόνες οδοφωτισμού. Από την έκθεση προκύπτει ότι αποσύρθηκαν παραδοσιακές χυτοσιδηρές κολόνες «σημαντικής αξίας» και αντικαταστάθηκαν με νέες, αγορασμένες από τον ίδιο ανάδοχο του LED, με σύμβαση 177.907 ευρώ και έναν συμμετέχοντα. Για το συγκεκριμένο σκέλος οι ελεγκτές καταγράφουν «μη νόμιμη δαπάνη» 130.000 ευρώ, που συνυπολογίζεται στο έλλειμμα.
Κατατμήσεις δαπανών: το μοτίβο των μικρών τεμαχίων
Στις κατατμήσεις, η έκθεση παραθέτει πίνακα υποθέσεων 2020–2023 και αποτιμά το ύψος τους σε 274.128,38 ευρώ, τονίζοντας ότι πρόκειται για ομοειδείς και αλληλένδετες δαπάνες που έπρεπε να συγκεντρωθούν και να δημοπρατηθούν, κατ’ εφαρμογή της νομολογίας ΑΕΠΠ (209/2017, 31/2019).
Διαγραφή εισερχομένων e-mail: ρήγμα στη διοικητική συνέχεια και εκτίμηση ζημίας
Οι ελεγκτές τεκμηριώνουν ότι, την πρώτη εργάσιμη ημέρα της νέας δημοτικής αρχής (02.01.2024), διαπιστώθηκε παντελής απουσία εισερχομένων πριν από 29.12.2023 στον κεντρικό λογαριασμό info@leros.gr
Η απώλεια αυτών των υπηρεσιακών μηνυμάτων συνιστά απώλεια δημοσίων εγγράφων κατά τον Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας και βλάβη στην επιχειρησιακή συνέχεια. Στο οικονομικό σκέλος, η έκθεση καταγράφει υπό διερεύνηση πρόσθετο διαχειριστικό έλλειμμα 3.250.000 ευρώ συνδεόμενο με τα διαγεγραμμένα e-mail.
«Επεκτάσεις» οδοφωτισμού χωρίς μελέτες και κίνδυνοι ασφάλειας
Το 2021 υλοποιήθηκαν δύο επεκτάσεις οδοφωτισμού συνολικού μήκους 2.500 μ. χωρίς θεσμοθετημένες διαδικασίες, χωρίς μελέτη, τεχνική έγκριση ή επίβλεψη. Πέρα από τη νομιμότητα, οι ελεγκτές αναδεικνύουν και ποινικούς κινδύνους για παράβαση καθήκοντος και «έκθεση» (άρθρο 306 ΠΚ), καθώς εγκαταστάσεις υπό τάση χωρίς πιστοποιημένη Η/Μ μελέτη δημιουργούν αντικειμενικό κίνδυνο για τη ζωή και τη σωματική ακεραιότητα.
Παραχώρηση δημοτικού χώρου χωρίς αντάλλαγμα
Η έκθεση καταγράφει δωρεάν παραχώρηση χώρου για αποθήκευση/διάθεση βεγγαλικών χωρίς νομική βάση και χωρίς σύμπραξη της Κτηματικής Υπηρεσίας. Επισημαίνεται απώλεια δυνητικών εσόδων και απόκλιση από τις επιταγές χρηστής διαχείρισης, με σαφή σύσταση ανάκλησης της παραχώρησης και διερεύνησης ευθυνών.
Ελλείψεις εσωτερικού ελέγχου και ωριμότητας
Στο επίπεδο συστημικών αδυναμιών, οι ελεγκτές σημειώνουν ότι ο Δήμος δεν έχει υλοποιήσει καταγραφή–χαρτογράφηση ενδογενών δημοσιονομικών κινδύνων, όπως απαιτείται από την απόφαση ΦΓ8/55081 (ΦΕΚ Β’ 4938/9.11.2020), ενώ δεν τηρούνταν καθημερινά πρωτόκολλα καταμέτρησης μετρητών στο ταμείο κατά την περίοδο 01.09.2019–31.12.2024.
Το νομικό πλαίσιο και τα πιθανά αδικήματα
Στο συμπέρασμα η έκθεση παραπέμπει ρητώς σε κανόνες χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, στην καταλογιστική διαδικασία και στις υποχρεώσεις των αναθετουσών αρχών.
Πέραν της διοικητικής–δημοσιονομικής διάστασης, αναφέρει σοβαρές ενδείξεις τέλεσης αξιόποινων πράξεων: απάτη και παράβαση καθήκοντος, ενώ ελέγχεται η συνδρομή απιστίας, υπεξαγωγής εγγράφου, παρακώλυσης λειτουργίας πληροφοριακού συστήματος, κ.α.
Τι ζητούν οι ελεγκτέςνα γίνει τώρα
Στο επιχειρησιακό σκέλος, προτείνονται τέσσερις άμεσες κινήσεις: παραγγελία ποινικού ελέγχου για τυχόν διώξεις, κοινοποίηση της έκθεσης στην Εθνική Αρχή Διαφάνειας, στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου, στο Ελεγκτικό Συνέδριο και στο ΓΛΚ για ενδεχόμενους καταλογισμούς, εξέταση πειθαρχικών αδικημάτων αιρετών και έκτακτος διαχειριστικός έλεγχος στα νομικά πρόσωπα του Δήμου για 01.09.2019–31.12.2023.
