Αν κάποιος γνωρίζει πολύ καλά τι σημαίνει Τουρισμός, αυτός είναι ο επίτιμος πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχον Ρόδου, Βάσος Μηναΐδης. Πάντα ψύχραιμος, οξυδερκής και διορατικός, μιλά χωρίς περιστροφές για φλέγοντα θέματα που απασχολούν διαχρονικά τον κλάδο της ξενοδοχίας και τους τουριστικούς προορισμούς, όπως τα κόκκινα δάνεια, η ενίσχυση του προϊοντικού χαρτοφυλακίου του κάθε προορισμού, η προβολή, οι λεπτές ισορροπίες διαπραγμάτευσης μεταξύ των ξενοδόχων και των τουρ οπερέιτορς. Κάθε συνέντευξη του «σοφού» Βάσου Μηναΐδη περιλαμβάνει μηνύματα προς πολλούς αποδέκτες.
• Κύριε Μηναΐδη, φαίνεται πως παρόλα τα προβλήματα, η σεζόν του 2019 ήταν επιτυχής. Πώς θα είναι τα πράγματα το 2020;
Μπορούμε να πούμε ότι η σεζόν του 2019 ήταν ικανοποιητική, αφού δεχθήκαμε-έστω και οριακά-περισσότερους επισκέπτες απ’ ό,τι την προηγούμενη χρονιά. Σαφώς και πρόκειται για επιτυχία! Προφανώς θα υπάρχουν και εκείνοι που είχαν προβλήματα. Δεν ευτυχούν πάντα όλοι.
Κοιτάξτε, από το 2016 κι έπειτα, ενισχύθηκε το τουριστικό ρεύμα προς τη Ρόδο λόγω των καταστάσεων στην Τουρκία, στην Αίγυπτο και στην Τυνησία. Γενικότερα, οι γεωπολιτικές εξελίξεις, έστρεψαν τους επισκέπτες σε ευρωπαϊκούς προορισμούς, στην Ισπανία, στην Πορτογαλία, στην Ιταλία και στην Ελλάδα. Είναι μεγάλη υπόθεση που καταφέραμε να συγκρατήσουμε τον κόσμο που είχαμε και δεν χάσαμε επισκέπτες, παρόλο που επανήλθαν η Τουρκία, η Αίγυπτος… Βέβαια, έχει αποδειχθεί ότι η Ελλάδα δεν ανταγωνίζεται αυτές τις χώρες. Ο βασικός μας ανταγωνιστής είναι η Ισπανία, από εκεί αντλούμε επισκέπτες. Υπάρχουν Ευρωπαίοι οι οποίοι δεν προτιμούν τις μουσουλμανικές χώρες και επιλέγουν εναλλάξ την Ισπανία, την Ελλάδα, την Ιταλία, την Πορτογαλία για τις θερινές τους διακοπές.
• Με την πτώχευση της Thomas Cook…χάθηκαν αρκετές αεροπορικές θέσεις. Σας ανησυχεί αυτό;
Δεν θα έλεγα ότι με την πτώχευση της Thomas Cook δημιουργείται ιδιαίτερο πρόβλημα όσον αφορά τις αεροπορικές θέσεις, αφού η Condor συνεχίζει να πετάει κανονικά από και προς την Γερμανία. Οι όποιες θέσεις μένουν κενές στην Αγγλία, θα καλυφθούν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Μεγαλύτερο πρόβλημα θα έλεγα ότι δημιουργεί η καθήλωση των Boeing 737 MAX.
Επειδή είμαστε Ευρωπαϊκή χώρα, δεν μπορούμε να επιδοτούμε τις αεροπορικές εταιρείες, όπως κάνουν η Τουρκία, η Αίγυπτος, η Τυνησία κλπ. Αν το ψάξετε, θα διαπιστώσετε ότι τουρκικές αεροπορικές εταιρείες διοχετεύουν τους επισκέπτες-τουλάχιστον το μεγαλύτερο όγκο-στην Τουρκία.
• Τα…απόνερα της πτώχευσης θα ταράξουν την νέα τουριστική σεζόν;
Την…κατάρρευση του Thomas Cook στις 23 Σεπτεμβρίου δεν την περίμενε κανείς. Υπολογίζουμε ότι τα ξενοδοχεία έχασαν περίπου 150 εκατ. ευρώ. Δεν είναι όμως μόνο αυτό το μεγαλύτερο πρόβλημα. Οι τουρίστες που διακινούσε, δεν πρόκειται να έρθουν με τις ίδιες τιμές. Ζητούν 20% με 30% εκπτώσεις οι τουρ οπερέιτορς, ποσοστά τα οποία δεν είναι καθόλου αστεία! Αυτό δεν το καταλαβαίνει κανείς, ούτε καν το Κράτος.
• Μπορεί ο Έλληνας ξενοδόχος να αντισταθεί σε αυτές τις πιέσεις;
Ο έμπειρος ξενοδόχος γνωρίζει ότι οι τιμές των συμβολαίων σπάνια εφαρμόζονται. Πρέπει να δίνει λοιπόν τιμές 20% και 30% πάνω από αυτές που προσδοκά να εισπράξει. Χρειάζεται μία τεχνική την οποία μόνο οι έμπειροι ξενοδόχοι κατέχουν. Ο τουρισμός είναι η μόνη δραστηριότητα στην Ελλάδα που έχει έντονο διεθνή ανταγωνισμό! Δεν είναι καθόλου εύκολη δουλειά η διοίκηση ενός ξενοδοχείου, έχει πολλά μυστικά…
• Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των ξενοδοχείων είναι ένα πανελλήνιο φαινόμενο. Πανελλαδικά και κατά συνέπεια στη Ρόδο και στα Δωδεκάνησα αυξάνονται τα πωλητήρια των ξενοδοχείων με τους ξένους επενδυτές να ψάχνουν το επόμενο μεγάλο deal…
Έγινα πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Ρόδου το 1993, όταν η Ελλάδα, προσπαθώντας να εναρμονιστεί με τις απαιτήσεις της νεοσυσταθείσας Ευρωπαϊκής Ένωσης, πήρε μέτρα σε βάρος των επιχειρήσεων που χρώσταγαν. Τα ξενοδοχεία που είχαν μεγάλα βάρη, ήταν αδύνατο να τα εξοφλήσουν και έπρεπε να τους χαρίσουν ορισμένα επιτόκια για να επιβιώσουν. Αυτό τον αγώνα, να σώσω τα ξενοδοχεία από τον «κόκκινο δανεισμό», τον ανέλαβα προσωπικά.
Σήμερα, πρέπει να δούμε πώς θα στηριχθούν τα ξενοδοχεία που είναι στο κόκκινο, ώστε να καταστούν βιώσιμα. Όσοι περισσότεροι, ξενοδόχοι επιβιώσουν, τόσο μεγαλύτερο το κέρδος για την οικονομία της χώρας μας. Πρέπει να αποτρέψουμε τις μεγάλες, απρόσωπες εταιρείες να πάρουν τα πάντα… Διαφορετικά θα χάσουμε τον τουρισμό από τα χέρια μας. Πρέπει να το αντιμετωπίσουμε το φαινόμενο αυτό ως χώρα και ως επιχειρηματίες. Οι τοπικές ενώσεις, η ΠΟΞ, οι τοπικοί φορείς οφείλουν να ακολουθήσουν κοινή γραμμή.
• Ποια είναι η γνώμη σας για την τουριστική προβολή της χώρας;
Οι πάντες αυτοσχεδιάζουν και ειδικά στον τουρισμό. Να ξεκαθαρίσουμε ότι ο τουρισμός ήρθε και μας βρήκε μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν τον ανακαλύψαμε εμείς. Αν νομίζουμε ότι εμείς φέραμε τον τουρισμό, μάλλον απατώμεθα. Δημιουργήθηκε από την ανάγκη των Βορειοευρωπαίων να επισκέπτονται τις χώρες του νότου λόγω του ζεστού κλίματος. Σήμερα, οι επισκέπτες θέλουν να συνδυάσουν τις θερινές διακοπές με κάποια επιπλέον δραστηριότητα ανάλογα με τα ενδιαφέροντά τους, βλ. αθλητικό τουρισμό, θρησκευτικό, ιατρικό, πολιτιστικό κοκ. Όλες αυτές οι…σάλτσες ενισχύουν τον τουρισμό.
• Πιστεύετε ότι πρέπει να επενδύσει η χώρα στις εναλλακτικές μορφές τουρισμού;
Το να καθόμαστε και να κατηγορούμε συνέχεια τον ήλιο και τη θάλασσα, είναι σαν να θέλουμε να βγάλουμε τα μάτια μας με τα ίδια μας τα χέρια. Αυτό είναι το βασικό μας προϊόν μαζί με τον πολιτισμό! Ο κόσμος έρχεται να δει τον πολιτισμό μας αλλά κυρίως για τον ήλιο και τη θάλασσα αυτές τις 15 μέρες το χρόνο που διαρκούν συνήθως οι θερινές διακοπές.
Μπορεί ο εναλλακτικός τουρισμός να ενισχύσει το τουριστικό μας προϊόν και να προσελκύσει περισσότερο κόσμο, η βάση θα είναι πάντα όμως το τρίπτυχο ήλιος, θάλασσα και πολιτισμός. Δεν μπορούμε να ξεφύγουμε από το μοντέλο αυτό όσο και αν προσπαθήσουμε. Να το συνειδητοποιήσουμε λοιπόν και να καθίσουμε να δούμε πώς θα εξυπηρετήσουμε τους τουρίστες αυτούς που μας επιλέγουν γι’ αυτούς ακριβώς τους λόγους.
• Η επιμήκυνση της τουριστικής σεζόν κατά πόσο είναι εφικτή τελικά;
Από τότε που ξεκίνησε ο τουρισμός, όλοι προσπαθούν να πετύχουν την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου. Δεν τα καταφέραμε μέχρι σήμερα. Είναι δύσκολο να προσπαθείς να φέρεις τους επισκέπτες, όταν δεν έρχονται μόνοι τους. Οι τουρίστες θα πάνε εκεί όπου θέλουν να πάνε. Μόνοι τους θα ανακαλύψουν τη Ρόδο ούτως ή άλλως.
Ξέρω πολύ καλά το χειμερινό τουρισμό γι’ αυτό μπορώ να πιστοποιήσω πόσο δύσκολο εγχείρημα είναι. Χρειάζονται αεροπλάνα και χρειάζεται να απευθυνθούμε στις κατάλληλες αγορές. Αν απευθυνθούμε λ.χ. στην Ιταλία θα αποτύχουμε. Η λύση είναι η Ρωσία. Όπως είναι π.χ. οι Μπαχάμες για την Νέα Υόρκη, μπορεί να είναι η Ρόδος για τη Μόσχα!
• Ποια είναι η γνώμη σας για τις μέχρι τώρα πρωτοβουλίες του Υπουργείου Τουρισμού όσον αφορά την προβολή;
Προφανώς το Υπουργείο θα ακολουθήσει την πεπατημένη… Δεν μπορεί να κάνει πολλά πράγματα. Ο οικοδεσπότης είναι ο Δήμος και από εκεί πρέπει να ξεκινά κάθε προσπάθεια προβολής. Ο Δήμος είναι κοντά στον τουρίστα, στον επαγγελματία, στην υποδομή. Το ζητούμενο είναι λοιπόν πώς να βοηθηθεί ο Δήμος για να φέρει τουρίστες.
Το διαχρονικό ερώτημα είναι, εάν θα αφήσουμε την πολιτική εντός ή εκτός του τουρισμού, αν θα πρέπει να υμνούμε τον κάθε υπουργό, περιφερειάρχη, δήμαρχο κλπ… Έχουμε δει υπουργούς τουρισμού να μιλάνε στην ΙΤΒ σε 35 Έλληνες δημοσιογράφους και σε ένα μόνο Γερμανό… Έχω δει υπουργούς να έρχονται στο Βερολίνο με αεροπλάνα γεμάτα από Έλληνες δημοσιογράφους. Πού απευθύνονται όλοι αυτοί λοιπόν; Πήγαν στη Γερμανία να μιλήσουν για να τους ακούσει μόνον η Ελλάδα!
Θα πρέπει λοιπόν να ξέρουμε πού απευθυνόμαστε και πώς θα προσεγγίσουμε τον κοινό στόχο. Πρέπει οι τοπικοί επαγγελματικοί φορείς, ο Σήμος, η Περιφέρεια και το Υπουργείο να συμπορευθούν για να επιτύχουν τον επιθυμητό στόχο.
• Τελικά, τι έχουμε να περιμένουμε το 2020; Πόσο εύκολα ή δύσκολα θα είναι τα πράγματα;
Μία από τα ίδια θα είναι εφόσον δεν έχουμε άλλες εξελίξεις με την Τουρκία… Στα ίδια επίπεδα με το 2019 θα κυμανθούμε περίπου. Θα είναι οπωσδήποτε δυσκολότερα τα πράγματα για ορισμένους ξενοδόχους που είχαν μεγάλη εξάρτηση από τον Thomas Cook…
Εδώ και 30-40 χρόνια υπάρχει ένας αγώνας τεράστιος για το ποιος θα πληρώσει το μάρμαρο. Ο όλος ανταγωνισμός πιέζει τις τιμές προς τα κάτω ξεζουμίζοντας το κόστος. Ο πρώτος που ξεζουμίστηκε ήταν ο τοπικός τουριστικός πράκτορας. Ο πόλεμος συνεχίζεται μεταξύ σκληρών… των τουρ οπρέιτορς των αεροπορικών εταιρειών, των ξενοδόχων… Ήδη έφυγε από τη μέση ο Thomas Cook, ενώ άλλοι τουρ οπερέιτορς διασώθηκαν επειδή έγιναν και ξενοδόχοι…
Είναι λεπτές οι ισορροπίες και απαιτείται μεγάλη προσοχή απ’ όλους. Όταν είχα πει παλαιότερα ότι θα χρεοκοπήσουμε γεμάτοι, αυτό εννοούσα… Μας ξεγελάνε να ρίξουμε τις τιμές… Μοιάζει η όλη κατάσταση σαν ένα “μπρα ντε φερ” όπου θα κερδίσει αυτός ο οποίος έχει τη μεγαλύτερη επιμονή. Δεν θα πάρει κανείς είδηση αυτόν που θα λυγίσει… Αφού θα συνεχίσει να έρχεται ο κόσμος και θα χειροκροτούμε που ήρθαν. Μέσα σε αυτό το γενικό κλίμα του επιφανειακού ενθουσιασμού, δεν θα καταλάβουμε ποιοι είναι στο πράσινο και ποιοι είναι στο κόκκινο, ποιοι θα επιβιώσουν και ποιοι όχι. Το κανόνι του Thomas Cook κατάλαβε ο κόσμος, επειδή ήταν ηχηρό. Όμως από τη μέρα που ξεκίνησα υπήρξαν χρεοκοπίες πάρα πολλές Όλοι οι φίλοι μου, μικροί τουρ οπερέιτορς στη Σκανδιναβία με τους οποίους ξεκίνησα την πορεία μου, έχουν κλείσει. Είμαστε συνηθισμένοι στο να κλείνουν οι τουρ οπερέιτορς.
