Νόμος υπάρχει, εφαρμογή όχι • Σφραγίσεις καταστημάτων εξαγγέλλει ο Δήμος, αλλά Κτηματική και Πολεοδομία παίζουν… πινγκ πονγκ αρμοδιοτήτων • Το νέο νομικό πλαίσιο έγινε πεδίο σύγκρουσης και αδράνειας
Με δημόσιες δηλώσεις και αποφασιστικότητα, η δημοτική αρχή του Δήμου Ρόδου «διαρρέει» την επικείμενη εξέταση εισηγήσεων για σφράγιση καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος στην προσεχή συνεδρίαση της δημοτικής επιτροπής στις 2 Ιουνίου 2025.
Ωστόσο, πίσω από τις εξαγγελίες, οι μηχανισμοί ελέγχου αποδεικνύονται παροπλισμένοι. Κι αυτό, γιατί οι δύο βασικές αρμόδιες υπηρεσίες – η Πολεοδομία του Δήμου και η Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου – βρίσκονται σε «υπόγεια» (επί του παρόντος) αντιπαράθεση για το ποιος έχει την ευθύνη για την επιβολή κυρώσεων σε αυθαίρετες κατασκευές και καταπατήσεις στη ζώνη του αιγιαλού.
Ο νόμος 5092/2024 άλλαξε τα πάντα – ή έτσι έπρεπε
Ο νέος νόμος 5092/2024, που τέθηκε σε ισχύ στις 4 Μαρτίου 2024, καταργεί το παλαιό καθεστώς του Κτηματολογικού Κανονισμού Δωδεκανήσου και μεταφέρει την ευθύνη για τους ελέγχους στους αιγιαλούς στις Υπηρεσίες Δόμησης (πολεοδομίες), όπως ορίζεται στα άρθρα 23 και 24. Αυτό επιβεβαιώνεται από πλήθος ερμηνειών, μεταξύ των οποίων και από το ίδιο το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους.
Η Κτηματική Υπηρεσία επισημαίνει ότι η Πολεοδομία έχει πλέον την αποκλειστική αρμοδιότητα για τους ελέγχους αυθαιρέτων κατασκευών και για την επιβολή προστίμων και σφραγίσεων. Υποστηρίζει ότι η μεταβατική διάταξη του άρθρου 23 §9 δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνειών.
Παρόλα αυτά, η Πολεοδομία του Δήμου Ρόδου δεν αναλαμβάνει ενεργό ρόλο, υποστηρίζοντας ότι η επαναχάραξη του αιγιαλού – η οποία προβλέπεται από τον νόμο αλλά δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί – είναι προϋπόθεση για να αποκτήσει ουσιαστική αρμοδιότητα. Μέχρι τότε, δηλώνει αναρμόδια και “πετάει το μπαλάκι” στην Κτηματική.
Αποτέλεσμα: Καμία υπηρεσία δεν κάνει ελέγχους
Στην πράξη, η σύγκρουση ερμηνειών έχει οδηγήσει σε πλήρη απραξία. Ούτε η Κτηματική Υπηρεσία, ούτε η Πολεοδομία διενεργούν ελέγχους, παρά τις καταγγελίες για αυθαίρετες κατασκευές και καταλήψεις παραλιών από beach bars. Οι αυτοψίες έχουν παγώσει. Οι αυθαίρετες επεκτάσεις «ανθίζουν». Και οι εξαγγελίες για “μηδενική ανοχή” παραμένουν… στα λόγια.
Η Κτηματική μάλιστα καταγγέλλει ότι η Πολεοδομία δεν έχει αποστείλει καν επίσημο ερώτημα για γνωμοδότηση ως προς το ποιος έχει την αρμοδιότητα. Επικαλείται δε περιπτώσεις από το 2024, όταν – υπό το ίδιο νομοθετικό πλαίσιο – επιβλήθηκαν πρόστιμα και σφραγίσεις χωρίς να έχει ολοκληρωθεί η επαναχάραξη του αιγιαλού, αποδεικνύοντας ότι η διοικητική δράση ήταν δυνατή.
Το νομικό κενό δίνει άτυπη “ασυλία” στην αυθαιρεσία
Το κρίσιμο πρόβλημα εντοπίζεται στο γεγονός ότι, ενώ ο νόμος 5092/2024 προβλέπει νέα οριοθέτηση του αιγιαλού (η οποία όντως δεν έχει ακόμη γίνει στα Δωδεκάνησα), αυτή η εκκρεμότητα χρησιμοποιείται ως πρόσχημα για την αναστολή των ελέγχων.
Ουσιαστικά, η περιοχή έχει βρεθεί σε θεσμικό κενό: οι προηγούμενες οριοθετήσεις θεωρούνται άκυρες ή ανεπαρκείς, ενώ οι νέες δεν έχουν ακόμα θεσμοθετηθεί. Το αποτέλεσμα είναι να μην εφαρμόζεται ούτε το παλιό, ούτε το νέο πλαίσιο, αφήνοντας την κατάσταση ανεξέλεγκτη.
Η Ρόδος στα όρια της ανοχής – και του νόμου
Καθώς η τουριστική σεζόν ξεκινά με πληρότητες και προσδοκίες για τζίρους-ρεκόρ, οι παραλίες της Ρόδου μετατρέπονται σε γκρίζες ζώνες χωρίς ουσιαστικό έλεγχο. Επιχειρηματίες αξιοποιούν στο έπακρο την αδράνεια των αρχών, τοποθετώντας ξαπλώστρες, πέργκολες και κατασκευές χωρίς αδειοδότηση, εκμεταλλευόμενοι το πινγκ πονγκ ευθυνών μεταξύ των υπηρεσιών.
Αντί επιλόγου: Η σιωπή είναι συνενοχή
Η κρίση αρμοδιοτήτων δεν είναι απλώς ένα τεχνικό πρόβλημα. Είναι ένα βαθύ πολιτικό και θεσμικό ζήτημα, που αφήνει την πόλη απροστάτευτη απέναντι στην αυθαιρεσία και υπονομεύει το κύρος των ελεγκτικών μηχανισμών. Αν δεν υπάρξει άμεσα επίσημη διευκρίνιση, συντονισμός και πολιτική απόφαση, η κατάσταση θα επιδεινωθεί.
Ο Δήμος Ρόδου καλείται να αποδείξει ότι οι εξαγγελίες του δεν είναι προπέτασμα καπνού, αλλά μέρος μίας ειλικρινούς προσπάθειας να μπει τάξη. Και οι εμπλεκόμενες υπηρεσίες οφείλουν να αναλάβουν – επιτέλους – την ευθύνη που τους αναλογεί.
Αλγεινή εντύπωση προκαλεί μάλιστα το γεγονός ότι στην Πολεοδομία διατείνονται μάλιστα ότι χάνονται και έγγραφα της Κτηματικής Υπηρεσίας, που όμως αποστέλλονται με… ηλεκτρονικό πρωτόκολλο. Οταν βρίσκονται τα έγγραφα… τότε ανακαλύπτονται προβλήματα με τις αρμοδιότητες!
Νόμοι χωρίς εφαρμογή, είναι σαν να μην υπάρχουν. Και οι παραλίες της Ρόδου δεν αντέχουν άλλο να πληρώνουν την αδράνεια της διοίκησης.
