Ο τελευταίος και πιο δύσκολος στόχος απομένει στην Ελλάδα στην προσπάθεια για ίση πρόσβαση όλων των μαθητών στην εκπαίδευση και την εξάλειψη της μαθητικής διαρροής. Η χώρα μας έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά μαθητικής διαρροής στην Ευρωπαϊκή Ενωση, το οποίο οφείλεται σε παιδιά Ρομά και μεταναστόπουλα.
«Η αντιμετώπιση της σχολικής διαρροής αποτελεί κορυφαία μας προτεραιότητα. Είναι ένα πολυπαραγοντικό και σύνθετο φαινόμενο, το οποίο επηρεάζει δυσανάλογα τις πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Παρά την πρόοδο της τελευταίας πενταετίας, νέες κοινωνικοοικονομικές και τεχνολογικές συνθήκες –με κυριότερη την πανδημία– επανέφεραν στο προσκήνιο το ζήτημα της παρακολούθησης και πρόληψης του φαινομένου», δηλώνει στην «Κ» η υπουργός Παιδείας Σοφία Ζαχαράκη, εξαγγέλλοντας ότι σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) θα δημιουργηθεί, με χρηματοδότηση ΕΣΠΑ, σύγχρονος μηχανισμός που δεν θα καταγράφει μόνο τους μαθητές που διακόπτουν τη φοίτησή τους, αλλά θα κατανοεί τους λόγους της διακοπής.
Ειδικότερα, η Ελλάδα καταγράφει τη δεύτερη χαμηλότερη επίδοση σχολικής διαρροής στην Ευρωπαϊκή Ενωση, με 3,7% των νέων ηλικίας 18-24 ετών να έχουν εγκαταλείψει πρόωρα την εκπαίδευση και κατάρτιση, έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου 9,5%. Πρώτη η Κροατία (2%), η Πολωνία (3,7%) και η Ιρλανδία (4%) και η χώρα μας έχουν ήδη πετύχει –και ξεπεράσει– τον στόχο της Ε.Ε. για μείωση κάτω από 9% έως το 2030. Αντίθετα χώρες όπως η Ρουμανία (16,6%), η Ισπανία (13,7%), η Γερμανία (12,8%) και η Ουγγαρία (11,6%) δίνουν ακόμη μάχη.
Το ΙΕΠ συντονίζει το έργο του μηχανισμού, έχοντας ήδη επεξεργαστεί πρωτογενή δεδομένα από το 2019-2020 και το 2023-2024. Πιο συγκεκριμένα, με βάση τα διαγράμματα που παρουσιάζει η «Κ», τα συμπεράσματα που προκύπτουν είναι τα ακόλουθα:
• Δημοτικό: Σε γενικές γραμμές, τα ποσοστά διακοπής φοίτησης εμφανίζονται μειωμένα το σχολικό έτος 2023-2024 σε σχέση με τα προηγούμενα έτη, γεγονός που μαρτυρεί σταθεροποίηση και βελτίωση στην παραμονή των μαθητών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.
• Γυμνάσιο: Τα μεγαλύτερα ποσοστά διακοπής φοίτησης καταγράφονται στην Α΄ Τάξη, κυρίως στα σχολικά έτη 2019-2020 και 2022-2023. Ακολουθεί η Β΄ Τάξη με μέγιστο ποσοστό διακοπής 0,41% το 2022-2023. Ωστόσο, όπως και στο Δημοτικό, τα ποσοστά μειώθηκαν το 2023-2024, υποδηλώνοντας θετική εξέλιξη.
Ταχύτερη διάγνωση μαθησιακών διαταραχών
• Γενικά Λύκεια: Στα Γενικά Λύκεια, η Α΄ Τάξη παρουσιάζει τα υψηλότερα ποσοστά διακοπής φοίτησης, με μέγιστο 0,71% το 2022-2023. Η Β΄ και Γ΄ Τάξη ακολουθούν με σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά, δείχνοντας ότι το πρόβλημα είναι πιο έντονο στο πρώτο έτος της λυκειακής εκπαίδευσης.
• Επαγγελματικά Λύκεια: Η κατάσταση στα ΕΠΑΛ είναι πιο σύνθετη. Τα μεγαλύτερα ποσοστά διακοπής εμφανίζονται στην Α΄ Τάξη, με μέγιστο το 2,07% το 2022-2023. Η Β΄ και Γ΄ Τάξη έχουν σαφώς χαμηλότερα ποσοστά, τα οποία δείχνουν την ανάγκη για στοχευμένη στήριξη στους νέους που εισέρχονται στην επαγγελματική εκπαίδευση.
«Είναι ένα πολυπαραγοντικό και σύνθετο φαινόμενο, το οποίο επηρεάζει δυσανάλογα τις πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες», δηλώνει στην «Κ» η υπουργός Παιδείας Σοφία Ζαχαράκη.
«Καθώς τηρείται η ανωνυμία των μαθητών κατά τη συλλογή των στοιχείων, δεν μπορεί να είναι ξεκάθαρο το προφίλ όσων εγκαταλείπουν το σχολείο», παρατηρεί στην «Κ» ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής Σπύρος Δουκάκης.
Ωστόσο, με δεδομένο ότι το ποσοστό μαθητικής διαρροής στην Ελλάδα είναι πολύ χαμηλό, θεωρείται ότι αυτό οφείλεται στις δυσκολίες και στις ιδιαίτερες συνθήκες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά Ρομά και οι μετανάστες. Ακριβή στοιχεία για τα παιδιά Ρομά στα σχολεία δεν είναι διαθέσιμα, ενώ περίπου 26.000 αλλοδαποί μαθητές 5 έως 17 ετών μαθαίνουν γράμματα στα σχολεία της χώρας μας.
Πληρώσαμε 614 εκατ. για φροντιστήρια
Βάσεις δεδομένων
Οπως τονίζει ο κ. Δουκάκης, «η διαφορά ανάμεσα στην οριστική διακοπή φοίτησης και τη διακοπή λόγω προσωρινών παραγόντων είναι κεντρική στον σχεδιασμό, καθώς καθορίζει την αποτελεσματικότητα των μέτρων στήριξης που θα εφαρμοστούν».
Ετσι, προβλέπεται, μεταξύ άλλων, ότι στο πλαίσιο του έργου θα δημιουργηθούν ασφαλείς και αξιόπιστες βάσεις δεδομένων, οι οποίες θα συγκεντρώνουν και θα αναλύουν όλα τα σχετικά στοιχεία, υποστηρίζοντας την έγκαιρη παρέμβαση και τη χάραξη αποτελεσματικών πολιτικών. Παράλληλα, θα εκπονηθούν μελέτες, οι οποίες θα αποτυπώνουν με ακρίβεια πώς κινείται κάθε μαθητής από το νηπιαγωγείο μέχρι και την είσοδό του στην αγορά εργασίας.
Πηγή: kathimerini.gr