• Η γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου Μαριάννα Νικολαΐδου ακύρωσε την απόφαση της Δημοτικής Επιτροπής Ρόδου κρίνοντας ότι δεν τεκμηριώθηκαν οι προϋποθέσεις διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση και ότι υπήρξε έλλειμμα προγραμματισμού
Μια κρίσιμη διοικητική πράξη με έντονο αποτύπωμα στη λειτουργία των σχολικών μονάδων της Ρόδου εκδόθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2025.
Η γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου Μαριάννα Νικολαΐδου ακύρωσε την υπ’ αριθμόν 712 απόφαση της Δημοτικής Επιτροπής του Δήμου Ρόδου που είχε λάβει χώρα στις 6 Οκτωβρίου 2025 και αφορούσε την κατακύρωση διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση για έργο αναβάθμισης σχολικών κτηρίων στη Δημοτική Ενότητα Πεταλούδων.
Στο σκεπτικό της επισημαίνεται ότι το επιχείρημα του κατεπείγοντος δεν ευσταθεί και ότι οι ανάγκες που επικαλείται ο Δήμος είναι πάγιες και προβλέψιμες.
Το έγγραφο και το διακύβευμα
Η ακύρωση αφορά απόφαση που κατακύρωνε τα πρακτικά διαπραγμάτευσης για το έργο με τίτλο “Επεμβάσεις για την αναβάθμιση σχολικών κτηρίων ΔΕ Πεταλούδων”. Το ποσό προσφοράς του αναδόχου είχε αποτυπωθεί σε 151.612,89 ευρώ χωρίς ΦΠΑ και 188.000 ευρώ με ΦΠΑ, με μέση έκπτωση έξι τοις εκατό επί του τιμολογίου μελέτης. Η Δημοτική Επιτροπή είχε προηγουμένως εγκρίνει με άλλη απόφαση στις 11 Αυγούστου 2025 τη μελέτη και την προσφυγή στη διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση. Η Αποκεντρωμένη Διοίκηση έκρινε ότι η επιλογή της εξαιρετικής διαδικασίας δεν στηρίχθηκε σε πλήρη και ειδική αιτιολογία.
Το νομικό πλαίσιο
Στην απόφαση μνημονεύονται οι καίριες διατάξεις του νόμου 3852 του 2010 για τον έλεγχο νομιμότητας και του νόμου 4412 του 2016 για τις δημόσιες συμβάσεις. Κεντρικός κόμβος είναι το άρθρο 32 του νόμου 4412 που επιτρέπει διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση μόνο στο απολύτως απαραίτητο μέτρο και μόνο εφόσον υπάρχει κατεπείγουσα ανάγκη οφειλόμενη σε απρόβλεπτα γεγονότα που δεν συνδέονται με ευθύνη της αναθέτουσας αρχής. Γίνεται αναφορά σε νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας και του Ελεγκτικού Συνεδρίου που απαιτεί αυστηρή αιτιολόγηση και περιορισμό της εξαίρεσης, ενώ επισημαίνεται ρητά ότι η παρατεταμένη κατάσταση έκτακτης ανάγκης δεν τεκμαίρει αυτόματα κατεπείγον.
Η επίκληση του κατεπείγοντος και η κακοκαιρία Bora
Ο Δήμος Ρόδου στήριξε την επιλογή της διαπραγμάτευσης αποκλειστικά στην παράταση της κήρυξης έκτακτης ανάγκης πολιτικής προστασίας λόγω των πλημμυρικών φαινομένων της κακοκαιρίας Bora που εκδηλώθηκαν στις 30 Νοεμβρίου 2024. Η παράταση είχε ισχύ έως και τις 28 Ιανουαρίου 2026. Η γραμματέας επισημαίνει ότι η χρονική απόσταση μεταξύ του φυσικού φαινομένου και της διαδικασίας διαπραγμάτευσης είναι μεγάλη και ότι το κατεπείγον έχει αποδυναμωθεί. Κατά συνέπεια δεν υφίσταται η απαιτούμενη χρονική εγγύτητα που θα δικαιολογούσε την παράκαμψη ανοικτής ή κλειστής διαδικασίας.
Το ιστορικό της υπόθεσης
Στις 3 Νοεμβρίου 2025 η απόφαση της Δημοτικής Επιτροπής περιήλθε στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση για τον υποχρεωτικό έλεγχο νομιμότητας. Ο φάκελος περιελάμβανε την προηγούμενη απόφαση του Αυγούστου με την οποία εγκρίθηκε η μελέτη και η προσφυγή στη διαπραγμάτευση, καθώς και την τεχνική έκθεση Ιουνίου 2025 της Διεύθυνσης Τεχνικών Έργων και Υποδομών του Δήμου Ρόδου. Μετά την εξέταση των στοιχείων, η υπηρεσία κατέληξε ότι ο Δήμος είχε επαρκή χρόνο να ακολουθήσει τακτική διαγωνιστική διαδικασία και ότι η επιλογή της εξαίρεσης δεν ήταν επιβεβλημένη.
Τα σχολεία και το αντικείμενο του έργου
Το έργο αφορούσε ένα πλέγμα παρεμβάσεων συντήρησης και μικρών αναβαθμίσεων σε σχολεία της Δ.Ε. Πεταλούδων. Η τεχνική περιγραφή μιλούσε για φθορές σε μονώσεις και χρωματισμούς, αντικαταστάσεις δαπέδων και εργασίες σε αύλειους χώρους. Μεταξύ άλλων περιελάμβανε εργασίες στο Δημοτικό Σχολείο και Νηπιαγωγείο Θεολόγου με πλήρη αντικατάσταση δαπέδων, στο Νηπιαγωγείο Παραδεισίου με εργασίες μόνωσης στο δώμα και αλλαγές δαπέδων, στο Γυμνάσιο Κρεμαστής με τοποθέτηση νέων πορτών στις τουαλέτες και αλλαγές δαπέδων, στο Γενικό Λύκειο Κρεμαστής με νέες πέργκολες σκίασης, καθώς και σε άλλα νηπιαγωγεία και δημοτικά όπως της Παστίδας, των Μαριτσών και της Δαματριάς. Η Αποκεντρωμένη Διοίκηση τόνισε ότι αυτές οι παρεμβάσεις εντάσσονται στον σταθερό κύκλο συντήρησης που αποτελεί διαρκή ευθύνη του Δήμου και άρα είναι προβλέψιμες.
Τα κεντρικά νομικά επιχειρήματα
Η απόφαση εστιάζει στη σωρευτική μη συνδρομή των προϋποθέσεων του άρθρου 32. Πρώτον κρίνεται ότι το αντικείμενο του έργου δεν περιορίζεται στο απολύτως απαραίτητο για την αντιμετώπιση άμεσης και επιτακτικής ανάγκης αλλά αφορά πάγιες ανάγκες συντήρησης που οφείλουν να προγραμματίζονται. Δεύτερον επισημαίνεται ότι η αναθέτουσα αρχή γνώριζε ήδη από τον Δεκέμβριο του 2024 τις επιπτώσεις των πλημμυρών και διέθετε χρόνο για τακτικό διαγωνισμό με σύντμηση προθεσμιών εφόσον το επέλεγε. Τρίτον υπογραμμίζεται ότι η επίκληση της γενικής κατάστασης έκτακτης ανάγκης δεν συνιστά από μόνη της νομική βάση για διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση, ειδικά όταν παρεμβάλλεται τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα από το απρόβλεπτο γεγονός.
Τι σημαίνει για τη Ρόδο
Η άμεση συνέπεια είναι ότι η κατακύρωση που είχε αποφασιστεί από τη Δημοτική Επιτροπή δεν μπορεί να παραγάγει έννομα αποτελέσματα. Η δημοτική αρχή οφείλει να επιλέξει πλέον διαδικασία που να ευθυγραμμίζεται με το τυπικό πλαίσιο των ανοικτών ή κλειστών διαγωνισμών. Σε πρακτικό επίπεδο αυτό μεταφράζεται σε καθυστέρηση εκτέλεσης των εργασιών, αλλά ταυτόχρονα λειτουργεί ως υπενθύμιση ότι οι συντηρήσεις των σχολικών εγκαταστάσεων πρέπει να εντάσσονται σε ετήσιο προγραμματισμό με ώριμες μελέτες, ώστε να εξασφαλίζεται διαφάνεια και ανταγωνισμός που ενδέχεται να αποφέρουν μεγαλύτερα οφέλη για το ταμείο του Δήμου.
Η απόφαση αναφέρει ρητά ότι κατά αυτής μπορεί να ασκηθεί προσφυγή στην Ειδική Επιτροπή του άρθρου 152 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων εντός ενός μηνός από την κοινοποίηση.
