• Στις 5 Νοεμβρίου 2025 κρίνεται αν το Εφετείο αιτιολόγησε επαρκώς τον εξαναγκασμό και την ύπαρξη σχέσης εργασιακής εξάρτησης σε υπόθεση με στοιχεία γυμνισμού και εναλλακτικού τουρισμού
Αναίρεση που έχει ασκηθεί ενώπιον του Αρείου Πάγου επαναφέρει στο προσκήνιο μια υπόθεση που δοκιμάζει τα όρια της ποινικής έννομης τάξης στην περιοχή όπου τέμνονται η συναίνεση στις ερωτικές σχέσεις και η οικονομική ανάγκη ενός νέου ανθρώπου που αναζητά στέγη και τροφή μέσα από άτυπες πρακτικές φιλοξενίας με αντάλλαγμα ελαφριές υπηρεσίες.
Η εκδίκαση έχει προσδιοριστεί για την Τετάρτη 5 Νοεμβρίου 2025 στο Ζ’ Ποινικό Τμήμα και το διακύβευμα αφορά αποκλειστικά στη νομιμότητα και στην επάρκεια της αιτιολογίας της εφετειακής απόφασης που καταδίκασε έναν 49χρονο Ροδίτη δάσκαλο yoga σε ποινή φυλάκισης δύο ετών για κατάχρηση σε γενετήσια πράξη με εκμετάλλευση ανάγκης για εργασία.
Η σύντροφός του καταδικάστηκε σε έξι μήνες για συνέργεια και στους δύο αναγνωρίστηκε το ελαφρυντικό του πρότερου σύννομου βίου.
Η διαδικασία στο Εφετείο είχε διεξαχθεί κεκλεισμένων των θυρών για μια ιστορία με φόντο πλατφόρμες εναλλακτικού τουρισμού.
Το χρονικό και οι αντίπαλες αφηγήσεις
Στον πυρήνα της υπόθεσης βρίσκεται η καταγγελία μιας 19χρονης Ισπανίδας η οποία ταξίδεψε στη Ρόδο το καλοκαίρι του 2019 με την προσδοκία ότι θα εργαστεί σε επιχείρηση ενοικίασης δωματίων λαμβάνοντας ως αντάλλαγμα στέγη και τροφή. Η νεαρή κατήγγειλε ότι τελούσε σε οικονομική αδυναμία χωρίς χρήματα ακόμη και για εισιτήριο επιστροφής και ότι υποχρεώθηκε να ανεχθεί ή να συμμετάσχει σε γενετήσιες πράξεις παρουσία της συντρόφου του κατηγορουμένου υπό τον φόβο ότι διαφορετικά θα έμενε χωρίς κάλυψη βασικών αναγκών.
Η πλευρά του 49χρονου αντέτεινε από την πρώτη στιγμή ότι δεν υπήρξε εξαναγκασμός και ότι η γνωριμία εξελίχθηκε σε κοινές δραστηριότητες σε παραλία γυμνιστών, όπου οι τρεις τους κολύμπησαν, χαλάρωσαν και προχώρησαν σε ερωτικές πράξεις με κοινή συναίνεση.
Σύμφωνα με την εκδοχή της υπεράσπισης οι επαφές συνεχίστηκαν στην οικία του, όπου συγκατοίκησαν προσωρινά μέχρι τη στιγμή που η νεαρή αποφάσισε να αναζητήσει αμειβόμενη εργασία και λίγο αργότερα προσέφυγε στην αστυνομία οδηγώντας στη σύλληψη της συντρόφου του.
Κατά τον κατηγορούμενο η μεταξύ τους συνεννόηση στηριζόταν στο μοντέλο work exchange μέσα από τη διεθνή πλατφόρμα Helpx, όπου δεν προκύπτει μισθωτή σχέση, αλλά ανταλλαγή φιλοξενίας με ελαφρές βοηθητικές εργασίες.
Το Τριμελές Εφετείο Δωδεκανήσου κατέληξε ότι η νεαρή τελούσε σε κατάσταση ανάγκης που σχετιζόταν με την εξασφάλιση στέγης και τροφής και ότι η ανάγκη αυτή αξιοποιήθηκε με τρόπο που αφαίρεσε την ελευθερία της συναίνεσής της στις γενετήσιες πράξεις.
Επέβαλε στον 49χρονο ποινή φυλάκισης δύο ετών, ενώ έκρινε ένοχη και τη σύντροφό του σε ποινή έξι μηνών για συνέργεια.
Παρά τη χορήγηση ελαφρυντικού η ετυμηγορία αποτύπωσε την πεποίθηση του δικαστηρίου ότι η οικονομική εξάρτηση μπορεί να εκτραπεί σε μοχλό πίεσης που αλλοιώνει την πραγματική βούληση ενός προσώπου.
Τα νομικά επιχειρήματα της αναίρεσης
Η αναίρεση, που ασκήθηκε από τον δικηγόρο κ. Μιχάλη Καντιδενό, στρέφεται κατά της απόφασης του Εφετείου και στηρίζεται σε τρεις κεντρικούς ισχυρισμούς.
Πρώτον, προβάλλεται έλλειψη ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας ως προς τα στοιχεία που θεμελίωσαν την απουσία συναίνεσης και την ύπαρξη ανάγκης για εργασία. Η υπεράσπιση επικαλείται αποσπάσματα από τις καταθέσεις της καταγγέλλουσας, όπου η ίδια φέρεται να αναφέρει ότι μετέβη στη Ρόδο για την εμπειρία και όχι για τα χρήματα ώστε να καταδείξει ότι το κίνητρο δεν ήταν η σύναψη σχέσης εργασίας αλλά η συμμετοχή σε ένα καθεστώς φιλοξενίας.
Δεύτερον, προβάλλεται μη συνεκτίμηση κρίσιμων αποδεικτικών μέσων, όπως η ηλεκτρονική συμφωνία μέσω της πλατφόρμας Helpx και η πλήρης απολογία της Ισπανίδας, όπου κατά την υπεράσπιση δεν προβάλλεται σαφής εργασιακή σχέση ούτε αναγκαστική παροχή υπηρεσιών. Η αιτίαση επικεντρώνεται στο αν το δικαστήριο αξιολόγησε με πληρότητα την πραγματική φύση της συνεννόησης και τον βαθμό οικονομικής εξάρτησης.
Τρίτον, προβάλλεται εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του άρθρου 343 του Ποινικού Κώδικα που τυποποιεί την κατάχρηση σε γενετήσια πράξη με εκμετάλλευση σχέσης εργασιακής εξάρτησης ή αποδεδειγμένης ανάγκης για εργασία. Η υπεράσπιση τονίζει ότι δεν υπήρξε εργασιακή σύμβαση ούτε πειστική απόδειξη ότι η εγκαλούμενη εξαναγκάστηκε λόγω οικονομικής ανέχειας, ενώ επικαλείται την αιτιολογική έκθεση του Κώδικα κατά την οποία η συναίνεση για λόγους προσωπικού συμφέροντος δεν μετατρέπει αυτομάτως την πράξη σε αξιόποινη.
Τι θα κρίνει ο Άρειος Πάγος
Στη διαδικασία της 5ης Νοεμβρίου 2025 ο Άρειος Πάγος δεν θα επανεκτιμήσει τα πραγματικά περιστατικά ούτε θα αναπλάσει τη σκηνή των γεγονότων.
Θα εξετάσει αν η εφετειακή απόφαση περιέχει επαρκή και νόμιμη αιτιολογία κατά τρόπο σαφή και δίχως αντιφάσεις και αν εφάρμοσε ορθά τις ουσιαστικές ποινικές διατάξεις. Εάν γίνει δεκτή η αναίρεση η υπόθεση θα επιστρέψει στο αρμόδιο δικαστήριο για νέα κρίση, διαφορετικά η καταδίκη θα παγιωθεί.
Η εστίαση λοιπόν μετατοπίζεται από το τι ακριβώς συνέβη το καλοκαίρι του 2019 στο αν το Εφετείο εξήγησε με νομική ακρίβεια γιατί θεώρησε ότι η οικονομική ανάγκη και η αναζήτηση στέγης και τροφής αφαίρεσαν ουσιωδώς τη βούληση της νεαρής.
Η υπόθεση αναδεικνύει το γκρίζο πεδίο των πλατφορμών work exchange όπως το Helpx, οι οποίες συνδέουν οικοδεσπότες με ταξιδιώτες που προσφέρουν βοήθεια σε ελαφρές εργασίες με αντάλλαγμα διαμονή και διατροφή. Πρόκειται για πρακτικές που δεν εμπίπτουν ευθέως στο κλασικό εργατικό δίκαιο, αλλά δημιουργούν πραγματικές σχέσεις εξάρτησης, ιδίως όταν ο φιλοξενούμενος δεν διαθέτει οικονομικά μέσα για αυτονόμηση.
Αυτή η λεπτή γραμμή μεταξύ εθελοντικής ανταλλαγής και πραγματικής ανάγκης είναι που καλείται να χαρτογραφήσει το δικαστήριο ως προς το πώς επηρεάζει τη συναίνεση σε προσωπικές πράξεις.
Η προηγούμενη αθώωση και η επιρροή της
Στο ιστορικό του 49χρονου καταγράφεται απαλλαγή σε προγενέστερη δίκη που αφορούσε καταγγελία 36χρονης Αμερικανίδας η οποία ισχυρίστηκε ότι περιήλθε σε κατάσταση αδυναμίας μετά από ασκήσεις yoga και ότι ακολούθησε σεξουαλική πράξη παρά τη θέλησή της. Το δικαστήριο τότε δεν βρήκε αποδείξεις και τον αθώωσε.
Ο δικηγόρος κ. Μιχάλης Καντιδενός διατυπώνει αιτιάσεις για αναιτιολόγητη απόρριψη ισχυρισμών και για πλημμελή αξιολόγηση του αποδεικτικού υλικού με έμφαση στη συμφωνία φιλοξενίας μέσω Helpx και στην ανάγκη σαφούς διάκρισης μεταξύ εθελοντικής συμμετοχής και εξαναγκασμού λόγω οικονομικής πίεσης.
