Προς:
Τους Περιφερειάρχες Νοτίου και Βορείου Αιγαίου και Βουλευτές των Περιφερειών
Κύριοι,
Η σύγχρονη γεωπολιτική θεωρία αναγνωρίζει τον πολιτισμό και τον έλεγχο της πληροφόρησης ως θεμελιώδεις πυλώνες εθνικής ισχύος στο πλαίσιο της ολιστικής κυριαρχίας. Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, ανεξάρτητα από την τεχνολογική τους υπόσταση, αποτελούν τον κύριο δίαυλο για τη διαμόρφωση και διάχυση της εθνικής αφήγησης. Σε αυτό το πλαίσιο, η συστηματική και στρατηγικά σχεδιασμένη προώθηση του ελληνικού πολιτισμού, βασισμένη στη διαχρονική κληρονομιά της αρχαίας ελληνικής γραμματείας και φιλοσοφίας, αποτελεί προτεραιότητα εθνικού επιπέδου.
Ιδιαίτερα κρίσιμος είναι ο πολιτισμικός θησαυρός των νησιών του Αιγαίου, ο οποίος, παρά το βάθος και τον πλούτο του, παραμένει ευρέως απροσδιόριστος και μη συστηματοποιημένος. Από την Ομηρική εποχή έως σήμερα, τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου ενσαρκώνουν τη διαχρονική ελληνικότητα: τα αρχαία μαρμάρινα γλυπτά, τα ελληνορωμαϊκά θέατρα, οι βυζαντινές εκκλησίες με τις ιδιαίτερες αρχιτεκτονικές τους, τα μεσαιωνικά κάστρα και οι παραδοσιακές οικίες αποτελούν τμήμα μιας αδιάσπαστης ιστορικής και πολιτισμικής συνέχειας. Πρόκειται για την υλική και άυλη μαρτυρία ενός πολιτισμού που, παρά τους δεκάδες αιώνες πιέσεων και ξένων επιρροών, διατήρησε αμετάβλητα τα βασικά χαρακτηριστικά της ταυτότητάς του, τη γλώσσα, τη θρησκευτική παράδοση, τα ήθη, τα έθιμα και τον τρόπο ζωής. Αυτός ο πολυδιάστατος πολιτισμικός βίος, που αναπτύσσεται εντός του ελληνικού οικουμενικού πρωτοτύπου, αποτελεί το κεντρικό μήνυμα που οφείλουμε να προβάλλουμε στη διεθνή κοινότητα.
Υπάρχει μια θεμελιώδης και καθοριστική διαφορά ανάμεσα στο να ισχυριζόμαστε ότι «τα νησιά είναι ελληνικά» και στο να το αποδεικνύουμε μέσω της ζωντανής πολιτισμικής πραγματολογίας. Ο λεκτικός ισχυρισμός, όσο ιστορικά τεκμηριωμένος και αν είναι, παραμένει στο πεδίο της γλωσσικής διαπραγμάτευσης και της ιδεολογικής αντιπαράθεσης. Αντίθετα, η προβολή της ελληνικότητας μέσω εικόνων -ηχηρά ντοκιμαντέρ που καταγράφουν τις τοπικές γιορτές, τη μουσική παράδοση, τις ξυλογλυπτικές τεχνικές, τις διαδικασίες ναυπηγικής παραδοσιακών σκαφών, ή ακόμη και την καθημερινή ζωή σε ένα νησί του Αιγαίου- μεταφέρει το μήνυμα σε ένα καθολικό επίπεδο επικοινωνίας.
Η δύναμη της εικόνας είναι αδιάσειστη, γιατί ταξιδεύει πέρα από τα γλωσσικά φράγματα και εμβαθύνει απευθείας στο συναισθηματικό και γνωστικό επίπεδο του παραλήπτη. Εδώ, ο παραλήπτης δεν είναι αποκλειστικά η διπλωματική ή πολιτική ελίτ στα κέντρα εξουσίας, αλλά τα εκατομμύρια των τηλεθεατών σε όλο τον κόσμο. Αυτή η απευθείας σύνδεση με το διεθνές κοινό μετατρέπει την πολιτισμική πραγματολογία σε ένα εργαλείο μαζικής επικοινωνίας, ικανό να διαμορφώσει την αντίληψη, να προκαλέσει συναισθηματική ταύτιση και να εγκαταστήσει την εικόνα ενός ζωντανού, συνεχούς ελληνικού πολιτισμού στο συλλογικό υποσυνείδητο της παγκόσμιας κοινής γνώμης. Η συσσώρευση αυτών των εικόνων δημιουργεί μια κριτική μάζα κατανόησης και συμπάθειας που ενισχύει τη θέση της χώρας σε κάθε επίπεδο, από την καθημερινή συζήτηση έως τα ανώτατα διπλωματικά επίπεδα, ενώ παράλληλα ενισχύει το τουριστικό μας προϊόν. Ενώ ένα κείμενο ή μια δήλωση μπορεί να αμφισβητηθεί, μια εικόνα που δείχνει έναν ηλικιωμένο ναυτικό από την Κάλυμνο να επαναλαμβάνει μια αρχαία τεχνική, ή μια Θεία Λειτουργία να πραγματοποιείται σε μια βυζαντινή εκκλησία του 11ου αιώνα στη Χίο, δεν αφήνει περιθώρια για αμφισβήτηση. Δημιουργεί μια αντίληψη αμεσότητας και αυθεντικότητας που είναι απίστευτα αποτελεσματική. Αυτή η οπτική αφήγηση δε «λέει» απλώς, αλλά «παρουσιάζει». Στο πλαίσιο της σύγχρονης ψηφιακής πληροφορίας, αυτές οι εικόνες είναι που γίνονται viral, που εμπεδώνουν την αντίληψη και που, τελικά, ενισχύουν το επιχείρημα της ελληνικότητας με έναν τρόπο που η διπλωματική προσέγγιση δεν μπορεί τόσο απλά και κατανοητά να επιτύχει.
Λαμβάνοντας υπόψη τις συνεχείς αμφισβητήσεις της εθνικής κυριαρχίας και της ιστορικής συνέχειας από την τουρκική πλευρά, που εντάσσονται στο πλαίσιο του δόγματος της «Γαλάζιας Πατρίδας» και του «Τουρκολιβυκού μνημονίου», η δημιουργία Εθνικού Δικτύου Δημόσιας Τηλεόρασης του Αιγαίου, αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία. Η δημιουργία του δικτύου με έδρα τη Ρόδο, είναι επιτακτική ανάγκη, καθώς μόνο έτσι εξασφαλίζεται η άμεση και μαζική προβολή της ελληνικότητας ακόμη και στους κατοίκους της Μικράς Ασίας. Δεν αρκούν μεμονωμένες εκπομπές στο υπάρχον δίκτυο, αλλά απαιτείται μια συνεχής και εστιασμένη ροή πολιτισμικού λόγου, με έδρα το νησιωτικό μας σύμπλεγμα. Η δημιουργία ενός τέτοιου δικτύου αποτελεί αναγκαιότητα, διότι δε θα είναι απλώς ένα κανάλι επικοινωνίας, αλλά ένα εργαστήριο πολιτισμικής διπλωματίας και εθνικής στρατηγικής.
Ποιος θα είναι ο ρόλος του:
Ο ρόλος αυτού του πολιτισμικού φορέα είναι τριπλός και συμπληρωματικός. Αποτελεί, στην ουσία, μια ολοκληρωμένη στρατηγική για την προστασία και προβολή της ελληνικότητας του Αιγαίου. Λειτουργώντας ως κέντρο Τεκμηρίωσης και Αρχειοθέτησης, θα αναλάβει τη συστηματική αποτύπωση και ψηφιοποίηση του άυλου και υλικού πολιτισμού της περιοχής, από παραδοσιακά έθιμα και μουσική έως αρχιτεκτονικά μνημεία και τεχνικές ναυπηγικής. Αυτή η δραστηριότητα δημιουργεί ένα ανεκτίμητο ψηφιακό αποθετήριο, διασφαλίζοντας ότι η πλήρης κληρονομιά των νησιών θα διαβιώσει για τις επόμενες γενιές, χωρίς τον κίνδυνο της λήθης ή της παραποίησης.
Στη συνέχεια, μέσω της Διάχυσης και Πλαισιοποίησης, ο φορέας μετατρέπει αυτόν τον αρχειακό πλούτο σε ζωντανό και προσιτό αφήγημα. Στόχος του είναι η διπλή προβολή: εγχώρια, για την ενίσχυση της εθνικής συνείδησης και της υπερηφάνειας, και διεθνής, για τη διαμόρφωση μιας θετικής αντίληψης για το Αιγαίο στον παγκόσμιο δημόσιο λόγο. Πλαισιώνοντας τη σύγχρονη ζωή των νησιών – την αγροτική, τουριστική και θαλάσσια οικονομία τους, το εκπαιδευτικό και επιχειρηματικό τους δυναμικό – μέσα από το πρίσμα της διαχρονικής πολιτισμικής τους ταυτότητας, αποδεικνύει ότι ο ελληνισμός δεν είναι απλώς ένα αρχαιολογικό εύρημα, αλλά μια δυναμική και συνεχιζόμενη πραγματικότητα.
Τέλος, και πιο καθοριστικά, ο φορέας αναλαμβάνει τον ρόλο της Αντιστάθμισης Αμφισβητήσεων. Σε αυτό το πλαίσιο, δε λειτουργεί αμυντικά, αλλά ως ενεργητικός μηχανισμός που αντιστέκεται σε οποιαδήποτε προσπάθεια αναθεωρητισμού όχι με ρητορική, αλλά με τη συνεχή και αδιάλειπτη ροή αυθεντικού πολιτισμικού περιεχομένου. Κάθε ντοκιμαντέρ, κάθε εκπομπή, κάθε ψηφιοποιημένο αρχείο, αποτελεί μια βεβαιωμένη απάντηση. Η συνεχής ροή αυτών των εικόνων και των ιστοριών, που μιλούν από μόνες τους, είναι το πιο ισχυρό όπλο έναντι της λήθης και της παραποίησης, καθώς μετατρέπει την πολιτισμική κληρονομιά σε αναμφισβήτητο στοιχείο της εθνικής ασφάλειας και ύπαρξης.
Σε έναν κόσμο όπου τα όπλα συχνά δεν επαρκούν να επιβάλουν τη μόνιμη ειρήνη, όπου τα όπλα δεν εξασφαλίζουν την πραγματική ασφάλεια, και όπου τα όπλα, τελικά, αποτυγχάνουν να κατακτήσουν τις καρδιές και τα μυαλά των ανθρώπων, πρέπει να στραφούμε προς τους μόνιμους και δημιουργικούς δρόμους. Υπάρχουν τρόποι να επιτύχουμε καλύτερα αποτελέσματα, να προωθήσουμε τα εθνικά μας συμφέροντα με πιο έξυπνο, αξιοπρεπή και αποτελεσματικό τρόπο. Αυτός ο δρόμος περνά απαραίτητα από τη δύναμη των ιδεών, τη δημιουργικότητα του πνεύματος και την αδιάσπαστη πίστη στην αλήθεια του πολιτισμού μας. Ας επενδύσουμε λοιπόν στον πλούτο του πολιτισμού μας που δε σβήνει με τη βία, αλλά ανθίζει με τη γνώση και την ομορφιά
Γράφει ο Καστανάκης Κωνσταντίνος
Δημοσιογράφος ΕΣΗΠΕΠΗΝ.
Μεταπτυχιακός ΑΠΘ. Δημοσιογραφία στην ψηφιακή εποχή.
