«Μια μεταρρύθμιση στο θέμα του ΦΠΑ θα ήταν η εφαρμογή στη χώρα μας ενός διπλού συντελεστή ΦΠΑ 10% και 20% που θα απέδιδε τα ίδια ετήσια έσοδα και θα ανακούφιζε νοικοκυριά και επιχειρήσεις». Αυτό αναφέρει μεταξύ άλλων σε συνέντευξη προς τη “δ” ο πρόεδρος του ΕΒΕΠ κ. Βασίλης Κορκίδης, αναφερόμενος στην ακρίβεια και στα προβλήματα που δημιουργούν οι αυξημένοι συντελεστές ΦΠΑ σε περιοχές όπως η Ρόδος.
Επίσης μιλάει για τις συμφωνίες στις οποίες προχώρησε η Ελλάδα στα ενεργειακά καθώς και για τις εκπτωτικές περιόδους ενόψει της Black Friday και η Cyber Monday!
• Να ξεκινήσουμε από τα πρόσφατα και τις συμφωνίες στις οποίες προχώρησε η Ελλάδα στα ενεργειακά. Είναι προς τη σωστή κατεύθυνση για τη χώρα μας; Θα ήθελα το σχόλιό σας.
Η σύνοδος P-TEC (Partnership for Transatlantic Energy Cooperation) που φιλοξενήθηκε στην Αθήνα αποτέλεσε ορόσημο για την εδραίωση της Ελλάδας ως στρατηγικού ενεργειακού κόμβου μεταξύ Ευρώπης και Ηνωμένων Πολιτειών. Μέσα σε δύο ημέρες, στο Ζάππειο υπεγράφησαν ιστορικές συμφωνίες που αλλάζουν τον ενεργειακό χάρτη της περιοχής. Στο διπλωματικό σκέλος του P-TEC, η υπογραφή της Διακήρυξης για την Οικονομική Ασφάλεια, σηματοδοτεί το επόμενο στάδιο της διατλαντικής συνεργασίας. Είναι προφανές ότι είναι μία εξαιρετικά θετική εξέλιξη για την Ελλάδα καθώς η διακήρυξη προβλέπει τη στήριξη κρίσιμων επενδύσεων σε ηλεκτροπαραγωγή, δίκτυα και εφοδιαστικές αλυσίδες, ενώ αναγνωρίζει τη χώρα ως στρατηγικό κόμβο για ασφαλείς και ανθεκτικές αλυσίδες αξίας. Καθίσταται προφανές ότι όσα συμφώνησαν οι κυβερνήσεις της Ελλάδας και των Ηνωμένων Πολιτειών υπερβαίνουν τις συνήθεις διπλωματικές διεργασίες- διαδικασίες. Παρακολουθήσαμε μια εξέλιξη που μπορεί μόνο ως σημαντική αναβάθμιση των διμερών σχέσεων να χαρακτηριστεί, με επιπτώσεις που θα γίνουν αισθητές πολύ πέρα από τα ελληνικά σύνορα. Και τούτο μάλιστα σε έναν τομέα πολιτικής που αναδεικνύεται ολοένα περισσότερο σε πεδίο σφοδρού διεθνούς ανταγωνισμού για ισχύ και επιρροή όπως την ενέργεια ή, πιο συγκεκριμένα, τα ορυκτά καύσιμα, τα οποία, με πρωταγωνιστικό ρόλο των Ηνωμένων Πολιτειών, επανέρχονται δυναμικά στο προσκήνιο της παγκόσμιας γεωπολιτικής. Αυτό που βιώνουμε έχει ιστορική σημασία και για έναν ακόμη λόγο. Η σχετικά μικρή Ελλάδα, χάρη στη στρατηγικά προνομιακή της γεωγραφική θέση και τη σαφή πολιτική βούληση της κυβέρνησής της, γίνεται η πρώτη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που επιδιώκει να εφαρμόσει πλήρως στην πράξη το ενεργειακό δόγμα του Αμερικανού προέδρου «Drill, Baby, drill». Γίνεται η πρώτη χώρα που υλοποιεί τους σχεδιασμούς της Ε.Ε. και των ΗΠΑ να εκτοπιστούν οι ροές πετρελαίου και φυσικού αερίου από τη Ρωσία, ενώ πρέπει να υπενθυμιστεί μεταξύ των άλλων ότι ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε ότι το ρωσικό αέριο και πετρέλαιο δεν πρέπει να εισέρχονται «από την πίσω πόρτα», στην προκειμένη περίπτωση μέσω της άριστα διασυνδεδεμένης Τουρκίας, στα ευρωπαϊκά δίκτυα, γεγονός που αποκτά στο πεδίο τη δική του ιδιαίτερη σημασία.
• Βρισκόμαστε αρκετά χρόνια μετά τα μνημόνια και η οικονομία είναι αντιμέτωπη με την ακρίβεια, τις τιμές στην ενέργεια, στις υπηρεσίες κ.λπ. που συνθλίβουν τα νοικοκυριά, τις ευαίσθητες κοινωνικά ομάδες αλλά και τις ΜμΕ. Τελικά μπορεί να γίνει κάτι για να “αναπνεύσει” η αγορά;
Βρισκόμαστε αρκετά χρόνια μετά το τέλος των μνημονίων, όμως η ελληνική οικονομία εξακολουθεί να ζει υπό το βάρος μιας άλλης «κρίσης». Αυτή της ακρίβειας. Οι τιμές στην ενέργεια, στα τρόφιμα, στις υπηρεσίες και στα ενοίκια πιέζουν νοικοκυριά και επιχειρήσεις, ιδίως τις μικρομεσαίες. Παρά την ονομαστική ανάπτυξη, η καθημερινότητα δείχνει μια διαφορετική εικόνα όπου το διαθέσιμο εισόδημα συρρικνώνεται, η κατανάλωση υποχωρεί, και η αγορά κινδυνεύει να χάσει σιγά-σιγά τη ζωντάνια της. Η ακρίβεια δεν είναι απλώς αποτέλεσμα του διεθνούς πληθωρισμού ή της ενεργειακής κρίσης. Είναι και σύμπτωμα μιας αγοράς που παραμένει ευάλωτη και με υψηλό κόστος παραγωγής. Οι ΜμΕ, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας, παλεύουν να καλύψουν το αυξημένο κόστος λειτουργίας, ενώ οι πολίτες είναι προφανές ότι περιορίζουν τις δαπάνες ακόμη και σε βασικά αγαθά. Το αποτέλεσμα είναι ένας φαύλος κύκλος. Η διέξοδος, για να «αναπνεύσει καλύτερα η αγορά», είναι η ολιστική αντιμετώπιση των παραμέτρων-παραγόντων που προσδιορίζουν την επιβίωση νοικοκυριών και επιχειρήσεων σε μια περίοδο έντονων πιέσεων. Χωρίς χρηματοδότηση, καμία επιχείρηση δεν μπορεί να σταθεί και τα οποία χρηματοδοτικά εργαλεία θα πρέπει να γίνουν πραγματικά προσβάσιμα με λιγότερη γραφειοκρατία και εγγυήσεις για μικρά κεφάλαια. Από την άλλη πλευρά οφείλουμε να λάβουμε μέτρα καθώς η ακρίβεια συχνά δεν είναι μόνο “εισαγόμενη”. Χρειάζεται αυστηρότερη εποπτεία απέναντι σε πρακτικές αισχροκέρδειας και ενίσχυση της Επιτροπής Ανταγωνισμού, ώστε να λειτουργήσει πραγματικά η ελεύθερη αγορά προς όφελος του καταναλωτή. Το Ε.Β.Ε. Π. έχει επ’ αυτού εγκαίρως τοποθετηθεί σημειώνοντας ότι η αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού και η φορολογική ελάφρυνση της εργασίας μπορούν να αποκαταστήσουν μέρος της αγοραστικής δύναμης. Δεν θα κουραστώ να επαναλαμβάνω ότι η οικονομία είναι «κυκλική». Όταν οι πολίτες μπορούν να καταναλώνουν, κινείται ξανά «ο τροχός της οικονομίας». Η κρίση της ακρίβειας ενδεχομένως να αποδειχθεί και μια ευκαιρία επανεκκίνησης. Αν οι πολιτικές κινηθούν με σχέδιο, ρεαλισμό και κοινωνική ευαισθησία, η αγορά μπορεί πράγματι να «αναπνεύσει καλύτερα». Ωστόσο το ζητούμενο δεν είναι απλώς να επιβιώσουμε μέσα στην ακρίβεια, αλλά να ξαναχτίσουμε μια οικονομία βιώσιμη, δίκαιη και ανθεκτική για όλους. Πρωτίστως δε για τις ΜμΕ.
• Ο ΦΠΑ παραμένει ένα μεγάλο “αγκάθι” για την αγορά. Πριν από χρόνια είχε γίνει μια γενναία μείωση στην εστίαση που βοήθησε και τον τουρισμό, αλλά και τους επαγγελματίες. Σήμερα, παραμένει σε υψηλά επίπεδα. Μεγάλοι χαμένοι από αυτά τα μέτρα είναι τα νησιά, όπως η Ρόδος, που παρά τον τουρισμό δεν μπορούν να απορροφήσουν τις συνεχείς ανατιμήσεις. Υπάρχει… “συνταγή” για να ρυθμιστεί;
Μια «συνταγή» για να ρυθμιστεί το ζήτημα του ΦΠΑ δεν είναι απλή. Πράγματι, ο ΦΠΑ αποτελεί διαχρονικά ένα από τα πιο «ευαίσθητα» ζητήματα της ελληνικής οικονομίας, ιδιαίτερα για κλάδους όπως η εστίαση και ο τουρισμός και ακόμα περισσότερο για νησιωτικές περιοχές όπως η Ρόδος, που έχουν αυξημένο κόστος μεταφορών και διαβίωσης. Η λύση δεν είναι μόνο στο ύψος του ΦΠΑ, αλλά στη δίκαιη και έξυπνη προσαρμογή του ανά περιοχή και κλάδο, με παράλληλη απλούστευση και ψηφιοποίηση του φορολογικού πλαισίου. Έτσι μπορεί να στηριχθεί και η αγορά και ο τουρισμός, χωρίς να αποδυναμωθούν τα δημόσια έσοδα. Η πολιτεία έχει λάβει κάποια μέτρα. Το μεταφορικό ισοδύναμο είναι ένα από τα πιο σημαντικά εργαλεία περιφερειακής πολιτικής για τα νησιά της Ελλάδας. Ο βασικός του ρόλος είναι να εξισώσει, όσο γίνεται, το κόστος μεταφοράς αγαθών και επιβατών από και προς τα νησιά με εκείνο της ηπειρωτικής χώρας. Το μέτρο λειτουργεί ως αντιστάθμισμα στην κατάργηση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά. Δηλαδή, επιχειρεί να καλύψει μέρος των απωλειών που υπέστησαν οι νησιωτικές κοινωνίες από την αύξηση του κόστους ζωής και λειτουργίας. Το μεταφορικό ισοδύναμο θα έπρεπε να λειτουργεί σταθερά και προβλέψιμα, σαν μόνιμος μηχανισμός εξισορρόπησης του κόστους νησιωτικότητας, σε συνδυασμό με άλλα μέτρα, όπως διαφοροποιημένος ΦΠΑ, φορολογικά κίνητρα και στήριξη στις υποδομές μεταφορών κ.λπ. Σήμερα, οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ ισχύουν μόνο για λίγα νησιά, και μάλιστα υπό προϋποθέσεις. Συγκεκριμένα, το ειδικό καθεστώς έχει παραταθεί για πέντε νησιά του Αιγαίου που δέχονται αυξημένες μεταναστευτικές ροές. Όλα τα υπόλοιπα νησιά (όπως η Ρόδος, η Πάρος, η Σαντορίνη, η Κάρπαθος κ.ά.) δεν έχουν πλέον μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ και ισχύει ό,τι και στην ηπειρωτική Ελλάδα. Πιστεύω πως μια μεταρρύθμιση στο θέμα του ΦΠΑ θα ήταν η εφαρμογή στη χώρα μας ενός διπλού συντελεστή ΦΠΑ 10% και 20% που θα απέδιδε τα ίδια ετήσια έσοδα και θα ανακούφιζε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
• Στην επικαιρότητα και φέτος, η Black Friday και η Cyber Monday κ.ο.κ. Τελικά, οι εκπτωτικές περίοδοι τόσο στο στεγασμένο όσο και στο ηλεκτρονικό εμπόριο, έχει αποδειχτεί ότι αποδίδουν;
Η Black Friday θεωρείται ίσως σήμερα το μεγαλύτερο εκπτωτικό γεγονός της χρονιάς και σε συνδυασμό με τη Cyber Monday αποτελεί μια καλή ευκαιρία έξυπνων αγορών για πάνω από 8 στους 10 Έλληνες. Αρκετές εβδομάδες πριν την τελευταία Παρασκευή του μήνα 28 Νοεμβρίου, οι καταναλωτές μπορούν να βρουν προσφορές, να κάνουν προκρατήσεις και προαγορές, αλλά η κορύφωση των εκπτωτικών αγορών πραγματοποιείται κυρίως την τελευταία εβδομάδα του μήνα, σε μια μηνιαία επέκταση του εκπτωτικού τριημέρου της Black Friday και Cyber Monday. Σύμφωνα με τα περυσινά στοιχεία το κίνητρο για 4 στους 10 καταναλωτές είναι η αγορά προϊόντων που συνήθως αγοράζουν για τις οικογενειακές τρέχουσες ανάγκες, κατά τη διάρκεια του έτους, αλλά σε χαμηλότερες τιμές. Ακολουθεί το κίνητρο για 3 στους 10 που τους οδηγεί στα επώνυμα προϊόντα, που συνήθως δυσκολεύονται να αγοράσουν επειδή είναι πολύ ακριβά. Οι 2 στους 10 εκμεταλλεύονται την Black Friday για να αγοράσουν χριστουγεννιάτικα δώρα και 1 στους 10 για να κάνει ένα δώρο στον εαυτό του, ως μια μικρή ανταμοιβή. Η αγοραστική κίνηση στην ελληνική αγορά ευελπιστούμε και φέτος να κυμανθεί κοντά στα περυσινά επίπεδα με περίπου 3 εκατ. πωλήσεις και με μέση αξία απόδειξης κοντά στα 100 ευρώ. Σημειωτέον πως, παγκοσμίως, ο τζίρος της Black Friday εκτιμάται στα 74 δισ. δολάρια και στις ΗΠΑ στα 11 δισ. δολάρια, ενώ στην Ελλάδα τα τελευταία τρία χρόνια ο τζίρος της Black Friday κατά τη διάρκεια του Νοεμβρίου από τα 100 εκατ. ευρώ τριπλασιάστηκε στα 300 εκατ. ευρώ. Παράλληλα βλέπουμε στην ελληνική αγορά μια σημαντική μεταβολή με διπλασιασμό των διαδικτυακών αγορών έναντι της επισκεψιμότητας στα φυσικά εμπορικά καταστήματα. Όμως στο τελευταίο 12μηνο παρακολουθούμε μια επέλαση των κινεζικών πλατφορμών με ένα “δίδυμο e-shops” να κατακτά πάνω από το 20% του μεριδίου των διαδικτυακών πωλήσεων απευθυνόμενο σε 2,75 εκατ. Έλληνες με τιμές χαμηλότερες της αγοράς έως και -70%. Τα δέματα από Κίνα “C2c – China to customer” έχουν τριπλασιαστεί σε αριθμό φτάνοντας ημερησίως τα 80.000 και σε αξία τα 2,5 εκατ. ευρώ, κατακλύζοντας την ελληνική αγορά και μειώνοντας τις πωλήσεις των ελληνικών μικρών και ΜμΕ εμπορικών καταστημάτων κατά τουλάχιστον -15%. Ας ελπίσουμε πως με τη στήριξη των καταναλωτών οι ανησυχίες μας για “διαδικτυακή αιμορραγία” του εκπτωτικού τζίρου εκτός της χώρας δεν θα επαληθευτούν και πως δεν θα δούμε φέτος μια απογοητευτική Black Friday. Είναι γεγονός πως η Black Friday και η Cyber Monday είναι ένα διπλό επιτυχημένο εκπτωτικό γεγονός που ήρθε, έμεινε και πέτυχε να καθιερωθεί σε θεσμό και στην ελληνική αγορά. Επίσης είναι αλήθεια πως τα δεδομένα έχουν αλλάξει και από τη βόλτα στις βιτρίνες έχουμε πάει στη περιήγηση στις οθόνες. Ως εκ τούτου, είναι θεμιτό οι μικρές και μεγαλύτερες ελληνικές εμπορικές επιχειρήσεις να προσπαθούν να πάρουν καλύτερη θέση στην εκκίνηση με “early start” των “black prices”, ώστε να έχουν μεγαλύτερη διάρκεια της προβολής των προσφορών τους για να διατηρήσουν και να αυξήσουν τις πωλήσεις τους. Οι Έλληνες καταναλωτές δεν έχουν παρά να εκμεταλλευτούν τη συγκεκριμένη περίοδο πριν τις γιορτές ως ευκαιρία για τις διαδικτυακές και φυσικές αγορές τους, κατά προτίμηση, από ελληνικά εμπορικά καταστήματα και e-shops.
