«Φρένο» στην ισχυρή τουριστική ανάπτυξη των προηγούμενων ετών αλλά και στην αισιοδοξία των φορέων του κλάδου, τραβούν οι συνεχιζόμενες εχθροπραξίες Ισραήλ – Ιράν, με τις εκτιμήσεις να επισημαίνουν ότι το μέγεθος της ζημιάς θα προσδιοριστεί προσεχώς και θα είναι άμεσα εξαρτώμενο από την εξέλιξη της έντασης. Οι μέχρι στιγμής ενδείξεις πάντως μαρτυρούν ότι το 2025 θα αποτελέσει μια χρονιά ήπιας ανάπτυξης, η οποία δεν αναμένεται να ξεπεράσει το 3%, μετά από μια χρονιά όπου ο κλάδος ξεπέρασε κάθε προσδοκία με 40 και πλέον εκατ. αφίξεις, συμπεριλαμβανομένης της κρουαζιέρας.
Οι άμεσες απώλειες
Να θυμίσουμε ότι για την τρέχουσα χρονιά οι αρχικές προβλέψεις έκαναν λόγο για αύξηση κατά 1 δισ. ευρώ των τουριστικών εσόδων σε σχέση με πέρυσι. Ωστόσο οι απώλειες εξαιτίας της ακύρωσης των πτήσεων από το Ισραήλ είναι ήδη μετρήσιμες, καθώς η έκρυθμη κατάσταση στη Μέση Ανατολή έχει οδηγήσει 7 συνολικά εταιρείες που πετούν στη χώρα – Aegean, El Al, Israir, Arkia, Blue Bird, Wizz Air και Air Haifa – να αναστείλουν μέχρι νεοτέρας τις πτήσεις τους. Η αναστολή αφορά πτήσεις τόσο προς το Ισραήλ όσο και προς άλλες χώρες των οποίων ο εναέριος χώρος επηρεάζεται. Για παράδειγμα πέρα από το Ισραήλ επηρεάζονται οι πτήσεις από Αθήνα για Ιορδανία, Βηρυτό Αμάν και Ερμπίλ καθώς και οι διεθνείς πτήσεις προς Ιράν.
Αντιστοίχως σε ακυρώσεις των προγραμματισμένων αποδράσεων έως και την πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου έχουν προχωρήσει και τα μεγάλα ταξιδιωτικά γραφεία του Ισραήλ με τις σχετικές ημερομηνίες να αναμένεται να μετακυληθούν σε περίπτωση κλιμάκωσης της έντασης. Όσο για τα ελληνικά ξενοδοχεία, οι προκαταβολές που έχουν καταβληθεί προβλέπεται να συμψηφιστούν με ταξίδια που θα επαναπρογραμματιστούν είτε φέτος είτε όταν αυτό καταστεί εφικτό.
Η σημασία της αγοράς και η έκταση της ζημιάς
Παρότι ο αριθμός των επιβατών που επηρεάζεται δεν έχει γίνει γνωστός μέχρι στιγμής, με βάση τα στοιχεία του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ), οι προγραμματισμένες αεροπορικές θέσεις σε πτήσεις από το Ισραήλ ξεπερνούσαν φέτος το 1 εκατομμύριο για το διάστημα μεταξύ Μαρτίου-Οκτωβρίου, έναντι των 755 χιλιάδων του 2024. Αριθμός που σηματοδοτεί μια αύξηση της τάξης του 35%-40%, ακόμα κι αν δεν καλύπτονταν όλες.
Σε κάθε περίπτωση το 2024, οι επισκέψεις μόνο από το Ισραήλ έφτασαν τις 621.000, με μερίδιο 1,7% επί του συνόλου ενώ οι διανυκτερεύσεις ανήλθαν στα 3,93 εκατομμύρια και οι ταξιδιωτικές εισπράξεις διαμορφώθηκαν στα 419 εκατ. ευρώ. Η μέση δαπάνη δε των Ισραηλινών κινείται σε υψηλά επίπεδα, ξεπερνώντας τα 650 ευρώ και τον μέσο όρο της μέσης δαπάνης των επισκεπτών στο σύνολο της χώρας.
Αυτός είναι και ο λόγος που παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι οι εχθροπραξίες μπορεί να κοστίσουν έως και 150 εκατ. ευρώ στον ελληνικό τουρισμό, αν ισχύσει το αισιόδοξο σενάριο κι οδηγηθούμε σε αποκλιμάκωση της έντασης σύντομα. Αν ωστόσο καταγραφεί γενικότερη κλιμάκωση ή οι εχθροπραξίες συνεχιστούν όλο το καλοκαίρι τα διαφυγόντα ταξιδιωτικά έσοδα θα μπορούσαν να διπλασιαστούν εξαιτίας της ανάσχεσης των κρατήσεων.
Σε κάθε περίπτωση όπως αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, ακόμα κι αν υπάρξει θετική εξέλιξη, τα ταξίδια από τις συγκεκριμένες αγορές δεν αναμένεται να επανεκκινήσουν πριν τις 15 με 20 Ιουλίου, επηρεάζοντας μεγάλο μέρος της υψηλής σεζόν.
Το domino effect
Πέρα από τις άμεσες απώλειες βέβαια, η εξέλιξη των εχθροπραξιών θα κρίνει το κατά πόσο οι αρνητικές επιπτώσεις θα επεκταθούν και σε άλλες αγορές τροφοδότες του ελληνικού τουρισμού. Επίδραση που ενδέχεται να γίνει εντονότερη με την εμπλοκή άλλων χωρών στη σύρραξη, καθώς ήδη αυξάνει ο βαθμός οικονομικής αβεβαιότητας και το σενάριο δυσμενών επιπτώσεων στη δαπάνη των καταναλωτών θα γίνει υπαρκτό.
Καθοριστικό ρόλο σε αυτό θα παίξουν η ενέργεια και οι μεταφορές. Στην πρώτη περίπτωση ενδεχόμενες αυξήσεις στο πετρέλαιο θα δημιουργήσουν πιέσεις στις τιμές των ναύλων αλλά και στους λογαριασμούς ρεύματος, επηρεάζοντας τη διαθέσιμη δαπάνη των καταναλωτών.
Ενδεικτική είναι η αγωνία που επικρατεί για το άνοιγματων αγορών μετά και το χθεσινοβραδινό χτύπημα των ΗΠΑ στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Οι πρώτες εκτιμήσεις αναφέρουν ότι οι τιμές του «μαύρου χρυσού» θα σημειώσουν άνοδο. Η πορεία τους βέβαια, όπως και η πορεία των χρηματιστηρίων, θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την αντίδραση του Ιράν επί του πεδίου και από το αν θα θελήσει να απαντήσει στην αμερικανική επίθεση, ή θα οδηγηθεί σε ειρηνευτική συμφωνία.
Μέχρι στιγμής το Ιράν προειδοποίησε ότι οι αμερικανικές επιθέσεις στις τρεις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις θα προκαλέσουν «αιώνιες συνέπειες» και δήλωσε ότι «διατηρεί όλες τις επιλογές» για να απαντήσει. Ωστόσο δεν απήθυνε συγκεκριμένες απειλές για επικείμενα χτυπήματα σε αμερικανικές βάσεις ή για το κλείσιμο των στενών του Ορμούζ.
Ενδεχόμενο που αν ισχύσει θα μπορούσε να προκαλέσει έμφραγμα στην τροφοδοσία της παγκόσμιας αγοράς με πετρέλαιο καθώς από τα στενά του Ορμούζ δε, ένα από τα βασικά θαλάσσια περάσματα στη Μέση Ανατολή, διέρχεται το 25% του παγκόσμιου εμπορίου πετρελαίου. Να θυμίσουμε ότι στο πρόσφατο παρελθόν, οι επιθέσεις των Χούθι είχαν ως αποτέλεσμα πλοία να αλλάξουν διαδρομές, κάνοντας τον περίπλου της Αφρικής. Γεγονός που επέφερε σημαντικές μειώσεις στις προσεγγίσεις Πειραιά και εκτίναξε τα κόστη στις μεταφορές διεθνώς, επιδρώντας και στις τιμές των αγαθών.
Συμπληρωματικά, η ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή είναι εξόχως πιθανόν να επηρεάσει επισκέπτες της χώρας μας και από μακρινούς προορισμούς, όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Αυστραλία, ακόμη και η Κίνα ή η Νότια Κορέα. Παρότι η χώρα μας βρίσκεται σε απόσταση ασφαλείας από τις δύο χώρες, αυτό μπορεί να μην γίνεται άμεσα αντιληπτό από τους υπερατλαντικούς επισκέπτες καθώς κοιτάζουν τον χάρτη, οδηγώντας τους εντέλει να προγραμματίσουν ταξίδια στην άλλη πλευρά της Μεσογείου.
Πηγή: insider.gr
