• Η αντιπεριφερειάρχης καταγγέλλει μεθοδευμένη κρίση από πλευράς ΔΕΥΑΡ, υπερασπίζεται τη στάση της Περιφέρειας, μιλάει για τις παρεμβάσεις στην υγεία και στα ζητήματα που αφορούν διοικητικές μεταρρυθμίσεις στο Νότιο Αιγαίο
Σε μία περίοδο έντονης θεσμικής έντασης και κοινωνικής ανησυχίας, η Χαρούλα Γιασιράνη αντιπεριφερειάρχης Διοικητικής Μεταρρύθμισης, ανοίγει τα χαρτιά της και μιλά χωρίς περιστροφές για το ακανθώδες ζήτημα της διαχείρισης του νερού από το φράγμα Γαδουρά, τη σύγκρουση ανάμεσα σε Περιφέρεια και ΔΕΥΑΡ, αλλά και για τις ευρύτερες προκλήσεις στη δημόσια διοίκηση και την τοπική αυτοδιοίκηση. Η ίδια θέτει με σαφήνεια τις προτεραιότητες: την εγγύηση της υδροδότησης των νησιών, τη διαφάνεια στη διαχείριση πόρων και την ανάγκη υπεύθυνης διοίκησης σε κρίσιμα δημόσια αγαθά. Σχολιάζει με αιχμηρό λόγο τις επιλογές της ΔΕΥΑΡ και προειδοποιεί για τον κίνδυνο απαξίωσης ενός από τα μεγαλύτερα έργα υποδομής στο Αιγαίο. Παράλληλα, η κα Γιασιράνη τοποθετείται με γνώση και εμπειρία για τη λειτουργία του Νοσοκομείου της Ρόδου, καταθέτει την πρόταση της Περιφέρειας για μεταφορά της αρμοδιότητας της Πρωτοβάθμιας Υγείας και μιλά για την ανάγκη σχεδιασμού με βάση τη φέρουσα ικανότητα των νησιών.
Αναλυτικά η συνέντευξη:
• κα Γιασιράνη, δεν θα μπορούσα να ξεκινήσω διαφορετικά αυτή τη συζήτησή μας, από τη «μάχη του νερού», μετά από όλα όσα έχουν συμβεί το τελευταίο διάστημα. Πώς αξιολογείτε τη στάση της δημοτικής αρχής και της ΔΕΥΑΡ απέναντι στην ΠΝΑι; Πολλοί υποστηρίζουν τη λαϊκή φράση: Νερό του ΄δωσες, σε πέτρα στο ΄κανε…
Κα Παμπρή, είναι πραγματικά πολύ θλιβερά όσα συμβαίνουν. Είναι μια κρίση τεχνητή, από μέρους της ΔΕΥΑΡ, για λόγους που μόνο εκείνη ξέρει. Για όσα έχουν συμβεί, η ΔΕΥΑΡ φέρει ακέραια την ευθύνη, χωρίς να δείχνει ότι αντιλαμβάνεται ότι με τη στάση της διακινδυνεύει την ομαλή υδροδότηση του νησιού από το φράγμα Γαδουρά. Το θέμα δεν είναι νομικό όπως προσπαθούν να το παρουσιάσουν, για να αποπροσανατολίσουν την κοινή γνώμη από την ουσία. Το ζήτημα είναι αμιγώς πολιτικό. Δημοτική Αρχή και ΔΕΥΑΡ, έχουν επιλέξει συνειδητά τη σύγκρουση αδιαφορώντας για τις συνέπειες. Ούτε μια στιγμή δεν έδειξαν διατεθειμένοι για συζήτηση και συναίνεση. Τράβηξαν το σκοινί στα άκρα. Θέλω λοιπόν να μείνω στην ουσία, στη μεγάλη εικόνα. Από τη μία έχουμε ένα χρέος 6,38 εκατ. ευρώ της ΔΕΥΑΡ προς την Περιφέρεια, το οποίο έχει πει σε όλους τους τόνους ότι δεν αναγνωρίζει. Από την άλλη, ως Περιφέρεια έχουμε ένα χρέος λαιμητόμο προς τον ανάδοχο του φράγματος Γαδουρά, 4,9 εκατ. ευρώ, άμεσα απαιτητό. Είναι φανερό ότι είναι άλλες οι προτεραιότητες. Για εκείνους η επικοινωνία, για μας η υδροδότηση του νησιού. Παίζουν με τους θεσμούς, παίζουν με τη νοημοσύνη του κόσμου, παίζουν με την αλήθεια. Εμείς έχουμε την αγωνία να βρούμε τα χρήματα που ζητά ο ανάδοχος, που ανά πάσα στιγμή μπορεί να αφήσει το φράγμα και να αποχωρήσει. Ποιος θα αναλάβει τότε την ευθύνη γι’ αυτό; Μου είναι αδιανόητο το μέγεθος της ανευθυνότητας που επιδεικνύει η ΔΕΥΑΡ και η Δημοτική Αρχή σε ένα τόσο κρίσιμο θέμα.
• Είπατε ότι η κρίση είναι τεχνητή από τη ΔΕΥΑΡ. Τι εννοείτε;
Είναι πολύ απλό κα Παμπρή. Αν υπήρχε καλή πίστη και βούληση για συνεννόηση, όλα θα είχαν εξελιχθεί διαφορετικά. Σε μια προγραμματική συμφωνία είναι συνηθισμένο να υπάρχουν διαφορές. Κάθεσαι σε ένα τραπέζι και τις λύνεις με διάλογο. Η ΔΕΥΑΡ θα μπορούσε να καταβάλει το χρέος που αναγνώριζε και να συζητήσει για τα ποσά που αμφισβητεί. Αντιθέτως, τραβώντας το σκοινί στα άκρα, δήλωσε σε όλους τους τόνους ότι δεν αναγνωρίζει το σύνολο της οφειλής, απειλώντας μάλιστα την Περιφέρεια με δικαστική διερεύνηση ποινικών ευθυνών! Δεν έχει προηγούμενο μια τέτοια στάση! Τι έπρεπε να κάνουν οι οικονομικές υπηρεσίες της Περιφέρειας, αν όχι αυτό που έκαναν; Το υπηρεσιακό τους καθήκον και μόνο. Επιτρέψτε μου να σας παραθέσω ένα σύντομο ιστορικό της κρίσης, από όπου ο καθένας μπορεί να αντιληφθεί ποιος δημιούργησε την κρίση.
Στις 8 Μαΐου βεβαιώνουν οι οικονομικές υπηρεσίες της Περιφέρειας την οφειλή των 6,38 εκ. ευρώ στην ΑΑΔΕ.
Στις 17 Μαΐου συνεδριάζει το ΔΣ της ΔΕΥΑΡ και αντί να δηλώσει την πρόθεσή του να προχωρήσει σε ρύθμιση του χρέους (κάτι που τελικά έκανε τον Ιούνιο) δηλώνει δημόσια ότι θα προχωρήσει σε δικαστική μάχη και απειλεί με μηνύσεις για την αναζήτηση ποινικών ευθυνών!
Στις 13 Ιουνίου η ΔΕΥΑΡ καταθέτει Αίτηση Ανακοπής στα δικαστήρια την οποία κοινοποιεί και στις υπηρεσίες της Περιφέρειας όπως έχει υποχρέωση. Μέσα σε αυτό το δικόγραφο, η ΔΕΥΑΡ μεταξύ άλλων διαδίδει το ψέμα ότι η Περιφέρεια δεν έχει πληρώσει για τη λειτουργία του φράγματος ούτε ένα ευρώ, γιατί δήθεν χρηματοδοτείται για τον σκοπό αυτό από πόρους του ΠΔΕ του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Στο ίδιο δικόγραφο δηλώνει ότι δεν αναγνωρίζει ούτε 1 ευρώ από την οφειλή της και καταγγέλλει τις οικονομικές υπηρεσίες της Περιφέρειας ότι δεν στράφηκαν κατά του Δήμου Ρόδου σαν εγγυητή του χρέους!
Στις 16 Ιουνίου η ανάδοχος εταιρεία λειτουργίας του έργου στέλνει Όχληση στην Περιφέρεια, για απαίτηση χρέους προς αυτήν ύψους 4,9 εκατομμυρίων ευρώ.
Στις 18 Ιουνίου οι οικονομικές υπηρεσίες της Περιφέρειας προχωρούν σε κατασχέσεις των τραπεζικών λογαριασμών της ΔΕΥΑΡ και του Δήμου, αφού μέχρι εκείνη την ημέρα έχουν απαίτηση 4,9 εκ. ευρώ από την ανάδοχο εταιρεία και η ΔΕΥΑΡ δεν αναγνωρίζει ούτε ένα ευρώ χρέους.
Στις 20 Ιουνίου η ΔΕΥΑΡ προχωρά σε ρύθμιση στην ΑΑΔΕ της οφειλής των 6,38 εκ. ευρώ, ρυθμίζοντας 7,29 εκ. ευρώ μαζί με τις προσαυξήσεις της ΑΑΔΕ με τις οποίες φόρτωσε τον ροδιακό λαό λόγω της ασυνέπειάς της. Αν δεν είχαν κατασχεθεί οι λογαριασμοί, δεν θα προχωρούσε στη ρύθμιση. Ρύθμιση που θα μπορούσε να είχε κάνει αμέσως μετά την 8η Μαΐου και όλα τα παραπάνω να είχαν αποφευχθεί. Δεν τα έκανε. Σήμερα πια αποδεικνύεται χωρίς αμφιβολία ότι η δημιουργία της κρίσης και της έντασης ήταν συνειδητή επιλογή.
• Σήμερα, από το σημείο που βρίσκονται τα πράγματα, πώς πιστεύετε ότι θα εξελιχθούν;
Με αφορμή αυτήν την υπόθεση, έχουν έρθει στην επιφάνεια πολλά επιμέρους θέματα που θέτουν εν αμφιβόλω την ικανότητα της ΔΕΥΑΡ να διαχειριστεί με αξιοπιστία το δημόσιο αγαθό του νερού. Ένα αγαθό που για μια ακόμη φορά θα τονίσω ότι η Περιφέρεια παρέχει εντελώς δωρεάν στη ΔΕΥΑΡ για να το διαχειριστεί εκείνη ως εμπόρευμα και να το διαθέσει στους πολίτες με ένα από τα ακριβότερα τιμολόγια στη χώρα. Από εκεί και πέρα εγώ θα σας απαντήσω τι θα κάνουμε εμείς. Ο περιφερειάρχης Γιώργος Χατζημάρκος, στο πρόσφατο Περιφερειακό Συμβούλιο, ήταν κατηγορηματικός όταν έλεγε ότι η Περιφέρεια δεν εκβιάζεται και διαβεβαίωνε όλους τους πολίτες ότι θα κάνει τα αδύνατα δυνατά για να διασφαλίσει την υδροδότηση του νησιού και το δημόσιο συμφέρον. Αυτή είναι η δέσμευσή μας. Όταν όλη η Ελλάδα βλέπει το φάσμα της λειψυδρίας, εμείς έχουμε επάρκεια χάρη σε αυτό το έργο που είτε αρέσει είτε όχι, χάρη στον Γιώργο Χατζημάρκο ολοκληρώθηκε και λειτουργεί άριστα. Σε καμία περίπτωση λοιπόν δεν θα επιτρέψουμε να απαξιωθεί το μεγαλύτερο έργο ύδρευσης στο Αιγαίο, στον βωμό της οποιασδήποτε σκοπιμότητας.
• Με αφορμή τις ανησυχίες, παράπονα κλπ στη λειτουργία του Νοσοκομείου της Ρόδου και με δεδομένο την εμπειρία σας στην Υγεία και Κοινωνική Μέριμνα θα ήθελα την άποψή σας.
Πράγματι, με την ιδιότητά μου της αντιπεριφερειάρχη Υγείας για μεγάλο χρονικό διάστημα και μάλιστα σε μια πολύ δύσκολη περίοδο όπως εκείνη της πανδημίας, ασχολήθηκα εκ των έσω με το θέμα και έχω πλήρως διαμορφωμένη και τεκμηριωμένη άποψη για τις δομές υγείας συνολικά και ειδικότερα για το Νοσοκομείο της Ρόδου που με ρωτάτε. Θα επαναλάβω ότι στην υγεία δεν υπάρχει ποτέ οροφή, δεν υπάρχει ποτέ ταβάνι. Όμως από το σημείο αυτό μέχρι τον μηδενισμό, την απαξίωση και την καταστροφολογία – για όποιους λόγους αυτό συμβαίνει – η απόσταση είναι τεράστια. Έχουμε ένα εξαιρετικό νοσοκομείο, με εξαιρετικό δυναμικό και είναι κρίμα να διαμορφώνεται στην κοινή γνώμη η εντύπωση ότι καταρρέει και ότι άλλο ακούσαμε το τελευταίο διάστημα. Βεβαίως υπάρχουν ελλείψεις και προβλήματα, πάντα υπήρχαν και πάντα θα υπάρχουν, πολύ περισσότερο λόγω της έλλειψης γιατρών, ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα συνολικά. Οι προσπάθειες είναι συνεχείς. Μόνο εμείς σαν Περιφέρεια έχουμε διαθέσει στο δημόσιο σύστημα υγείας των νησιών άνω των 48 εκατ. ευρώ. Δυστυχώς, ο χώρος της υγείας αντί να προστατεύεται ως κόρη οφθαλμού, είναι ευάλωτος στον λαϊκισμό και στις πολιτικές σκοπιμότητες. Κι αυτό, την ώρα που έχουμε ένα από τα πιο ανοιχτά δημόσια συστήματα υγείας διεθνώς. Όποιος ξέρει τι συμβαίνει στο εξωτερικό, μπορεί να κάνει τις συγκρίσεις. Είναι κρίμα και λάθος να απαξιώνεται.
• Πιστεύετε ότι η αλλαγή στη διοικητική θεσμική δομή μεσοπρόθεσμα είναι να περάσει η ευθύνη στις Περιφέρειες, ειδικά στις νησιωτικές περιοχές για τις δομές υγείας;
Θα σας θυμίσω ότι ήδη από το 2022, και ο περιφερειάρχης προσωπικά και το Περιφερειακό Συμβούλιο με ψήφισμά του, έχουμε καταθέσει συγκεκριμένη πρόταση -η διάρθρωση και η διοίκηση του συστήματος των δομών Πρωτοβάθμιας Υγείας, συμπεριλαμβανομένων των Περιφερειακών Ιατρείων, των Τοπικών Ιατρείων, των Ειδικών Περιφερειακών Ιατρείων και των Πολυδύναμων Περιφερειακών Ιατρείων να περάσει στην αρμοδιότητα της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, μαζί με το σχετικό προσωπικό και τους αντίστοιχους οικονομικούς πόρους. Για μας αποτελεί αδήριτη ανάγκη ο σχεδιασμός και η υλοποίηση ενός αποτελεσματικότερου, ορθολογικότερου και ισχυρότερου συστήματος νησιωτικής πρωτοβάθμιας υγείας, το οποίο να λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες του νησιωτικού χώρου. Η συνεργασία μεταξύ της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης και της Κεντρικής Διοίκησης μπορούν να συμβάλλουν καθοριστικά στη στοχευμένη ενίσχυση του συστήματος υγείας στα νησιά, προκειμένου να μειωθούν οι ανισότητες που παρατηρούνται και να μην νοιώθουν οι νησιώτες πολίτες δεύτερης κατηγορίας.
• Στην τελευταία μας συνέντευξη, με αφορμή το νέο ΟΕΥ της ΠΝΑι είχατε αναφερθεί στην ξεχωριστή διεύθυνση Παρακολούθησης Φέρουσας Ικανότητας. Ένα ζήτημα ιδιαίτερα επίκαιρο καθώς η φέρουσα ικανότητα είναι ένα από τα κρίσιμα εργαλεία στη εποχή που διανύουμε όπου τα πάντα μετρώνται με τη ζήτηση. Έχουμε νέα;
Πράγματι, η διεύθυνση Παρακολούθησης Φέρουσας Ικανότητας αποτελεί ένα θεσμικό εργαλείο-τομή για την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου. Η ίδρυσή της δεν είναι απλώς οργανωτική επιλογή αλλά στρατηγική απόφαση. Είναι εργαλείο στρατηγικής πρόληψης και σχεδιασμού. Δεν έχει στόχο την “ανάσχεση” της ανάπτυξης, αλλά τη βιώσιμη διαχείρισή της με γνώμονα το περιβάλλον, την κοινωνία, την οικονομία, την ποιότητα ζωής κατοίκων και των επισκεπτών. Τα νησιά του Αιγαίου φιλοξενούν ευαίσθητα οικοσυστήματα με περιορισμένους φυσικούς πόρους. Ταυτοχρόνως, η κλιματική κρίση και οι επιπτώσεις της, δημιουργεί νέα δεδομένα και καθιστά τα νησιά ευάλωτα. Συνεπώς, η κατανόηση της φέρουσας ικανότητας επιτρέπει την πρόληψη και τον ορθολογικό σχεδιασμό για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας. Έχουν ξεκινήσει ήδη τα πρώτα βήματα καταγραφής κρίσιμων δεικτών – από το περιβαλλοντικό αποτύπωμα του τουρισμού, έως την πίεση σε δίκτυα και φυσικούς πόρους. Σκοπός μας είναι να αποκτήσουμε τεκμηριωμένα δεδομένα, όχι μόνο για να σχεδιάζουμε καλύτερα, αλλά και για να επιβάλλουμε όρια εκεί που η ανάπτυξη ξεπερνά την αντοχή των νησιών μας.
• Ποιο είναι το προσωπικό σας όραμα για την επόμενη τριετία; Πώς οραματίζεστε το Νότιο Αιγαίο και τι σας προβληματίζει;
Στο παρελθόν, διαμορφώθηκε η άποψη από τους διοικούντες στους πολίτες, ότι τα νησιά αποτελούσαν την άγονη γραμμή. Σήμερα, τα νησιά της Περιφέρειάς μας είναι πρωταθλητές σε όλους τους κρίσιμους δείκτες. Έχουν τον υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης στην Ευρώπη, η μόνη Περιφέρεια της χώρας με αύξηση του πληθυσμού και τους δείκτες του τουρισμού, στην κορυφή της χώρας. Τώρα, έχουμε να κάνουμε σταθερά βήματα σε ό,τι αφορά την προοπτική, τη βιωσιμότητα και την ανθεκτικότητα των νησιών που είναι άρρηκτα δεμένα με την πολυεπίπεδη ανάπτυξη, το περιβάλλον, την κοινωνική συνοχή. Είναι ο αταλάντευτος προσανατολισμός μας, με αποδέκτες πάντα, τους νησιώτες συμπολίτες μας.
