Σε μια περίοδο που το πολιτικό σκηνικό αναζητά σταθερές και η κοινωνία δείχνει αυξανόμενη δυσπιστία απέναντι στους θεσμούς, το ΠΑΣΟΚ επιχειρεί να ξανασυστήσει τη σχέση του με τους πολίτες μέσα από ένα συνεκτικό προγραμματικό λόγο.
Ο βουλευτής Ανατολικής Αττικής του ΠΑΣΟΚ Μανώλης Χριστοδουλάκης, στη συνέντευξή μας σήμερα στη «δ» μιλά για την ανάγκη ενός κοινωνικού κράτους με δικαιοσύνη και αξιοπρέπεια, για μια πολιτική που παράγει λύσεις αντί για συνθήματα.
Αναλύει τις βασικές προτεραιότητες του προγράμματος του ΠΑΣΟΚ, τις προτάσεις του απέναντι στην ακρίβεια και στις ανισότητες, τη θέση του κόμματος στον χάρτη των προοδευτικών δυνάμεων και το στοίχημα της επανασύνδεσης της πολιτικής με την κοινωνία.
• Κύριε Χριστοδουλάκη, να ξεκινήσουμε από το κυβερνητικό πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ, το οποίο παρουσίασε ο Νίκος Ανδρουλάκης στη ΔΕΘ και ήδη επιχειρείται να επικοινωνηθεί μέσα από δράσεις σε όλη τη χώρα. Ποιο είναι το βασικό μήνυμα που θέλετε να φτάσει στην κοινωνία;
Το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ είναι η κοστολογημένη απάντηση στη χώρα της ΝΔ, στη χώρα των μεγάλων κοινωνικών ανισοτήτων και των μεγάλων χαμένων ευκαιριών. Σε μια Ελλάδα που διαρκώς υποχωρεί. Υποχωρεί γιατί αντί να συγκλίνουμε με την Ευρώπη, αποκλίνουμε. Οι πολίτες πληρώνουν πανάκριβα το ρεύμα, το νοίκι, το σούπερ μάρκετ, την ώρα που τα κέρδη αυξάνονται για του λίγους και ισχυρούς. Βλέπουμε ολιγοπώλια παντού, στην ενέργεια, στις τράπεζες, στα τρόφιμα, στην ιδιωτική υγεία κι ένα κράτος που λειτουργεί ως θεατής αντί για ρυθμιστής. Εμείς απαντάμε με συγκεκριμένες προτάσεις που στοχεύουν σε ένα ισχυρό κοινωνικό κράτος, στην ενίσχυση των μισθών, στη ρύθμιση της αγοράς ενέργειας, στη στήριξη της παραγωγής, στην επένδυση στην νέα γενιά. Ένα πρόγραμμα που θέλει την Ελλάδα μπροστά μαζί με τη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία, όχι με τους λίγους και ισχυρούς. Το ΠΑΣΟΚ δεν επιστρέφει για να διαμαρτυρηθεί, αλλά για να ξαναφέρει την αξιοπρέπεια και τη δικαιοσύνη στο επίκεντρο της πολιτικής. Γιατί η πολιτική αλλαγή δεν είναι σύνθημα, είναι επιλογή και σχέδιο για μια χώρα που μπορεί και αξίζει περισσότερα. Αυτό είναι το μήνυμά μας προς τους πολίτες.
• Ποια είναι η ανταπόκριση που συναντάτε; Τι σας μεταφέρουν οι πολίτες στις περιοδείες και στις δράσεις;
Κάθε φορά που βρίσκομαι σε περιοδεία είτε στις γειτονιές της Ανατολικής Αττικής που εκλέγομαι, είτε στην ιδιαίτερη πατρίδα μου στα Δωδεκάνησα αλλά και σε όλη την Ελλάδα, χαίρομαι πραγματικά γιατί αντιλαμβάνομαι τις αστείρευτες δυνατότητες που έχει αυτός ο τόπος και οι άνθρωποί του για ανάπτυξη και προοπτική. Θλίβομαι όμως ταυτόχρονα σχετικά με το πόσα λίγα έχει κάνει η οργανωμένη πολιτεία στα τελευταία χρόνια για να αναδείξει αυτές τις δυνατότητες. Αυτός είναι και ο λόγος που συναντώ πολίτες που αισθάνονται ξεχασμένοι, που έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στους θεσμούς και νιώθουν ότι η προσπάθειά τους δεν ανταμείβεται. Ανθρώπους που δουλεύουν σκληρά και βλέπουν μια χώρα να αντιμετωπίζει την πρόοδο όχι ως δικαίωμα, αλλά ως προνόμιο για λίγους. Όμως βλέπω ταυτόχρονα και διάθεση να ανοίξει ο διάλογος. Με ρωτούν: «Τι μπορείτε να κάνετε;», «Πώς μπορείτε να αλλάξετε την κατάσταση;». Αυτό με γεμίζει ευθύνη. Γιατί η πολιτική δεν είναι απλώς να διαπιστώνεις τα προβλήματα, είναι να μετατρέπεις τις αγωνίες σε λύσεις, να δίνεις απάντηση στα συλλογικά μας ερωτήματα. Και αυτή την απάντηση αισθάνομαι ότι η κοινωνία έχει αρχίσει να τη συζητά και να της δίνει μορφή.
• Παρόλα αυτά, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το ΠΑΣΟΚ παραμένει σταθερό στα ποσοστά του, χωρίς σαφή άνοδο. Πού αποδίδετε αυτή τη στασιμότητα;
Ο κόσμος, μετά από 15 χρόνια διαψεύσεων, συγκρούσεων και μίας έντονης τοξικότητας στην πολιτική ζωή είναι πολύ πιο απαιτητικός σήμερα. Οι πολίτες ζητούν λύσεις στα πραγματικά τους προβλήματα, όχι συνθήματα. Το ΠΑΣΟΚ έχει αποδείξει διαχρονικά πως είναι ένα θεσμικό κόμμα. Δεν τάζει τα πάντα στους πάντες, όπως έκαναν αυτοί που έσκιζαν τα μνημόνια στα «Ζάππεια». Αντίθετα, έχουμε επιλέξει να κάνουμε σταθερά βήματα μπροστά με στρατηγική μακράς διάρκειας. Για αυτό και οι δημοσκοπήσεις είναι πάντα ένα χρήσιμο εργαλείο, αλλά η σχέση εμπιστοσύνης με τους πολίτες είναι μαραθώνιος και δεν μπορεί να κρίνεται μόνο μέσα από φωτογραφίες της στιγμής. Αυτό που σίγουρα παγιώνεται σε κάθε δημοσκόπηση είναι η πεποίθηση ότι το ΠΑΣΟΚ είναι το μόνο αντίβαρο στην πολιτική της ΝΔ. Για αυτό και η δική μας δουλειά είναι, με προγραμματικό λόγο να μπορέσουμε να προσφέρουμε μία εναλλακτική πρόταση εξουσίας στην κοινωνία. Μια πρόταση που θα επαναφέρει την εμπιστοσύνη των πολιτών στην ίδια την πολιτική. Αυτή η σχέση εμπιστοσύνης που ξαναχτίζουμε μέρα με τη μέρα είναι εκείνη που την κρίσιμη στιγμή, τη στιγμή της κάλπης μπορεί να μας απογειώσει και εκλογικά.
• Τι προσδοκάτε από το συνέδριο και ποιο μήνυμα θεωρείτε ότι πρέπει να σταλεί προς την κοινωνία;
Το συνέδριο του ΠΑΣΟΚ πρέπει να είναι κρίκος ενότητας, αλλά και ένας τόπος ουσιαστικής συμμετοχής, συνδιαμόρφωσης της πολιτικής μας ταυτότητας και προοπτικής για να αλλάξουμε πίστα και να ξαναγίνουμε αυτό που ήταν ιστορικά το ΠΑΣΟΚ. Όχι απλά άλλο ένα κόμμα αλλά ο κορμός της μεγάλης Δημοκρατικής Παράταξης. Για αυτό και η κύρια προσδοκία των δημοκρατικών μας διαδικασιών είναι η εμβάθυνση των σχέσεών μας με την ίδια την κοινωνία αλλά και η επανεπιβεβαίωση της κεντρικής μας πολιτικής επιλογής. Της επιλογής που αντιλαμβάνεται το ΠΑΣΟΚ ως κόμμα εξουσίας, ως τον προγραμματικό και στρατηγικό αντίπαλο της ΝΔ και των πολιτικών που εκφράζει συνολικά ως παράταξη. Για να το πετύχουμε θέλουμε ένα συνέδριο συμμετοχικό, ανοιχτό και δημοκρατικό, ένα συνέδριο όπου θα ακουστούν, θα εκφραστούν και θα εκπροσωπηθούν οι αγωνίες κάθε μέλους, από την πιο κοντινή συνοικία της Αθήνας μέχρι το πιο μακρινό χωριό, από τη Ρόδο ως τον Έβρο και από τους Οθωνούς ως το Καστελλόριζο. Ένα συνέδριο που θα ξανασυνδέσει το Κίνημά μας όχι με τα κατά τόπους κομματικά γραφεία αλλά με την πολιτική και με την ίδια την κοινωνία. Και φυσικά, ένα συνέδριο που θα πάρει αποφάσεις. Για τη στρατηγική και τον ρόλο του ΠΑΣΟΚ στο πολιτικό μας σύστημα, τον στιβαρό ιδεολογικό του αυτοπροσδιορισμό, τις γωνίες και τις αιχμές στην πολιτική του πρόταση, και την κομματική λειτουργία με όρους συμμετοχικότητας και ευρυχωρίας.
• Η ακρίβεια παραμένει ένα από τα πιο πιεστικά ζητήματα για τους πολίτες και επηρεάζει καθοριστικά την καθημερινότητα. Ποια είναι η πρόταση του ΠΑΣΟΚ για ουσιαστική ανακούφιση;
Από την αρχή της πληθωριστικής κρίσης στο ΠΑΣΟΚ έχουμε προτείνει ένα συνδυασμό μέτρων με στόχο να στηρίξουμε τους πολίτες που βλέπουν το εισόδημά τους να εξανεμίζεται. Για αυτό τον λόγο προτείνουμε τη στοχευμένη μείωση του ΦΠΑ σε βασικά αγαθά διατροφής και είδη πρώτης ανάγκης για όσο διαρκεί η κρίση, στο πετυχημένο πρότυπο της Ισπανίας. Δεν φτάνει όμως μόνο αυτό. Χρειάζεται ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών για να αντιμετωπιστούν τα ολιγοπώλια, ενώ ταυτόχρονη πρέπει να είναι και η φορολογική ανακούφιση μέσα από τη μείωση φόρων και εισφορών για τα μεσαία και χαμηλά εισοδήματα. Μιλάμε με συγκεκριμένα μέτρα που δεν απαιτούν απαραίτητα δημοσιονομικό χώρο, απαιτούν όμως πολιτική βούληση. Μέτρα όπως η θέσπιση Ενιαίας Αρχής Καταναλωτών που δεν κοστίζουν τίποτα στον εθνικό προϋπολογισμό, μπορούν όμως να προσφέρουν πολλά, ενημερώνοντας για παράδειγμα τους πολίτες για το ποιες πολυεθνικές και ποιες ετικέτες κερδοσκοπούν εις βάρος μας. Το ζήτημα είναι ότι η ΝΔ δεν έχει και δεν είχε ποτέ την πρόθεση να ελέγξει τους λίγους και ισχυρούς. Το ΠΑΣΟΚ με την ψήφο των πολιτών μπορεί να αλλάξει αυτή την κατάσταση, σχηματίζοντας μια κυβέρνηση που θα νομοθετεί για τη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία.
• Πώς αξιολογείτε τη φάση που διανύουν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, με δεδομένο ότι η αντιπαράθεση για τη συμμετοχή της Άγκυρας στο πρόγραμμα SAFE δημιουργεί νέα ένταση;
Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις βρίσκονται σε μια εύθραυστη ισορροπία. Το τελευταίο διάστημα, το ζήτημα της συμμετοχής της Τουρκίας στο πρόγραμμα SAFE έχει δημιουργήσει εύλογες ανησυχίες. Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε κάτι: στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, η Ελλάδα έχει δικαίωμα βέτο, και οφείλει να το ασκήσει αν χρειαστεί. Γιατί δεν μπορεί να συζητάμε ότι μια χώρα που απειλεί την πατρίδα μας με πόλεμο και κατέχει παράνομα το 37% της έκτασης ενός κράτους- μέλους τη Ενωμένης Ευρώπης, της Δημοκρατίας της Κύπρου, μπορεί να έχει συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Αρχιτεκτονική Άμυνας. H Ελλάδα οφείλει να υπερασπιστεί το δικαίωμά της στο αυτονόητο. Στα κυριαρχικά της δικαιώματα που θεμελιώνονται στη βάση του διεθνούς δικαίου και στις διατάξεις των ευρωπαϊκών συνθηκών περί αμοιβαίας συνδρομής στην περίπτωση που κάποιοι επιχειρήσουν να τα αμφισβητήσουν. Το αυτονόητο δεν είναι που δημιουργεί εντάσεις. Εντάσεις δημιουργεί ο αναθεωρητισμός είτε είναι made in Russia είτε είναι made in Turkey και αυτό οφείλουμε να το αναδείξουμε σε κάθε δημόσιο βήμα που δίνεται στη χώρα μας.
• Πώς είδατε την επανεμφάνιση του Αλέξη Τσίπρα και τη συζήτηση για πιθανό νέο πολιτικό φορέα; Εκτιμάτε ότι θα επηρεάσει το ΠΑΣΟΚ;
Η πρόθεση ενός πρώην πρωθυπουργού να αποχωρήσει από τον πολιτικό σχηματισμό που αναδείχθηκε και τον ανέδειξε και να ιδρύσει νέο κόμμα, είτε λέγεται Α. Τσίπρας είτε Α. Σαμαράς, είναι λογικό να ασκεί επιρροή στην πολιτική συζήτηση και να λαμβάνει αυξημένη δημοσιότητα. Το ζήτημα που παραμένει όμως για την κοινωνία είναι αν η κίνηση αυτή από μόνη της δεν αποτυπώνει απλά την κρίση σε ένα μεμονωμένο κομματικό ακροατήριο, αλλά έχει πράγματι να προσφέρει κάτι διαφορετικό στον δημόσιο διάλογο και στους πολίτες. Αν δηλαδή ευθυγραμμίζεται με τις αγωνίες των πολλών ή είναι άλλη μια προσπάθεια ανακύκλωσης προσωπικών φιλοδοξιών, ώστε να ξανασυστηθούν στο κοινό οι ίδιοι άνθρωποι με διαφορετικό πολιτικό περιτύλιγμα. Μέχρι στιγμής, η κίνηση αυτή δεν φαίνεται να επιβεβαιώνει το πρώτο σενάριο. Σε κάθε περίπτωση, το ΠΑΣΟΚ δεν ορίζει τη στρατηγική του με βάση ποιος διασπά τον ΣΥΡΙΖΑ ή τη ΝΔ. Αντιθέτως, επιμένουμε στην ανάγκη το ΠΑΣΟΚ να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στη συγκρότηση ενός σύγχρονου και αξιόπιστου πόλου των προοδευτικών κοινωνικών δυνάμεων που θα φέρει την κυβερνητική και πολιτική αλλαγή, που έχει τόσο ανάγκη ο τόπος μας και οι άνθρωποί του.
• Υπάρχει έδαφος για συνεργασία των προοδευτικών δυνάμεων ή έχει χαθεί το νόημα αυτής της συζήτησης;
Στη Δημοκρατική Παράταξη δεν πιστέψαμε και δεν πιστεύουμε ποτέ πως οι έννοιες της συζήτησης και της συνεννόησης είναι χαμένες υποθέσεις. Αυτό που διευκρινίζουμε όμως είναι ότι η συζήτηση αυτή δεν μπορεί να είναι μια συζήτηση των «φαντασμάτων των πρώην», μια κουβέντα μεταξύ κλειστών ηγετικών ομάδων που μοιράζουν καρέκλες γιατί αυτό δεν αφορά ούτε στον χώρο αλλά ούτε και στη χώρα. Είναι μια συζήτηση στη βάση της κοινωνίας για τη διαμόρφωση ενός προγραμματικού πλαισίου εναλλακτικής διακυβέρνησης που προσφέρει λύσεις στα προβλήματα των πολιτών. Οι πρωτοβουλίες του ΠΑΣΟΚ στη Βουλή, όπως αυτές για τις τραπεζικές προμήθειες, τις αυξήσεις στα ασφάλιστρα υγείας και τα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, αποδεικνύουν τη δέσμευση του Δημοκρατικού μας Κινήματος να παράγει ουσιαστικό έργο για τους πολίτες και να εκφράσει στην πράξη τις προοδευτικές δυνάμεις της κοινωνίας μας. Αυτός είναι και μόνος διάλογος για την ανασύνθεση της Κεντροαριστεράς που έχει πραγματικό νόημα. Ένας διάλογος που απευθύνεται στους πολίτες και όχι στους επαγγελματίες της πολιτικής, μια συζήτηση για αξίες και όχι απλά για αξιώματα. Και σε αυτήν, πρωταγωνιστικό ρόλο μπορεί να έχει μόνο το ΠΑΣΟΚ.
• Τις τελευταίες εβδομάδες η λεγόμενη “Ομάδα Αλήθειας” ασχολήθηκε προσωπικά μαζί σας, με αναρτήσεις που προκάλεσαν σχόλια. Ποιο είναι το δικό σας σχόλιο;
Αν κάτι μας έχει μάθει καλά η Ομάδα Παραποίησης της Αλήθειας της ΝΔ είναι ότι εκεί που τελειώνουν τα επιχειρήματα, ξεκινά η προπαγάνδα και η μονταζιέρα. Όταν δεν μπορούν να απαντήσουν στους πολίτες για το ποιοι και με ποια εντολή αλλοίωσαν τον χώρο του δυστυχήματος και απέσυραν ως μη όφειλαν κρίσιμα στοιχεία για τη διαλεύκανση των ευθυνών για το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών, επιλέγουν να επιτεθούν προσωπικά, να διαστρεβλώσουν, να ρίξουν λάσπη. Δεν μας εκπλήσσει, ούτε μας φοβίζει αυτή η στάση. Αντιθέτως, όσοι παραποιούν την πραγματικότητα και τις δηλώσεις μας, το κάνουν επειδή οι ίδιοι φοβούνται τον πολιτικό λόγο που αποκαλύπτει τις ευθύνες της κυβερνητικής παράταξης. Τους έχουμε συνηθίσει και εγώ προσωπικά αλλά και οι συνάδελφοι μου στην ΚΟ του ΠΑΣΟΚ. Οι επιθέσεις τους μας δίνουν δύναμη. Είναι η αδιάψευστη επιβεβαίωση ότι βαδίζουμε στον σωστό δρόμο. Για αυτό και το ΠΑΣΟΚ θα συνεχίσει να ασκεί υπεύθυνη και τεκμηριωμένη αντιπολίτευση, να μιλά με καθαρό λόγο, να έχει αιχμές και να ελέγχει την εξουσία ως έχει συνταγματικό καθήκον. Και να θυμούνται κάποιοι ότι το ψέμα μπορεί να έχει ταχύτητα, αλλά η αλήθεια έχει αντοχή και θα κερδίσει στο τέλος. Το ίδιο και η δικαιοσύνη.
• Κλείνοντας, ποιο θεωρείτε ότι είναι το πιο κρίσιμο στοίχημα της δικής σας γενιάς πολιτικών;
Το πιο κρίσιμο στοίχημα για εκείνους που αναλαμβάνουν ευθύνες στην εποχή της μεταπολιτικής, είναι να ξανακερδίσουμε την εμπιστοσύνη της κοινωνίας, όχι ως ρητορική υπόσχεση, αλλά ως καθημερινή πράξη. Να δείξουμε ότι η πολιτική δεν είναι καρέκλα, αλλά υπηρεσία. Ότι η ενασχόληση με τα κοινά δεν είναι το πρόβλημα αλλά η λύση στις συλλογικές μας αγωνίες. Να αποδείξουμε ότι οι παθογένειες που είδαμε στο παρελθόν, η πελατειακή λογική, η επιδοματική προσέγγιση, η κατάχρηση της εξουσίας, μπορούν να ξεπεραστούν. Να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον στο οποίο οι νέοι άνθρωποι πιστεύουν ότι έχουν λόγο και δικαίωμα στην πρόοδο στον τόπο τους και δεν αναγκάζονται να τον εγκαταλείψουν. Με αυτό το πρόσημο οφείλουμε να διαχειριστούμε και τις μεγάλες προκλήσεις του καιρού μας, την κλιματική αλλαγή, την τεχνητή νοημοσύνη, τις ανισότητες και να το κάνουμε με τόλμη, σχέδιο και προτεραιότητα τις ανάγκες της κοινωνικής πλειοψηφίας. Αν καταφέρουμε αυτό, η γενιά μας θα μείνει ως αυτή που κατάφερε να κάνει πράξη την επιστροφή στην πολιτική. Όχι για την προσωπική της διευθέτηση αλλά γιατί μόνο έτσι, μόνο μέσα από τη συμμετοχή των πολιτών, μπορούμε να κάνουμε όλοι μαζί ένα βήμα μπροστά.
