Η παράδοση λένε πως μένει μέσα μας «ριζωμένη» για πάντα. Από τη μία άκρη ως την άλλη, η χώρα μας χαρακτηρίζεται από πλούσια ηχοχρώματα. Τα νησιώτικα τραγούδια είναι μια ευρεία κατηγορία από μόνα τους και η Χριστίνα Κόζα, μία αυθεντική νησιώτικη φωνή, με μεγάλη αγάπη για το παραδοσιακό τραγούδι, τα αποδίδει στην καλύτερη μορφή τους.
«Όταν ερμηνεύω ένα παραδοσιακό τραγούδι, προσπαθώ να το αποδώσω όσο το δυνατόν πιο πιστά στην αυθεντική του μορφή. Θεωρώ χρέος μου να το παραδώσω στην επόμενη γενιά έτσι όπως το παρέλαβα», δηλώνει στη «δ».
Καταγόμενη από τον Αρχάγγελο της Ρόδου, έναν τόπο που αποτελεί κοιτίδα πολιτισμού, όπως λέει υπερήφανη, βάζει το δικό της λιθαράκι για να κρατά ζωντανές τις ρίζες, τη μουσική παράδοση και τον πολιτισμικό πλούτο του χωριού.
Η τραγουδίστρια Χριστίνα Κόζα, έχει ταυτίσει το όνομά της με την παραδοσιακή και δημοτική μουσική του τόπου μας, συντελώντας στη διάδοσή της. Από μικρή ηλικία ξεδιπλώθηκε το ταλέντο της στο τραγούδι και τα πρώτα της ερεθίσματα προήλθαν μέσα από το οικογενειακό της περιβάλλον. Αυτό συνεχίστηκε με τους δασκάλους της, που την έμαθαν να αγαπά και να σέβεται τη μουσική, όπως εξομολογείται.
Τραγουδά με συναίσθημα από 14 ετών και η ερμηνεία βγαίνει μέσα από την ψυχή της. Αυτό το καταλαβαίνει όποιος την ακούσει στα πρώτα δευτερόλεπτα. Αυθόρμητη, σεμνή, πάντα με ένα χαμόγελο και πολύ πάθος γι’ αυτό που κάνει.
Αναλυτικά η συνέντευξη:
• Πώς ξεκίνησε, κα Κόζα, η σχέση σας με τη μουσική; Υπήρξε κάποιος άνθρωπος που σας ενέπνευσε να ασχοληθείτε επαγγελματικά με το τραγούδι; Ποια ήταν τα πρώτα σας ακούσματα και πώς σας επηρέασαν;
Η σχέση μου με τη μουσική κα Παμπρή, ξεκίνησε μέσα από το οικογενειακό μου περιβάλλον και συνεχίστηκε με τους δασκάλους μου, που μου έμαθαν να αγαπώ και να σέβομαι τη μουσική. Υπήρξαν αρκετοί άνθρωποι – κυρίως οι δάσκαλοί μου – που με παρότρυναν να ασχοληθώ επαγγελματικά με το τραγούδι. Παρ’ όλα αυτά, εγώ τότε δεν το έβλεπα ως επαγγελματική πορεία, καθώς είχα διαφορετικά όνειρα για την κατάρτισή μου. Όμως, όπως λέει και η παροιμία, το πεπρωμένο φυγείν αδύνατον.
Τα πρώτα μου μουσικά ακούσματα προέρχονταν από τον τόπο μου. Άκουγα συχνά τη γιαγιά μου να τραγουδά παραδοσιακά τραγούδια, και ως παιδί τα μάθαινα κι εγώ και τα τραγουδούσα μαζί της. Αυτές οι στιγμές με σημάδεψαν.
• Τι σημαίνει για εσάς η παραδοσιακή μουσική και πώς αντιδρά το κοινό – ειδικά οι νεότερες γενιές – στα παραδοσιακά τραγούδια;
Για μένα, η παραδοσιακή μουσική είναι κάτι διαχρονικό. Είναι ανεξίτηλα μουσικά χρώματα που αντέχουν στους αιώνες και μας ομορφαίνουν τη ζωή, φέρνοντας μαζί τους μνήμες, ιστορίες, ήθη και έθιμα μιας άλλης εποχής. Είναι οι ρίζες που κρατούν το δέντρο ζωντανό και το βοηθούν να ανθίζει – χωρίς αυτές, μαραίνεται.
Γι’ αυτό πιστεύω πως κάθε τόπος πρέπει να κρατά γερά τις μουσικές και πολιτισμικές του ρίζες. Η νέα γενιά, παρ’ όλη την τεχνολογική εξέλιξη και τις αλλαγές της εποχής, δείχνει όλο και μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την παράδοση, ιδιαίτερα όταν έχει την ευκαιρία να την ανακαλύψει ουσιαστικά.
• Ποια είναι η δική σας προσέγγιση κα Κόζα όταν ερμηνεύετε ένα παραδοσιακό τραγούδι; Προσπαθείτε να παραμείνετε αυστηρά πιστή στην παράδοση ή δίνετε και μια προσωπική πινελιά;
Όταν ερμηνεύω ένα παραδοσιακό τραγούδι κα Παμπρή, προσπαθώ να το αποδώσω όσο το δυνατόν πιο πιστά στην αυθεντική του μορφή. Θεωρώ χρέος μου να το παραδώσω στην επόμενη γενιά, έτσι όπως το παρέλαβα. Η μόνη μου «πινελιά» είναι το συναίσθημα – αυτό που προσθέτω εγώ ως ερμηνεύτρια μέσα από τη φωνή και την ψυχή μου.
• Υπάρχουν συγκεκριμένα μέρη ή τοπικές παραδόσεις που αγαπάτε ιδιαίτερα να ερμηνεύετε;
Νιώθω πάντα ιδιαίτερη χαρά όταν συμμετέχω σε τοπικές εκδηλώσεις του τόπου μου, που αναδεικνύουν τις παραδόσεις μας – όπως το εθιμοτυπικό ενός Aρχαγγελίτικου γάμου, τα κάλαντα, τα θρησκευτικά τραγούδια ή ακόμα και τα τραγούδια που μοιραζόμαστε σε παρέες. Είναι στιγμές ζωντανές, αυθεντικές, που με γεμίζουν συγκίνηση και υπερηφάνεια.
• Ο Αρχάγγελος είναι κοιτίδα του ελληνικού πολιτισμού, όπως είχε πει ο μεγάλος μουσικολόγος Μπο Μποβύ. Νιώθετε πως μέσα από τη μουσική σας κρατάτε ζωντανές τις ρίζες και τις παραδόσεις του τόπου σας;
Αναμφίβολα, ο Αρχάγγελος αποτελεί κοιτίδα πολιτισμού. Νιώθω βαθιά περηφάνια που κατάγομαι από έναν τέτοιο τόπο και ακόμη μεγαλύτερη συγκίνηση που μέσα από τη μουσική μου – είτε στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό – μπορώ να μεταφέρω και να κρατώ ζωντανές τις ρίζες, τις παραδόσεις και τον πολιτισμικό πλούτο του χωριού μας.
• Υπάρχει κάποιος καλλιτέχνης, από οποιοδήποτε είδος μουσικής, με τον οποίο θα θέλατε να συνεργαστείτε;
Κάθε σπουδαίος μουσικός, συνθέτης ή ερμηνευτής που αφήνει το στίγμα του στον καλλιτεχνικό χώρο αποτελεί για μένα μια ξεχωριστή ευκαιρία έμπνευσης και δημιουργίας. Νιώθω ευλογημένη, γιατί αρκετές από τις συνεργασίες που ονειρεύτηκα έγιναν πραγματικότητα – και συνεχίζουν να προκύπτουν, συχνά με τρόπο αναπάντεχο.
